Republic of Cameroon République du Cameroun Republika Kamerunu
Flaga Kamerunu Herb Kamerunu Flaga Kamerunu Herb Kamerunu
Dewiza : ( fr. – ang. ) Paix, Travail, Patrie – Peace, Work, Fatherland (Pokój, Praca, Ojczyzna)
Hymn : Chant de Ralliement
Położenie Kamerunu
Język urzędowy	francuski , angielski
Stolica	Jaunde
Ustrój polityczny	republika
Głowa państwa	prezydent Paul Biya
Szef rządu	premier Philémon Yang
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	52. na świecie 475 440 km² 1,3%
Liczba ludności  ( 2007 )  • całkowita   •  gęstość zaludnienia	58. na świecie 18 100 000▲ 38 osób/km²
Jednostka monetarna	frank CFA (XAF)
Niepodległość	od Francji i Wielkiej Brytanii 1 stycznia 1960
Strefa czasowa	UTC +1
Kod ISO 3166	CM
Domena internetowa	.cm
Kod samochodowy	CAM
Kod telefoniczny	+237
Mapa Kamerunu

Kamerun, Republika Kamerunu ( fr. Cameroun, République du Cameroun, ang. Cameroon, Republic of Cameroon) – państwo w środkowej Afryce , nad Zatoką Gwinejską . Graniczy z Nigerią , Czadem , Republiką Środkowoafrykańską , Kongiem , Gabonem i Gwineą Równikową . Kamerun jest członkiem ONZ , Unii Afrykańskiej i innych organizacji międzynarodowych.

Historia

Pod koniec XVIII wieku koczowniczy muzułmański lud Fulbe , pochodzący z Sahelu , podbił tereny Kamerunu, wypierając lub wchłaniając miejscową ludność.

Portugalczycy dotarli do wybrzeży Kamerunu na początku XVI wieku. Ich nieliczne faktorie nadbrzeżne handlowały różnymi towarami, ale głównie niewolnikami . Dopiero w drugiej połowie XIX wieku powstały pierwsze misje chrześcijańskie .

W roku 1884 Kamerun stał się kolonią niemiecką ze stolicą w Buéa , przeniesioną później do Jaunde . Po pierwszej wojnie światowej Kamerun został terytorium mandatowym Ligi Narodów , podzielonym pomiędzy Wielką Brytanię i Francję .

Francuska część kraju uzyskała niepodległość w 1960 r. jako Republika Kamerunu. W lutym 1961 r. przeprowadzono plebiscyt, mający zdecydować o przyszłości brytyjskiej części. W jego wyniku 2/3 terytorium na północy (zamieszkane głównie przez ludność muzułmańską) przyłączono do Nigerii, zaś południowa 1/3 (przeważnie chrześcijańska) przyłączyła się do Republiki Kamerunu, która przekształcona została tym samym w Federacyjną Republikę Kamerunu. Obie, francuska i brytyjska część nowej republiki, uzyskały autonomię. Ahmadou Ahidjo został pierwszym prezydentem kraju. W roku 1966 Ahidjo, działając w oparciu o resorty siłowe, zdelegalizował wszystkie partie polityczne. W 1970 r. stłumił rebelię organizacji UPC (Union of the Peoples of Cameroon). W 1972 wprowadził nową konstytucję, znoszącą federację, a ustanawiającą państwo unitarne .

W roku 1982 Ahidjo zrezygnował z urzędu i został na mocy konstytucji zastąpiony przez premiera Paula Biya'ę , pochodzącego z ludu Beti-Pahuin . Ahidjo wkrótce pożałował, że Biya został jego następcą, lecz zorganizowany przez jego współpracowników w 1984 zamach stanu nie udał się. Biya wygrał przeprowadzone w 1983 i 1984 r. wybory prezydenckie, w których był jedynym kandydatem. Wielopartyjne wybory w 1992 i 1997 r. wygrała jego partia – CPDM, jednak istniały podejrzenia, iż wyniki zostały sfałszowane.

Ostatnie wybory parlamentarne miały miejsce 22 lipca 2007 roku i ponownie zostały wygrane przez partię Biya'i. Wraz z rosnącymi napięciami między chrześcijanami a muzułmanami na północy i pomiędzy anglofonami a frankofonami na południowym zachodzie, w Kamerunie rośnie zagrożenie wojną domową.

Pochodzenie nazwy kraju

Nazwa państwa wywodzi się z portugalskiej nazwy rzeki Wouri – Rio de Camarões (pol. Rzeka Krewetek), która w późniejszym okresie została rozciągnięta na cały kraj leżący nad tą rzeką.

