Kadm
KadmKadm | |  | Kadm |
Kadm | Dane ogólne | Nazwa, symbol,
l.a.
| Kadm, Cd, 48 | Grupa, okres, blok |
12 (IIB)
, 5,
d
| Właściwości metaliczne |
metal przejściowy
| | | | Najbardziej stabilne izotopy |
---|
izotop
| wyst. |
o.p.r.
|
s.r.
|
e.r.
MeV
|
p.r.
|
---|
106Cd | 1,25% | >9,5×1017
lat
|
2×w.e.
| | 106
Pd
| 108Cd | 0,89% | >6,7×1017
lat
|
2×w.e.
| | 108
Pd
| 109Cd |
{syn.}
| 462,6
dni
|
w.e.
| 0,214 | 109
Ag
| 110Cd | 12,49% | stabilny izotop z 62
neutronami
| 111Cd | 12,8% | stabilny izotop z 63
neutronami
| 112Cd | 24,13% | stabilny izotop z 64
neutronami
| 113Cd | 12,22% | 7,7×1015
lat
|
β-
| 0,316 | 113
In
| 113mCd |
{syn.}
| 14,1
lat
|
w.e.
i.t.
| 0,580 0,264 | 113
In
113 Cd | 114Cd | 28,73% | >9,3×1017
lat
|
β-β-
| | 114
Sn
| 116Cd | 7,49% | 2,9×1019
lat
|
β-β-
| | 116
Sn
|
|
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
|
Kadm (Cd,
łac.
cadmium) -
pierwiastek chemiczny
z grupy
metali przejściowych
układu okresowego
. Nazwa pochodzi od słowa kadmeia, będącego grecką nazwą rudy cynku,
kalaminu
, w której kadm został wykryty[1].
Minerałem
tego pierwiastka, bez znaczenia przemysłowego, jest np.
grenokit
(CdS) i monteponit (CdO), ale jest zwykle uzyskiwany jako produkt uboczny przy produkcji
cynku
. Stanowi 0,00005% masy
skorupy ziemskiej
. Kadm odkrył w
1817
niemiecki chemik
Friedrich Strohmeyer
. WystępowanieZnaczne ilości kadmu zawierają rudy
cynku
i paliwa kopalne (np.
węgiel kamienny
). W wyniku ich wydobywania i przetwarzania jego znaczne ilości uwalniają się do
atmosfery
,
hydrosfery
i
gleb
. Znaczenie biologiczneKadm jest pierwiastkiem niezwykle toksycznym (wielokrotnie bardziej niż
arsen
). Uszkadza
nerki
- niszczy kłębuszki i kanaliki nerkowe, powoduje
anemię
, choroby kostne (
osteoporozę
), zaburzenia powonienia,
białkomocz
. Zmniejsza wydzielanie insuliny, zwiększa utlenianie
lipidów
(co prowadzi do zwiększonego wytwarzania
wolnych rodników
). Oddziałuje też niekorzystnie na
układ krążenia
. Kadm odkłada się również w łożysku matek
palących
w czasie ciąży lub w inny sposób narażonych na wyższe stężenia tego metalu. Może on zmieniać funkcję i strukturę łożyska zaburzając rozwój płodu. Podawanie związków kadmu ciężarnym samicom
szczurów
powodowało ciężkie wady u potomstwa, takie jak brak oczu, wodogłowie, przepuklinę mózgową, brak kości śródstopia. Stwierdzono również u szczurów rakotwórcze działanie kadmu. Działanie toksyczne wykazują wolne jony kadmu. Wiążą się one z atomami
siarki
,
tlenu
i
wodoru
obecnymi w tkankach, zmieniając strukturę niektórych elementów komórek. Kadm może również zaburzać obieg niezbędnych mikroelementów, takich jak
żelazo
,
miedź
,
magnez
,
wapń
,
selen
,
cynk
. W ten sposób kadm może upośledzać różne procesy zachodzące w organizmie, np.:
fosforylację oksydacyjną
, aktywny transport
jonów
sodowych i potasowych, metabolizm węglowodanów. W organizmie, kadm jest wiązany przez tioninę - białko wiążące toksyczne metale - tworząc nietoksyczną metalotioninę. Ostre, śmiertelne zatrucia kadmem występują gdy jego stężenie w powietrzu jest większe niż 40 mg/m3, po godzinie, lub po spożyciu od 350 do 3500 mg kadmu. Kadm kumuluje się zazwyczaj w nerkach i wątrobie, u mężczyzn może też znajdować się w jądrach.
Czas połowicznej eliminacji
kadmu z nerek wynosi 15 lat. Oznacza to, że po 15 latach od zaprzestania podawania kadmu jego stężenie w nerkach zmniejszy się o połowę. ZastosowanieKadm, głównie metaliczny, stosuje się w: Przypisy
Inne hasła zawierające informacje o "Kadm":
Lantan
...
Cez
...
Ruten
...
Technet
...
Niob
...
Cyrkon (pierwiastek)
...
Itr
...
Tytan (pierwiastek)
...
Skand
...
Neon (pierwiastek)
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Kadm":
Zróżnicowanie i przydatność rolnicza gleb w Polsce (plansza 18)
atmosfery szkodliwe pyły i gazy zawierające związki siarki, węgla, a także ołów, Kadm i rtęć. Skutki działania tych gałęzi mogą prowadzić do zjawiska ...
110. Rola diety w życiu człowieka (plansza 19)
(tzw. pestycydy: owadobójcze, grzybobójcze, chwastobójcze) i – rzadziej - metalami ciężkimi (m.in. Kadmem, magnezem, ołowiem). Doprowadziło to do tego, że coraz popularniejsze są produkty ...
Zanieczyszczenia atmosfery (plansza 17)
Kadm – jest toksyczny, łatwo wchłania się w organizmie i kumuluje się ...
|