Ustrój polityczny

Ustrój polityczny Kamerunu to połączenie demokracji parlamentarnej z systemem prezydenckim. Konstytucja została uchwalona w 1972 roku i znowelizowana w 1995. Władzą ustawodawczą jest, liczące 180 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych, jednoizbowe Zgromadzenie Narodowe o 5-letniej kadencji, obradujące trzy razy w roku.

Głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na 7-letnią kadencję. Prezydent posiada znaczny zasób władzy – może zatwierdzać i wetować ustawy, bez konsultacji z parlamentem powoływać i odwoływać członków rządu, sędziów, szefów przedsiębiorstw państwowych i urzędów centralnych.

Władzę wykonawczą sprawuje rząd, na którego czele stoi premier mianowany przez prezydenta.

Podział administracyjny

Prowincje Kamerunu

Kamerun dzieli się na 10 regionów (każda z gubernatorem na czele mianowanym przez prezydenta ):

1. Adamawa
2. Centralna
3. Wschodnia
4. Północna Dalsza
5. Nadmorska
6. Północna
7. Północno-Zachodnia
8. Zachodnia
9. Południowa
10. Południowo-Zachodnia

i 58 departamentów (każdy z prefektem na czele):

Demografia

Religie:

• Islam 38%
• Protestantyzm 15,3% gł. kalwinizm
• Katolicyzm 15%
• Animizm 4,5%
• Bahaizm 0,9%
• Świadkowie Jehowy 0,6%^[1]

Największe miasta

Autobusy na ulicy w Jaunde

1. Douala – 1 310 400
2. Jaunde – 1 187 100
3. Garoua – 411 100
4. Kousséri – 333 300
5. Bamenda – 327 000
6. Maroua – 299 600
7. Ngaoundéré – 185 700
8. Bafoussam – 180 200
9. Bertoua – 152 800
10. Loum – 137 100

Geografia

Wulkaniczne ostańce w pobliżu miejscowości Rhumsiki na Dalekiej Północy

Przeprawa promowa przez rzekę Dja

Z powierzchnią 475 442 km² Kamerun, co do wielkości, zajmuje 53 miejsce wśród wszystkich państw świata^[2], porównywalnie z Papuą-Nową Gwineą i nieco tylko mniejszym amerykańskim stanem Kalifornia ^[3]. Kraj położony jest w Środkowej i Zachodniej Afryce nad Zatoką Bonny , częścią Zatoki Gwinejskiej Oceanu Atlantyckiego . Literatura turystyczna określa Kamerun mianem "Afryki w miniaturze" ze względu na różnorodność klimatu: morski, pustynny, górski, tropikalny i sawannowy^[4] Kraj graniczy z Nigerią od zachodu, Czadem od północnego wschodu,e Republiką Środkowoafrykańską od wschodu oraz Gwineą Równikową , Gabonem i z Republiką Konga od południa.

Kamerun dzieli się na pięć stref geograficznych, wyraźnie różniących się od pozostałych zarówno pod względem klimatu, rzeźby powierzchni, jak i wegetacji. Nizina nadbrzeżna sięga 15-150 kilometrów od Zatoki Gwinejskiej w głąb lądu^[5], a jej przeciętna wysokość to 90 metrów npm^[6]. Pas ten, bardzo wilgotny i gorący, z krótką porą suchą , jest gęsto zalesiony tropikalnym lasem deszczowym^[7][8] Południowokameruński płaskowyż wznosi się nad niziną nadbrzeżną na średnią wysokość 650 metrów npm^[9]. Ten region jest również zdominowany przez deszczowe lasy tropikalne, ale ze względu na równowagę pór deszczowych i suchych nie są one tak wilgotne jak na wybrzeżu.

Nieregularny, przerywany łańcuch gór, wzgórz i płaskowyżów, zwany Pasmem Kameruńskim, rozciąga się od szczytu wulkanu Kamerun na wybrzeżu (najwyższy punkt kraju – 4095 metrów npm^[10]) prawie po Jezioro Czad na północnym krańcu kraju. Region ten ma klimat umiarkowany, szczególnie na Zachodnim Płaskowyżu, aczkolwiek opady są tu też wysokie. Ziemia należy do najżyźniejszych w Kamerunie, głównie wokół stożków wulkanicznych^[10]. Na skutek działalności wulkanicznej w tym regionie powstały jeziora kraterowe . 21 sierpnia 1986 z jednego z nich (Jezioro Nyos ) zaczął wydobywać się dwutlenek węgla powodując śmierć 1700-2000 ludzi^[11].

Płaskowyż południowy przekształca się na północy w trawiastą, mocno sfałdowaną Wyżynę Adamawa , stanowiącą barierę oddzielającą południową część kraju od północnej. Wyżyna wznosi się przeciętnie na 1100 metrów npm^[9], z temperaturami od 22 do 25 °C i znacznymi opadami^[12]. Doliny regionu północnego rozciągają się od stoków wyżyny po Jezioro Czad, wznosząc się przeciętnie na 300-350 metrów npm^[10] Charakterystyczną roślinnością są sawannowe krzewy i trawy. Jest to obszar jałowy, z niewielkimi opadami i wysoką temperaturą.

Kamerun posiada cztery odrębne zlewiska . Głównymi rzekami na południu są Ntem, Nyong , Sanaga i Wouri. Wszystkie płyną w kierunku południowym i uchodzą do Zatoki Gwinejskiej. Dja i Kadéï płyną w kierunku południowo-zachodnim i są dopływami Konga . Na północy kraju rzeka Bénoué płynie na północ i zachód uchodząc do Nigru , zaś Logone uchodzi do Jeziora Czad, u brzegów którego Kamerun styka się z trzema innymi krajami.

Gospodarka

Dochód na głowę mieszkańca (GPD) w roku 2005 był obliczany na 2,421 USD^[13], jeden z najwyższych w Afryce subsahyjskiej^[14]. Głównym rynkiem zbytu są Francja , Włochy , Korea Południowa , Hiszpania i Wielka Brytania Kamerun znajduje się w strefie działania Organizacji dla Harmonizacji Prawa Afrykańskiego ( OHADA )^[15]. Walutą obiegową jest CFA franc. Bezrobocie w roku 2001 sięgało 30% populacji, a trzecia część społeczeństwa żyła poniżej progu ubóstwa obliczanego na 1,25 USD dziennie w roku 2009.^[16]. Od końca lat osiemdziesiątych XX wieku Kamerun jest objęty programami pomocowymi Banku Światowego i IMF w celu zmniejszenia bezrobocia, prywatyzacji przemysłu i wzrostu gospodarczego. Turystyka, zwłaszcza na wybrzeżu i w okolicach Góry Kamerun zapowiada znaczny wzrost gospodarczy^[17].

Transport

Transport w Kamerunie przysparza wiele trudności. Drogi są w złym stanie^[18] i uzależnione od zmiennej pogody, jako że tylko 10% posiada utwardzone nawierzchnie. Kontrole drogowe służą policji i żandarmerii głównie do wyłudzania łapówek^[19]. Linia kolejowa łączy miejscowości Kumba na zachodzie i Bélabo na wschodzie oraz Ngaoundéré na północy. Lotniska międzynarodowe znajdują się w Douala i Garoua oraz mniejsze w Yaoundé. W ujściu rzeki Wouri River znajduje się port Douali, główny port morski kraju.

Siły zbrojne

Przedstawiciel ambasady USA z żołnierzami SZ Kamerunu

Sytuacja militarna w regionie

Stosunki z sąsiednimi krajami układają się generalnie pomyślnie. Wyjątkami są nierozwiązane konflikty graniczne z Nigerią (tzw. Bakassi Dispute) i z Gwineą Równikową odnośnie wód terytorialnych. Zarówno Kamerun jak i Nigeria utrzymują siły zbrojne na Półwyspie Bakassi. Napływ Kameruńczyków do Gwinei Równikowej, co wiąże się z nadzieją na zatrudnienie przy eksploatacji nowo odkrytych złóż ropy , przyczynił się na wzrost napięcia. W roku 1999 rządy Kamerunu, Gwinei Równikowej, Nigerii, Sao Tome & Principe, Gabonu, Konga, Demokratycznej Republiki Konga i Angoli powołały Gulf of Guinea Commission mającą pomagać w rozwiązywaniu problemów, przede wszystkim granicznych, w regionie.

Wydatki na obronę

Budżet Ministerstwa Obrony Kamerunu na rok 2001 wynosił 160 milionów USD (155 mln USD w 2000). W roku 1999 wydatki na wojsko i siły bezpieczeństwa wynosiły 156 milionów USD, czyli 1,5% GDP.

Dowodzenie i rozmieszczenie

Naczelnym dowódcą Sił Zbrojnych Kamerunu jest urzędujący prezydent, obecnie Paul Biya, który sprawuje bezpośrednią i codzienną kontrolę.

Wojska lądowe są rozmieszczone w bazach ośmiu okręgów wojskowych Kamerunu. Podział na okręgi wojskowe odpowiada podziałowi administracyjnemu kraju.

Bazy wojsk lądowych znajdują się w pobliżu miast będących ośrodkami administracyjnymi prowincji pogranicznych. Bazy lotnictwa wojskowego mieszczą się w miastach Batouri, Douala, Garouda i Jaunde. Bazy Marynarki Wojennej znajdują się w Douala – naczelne dowództwo (HQ), Kribi i Limbe.

Siła

Ogólna liczebność Sił Zbrojnych Kamerunu wynosi 22 100 żołnierzy i oficerów, w tym: Wojska Lądowe 11 500, Marynarka Wojenna 1300, Siły Powietrzne 300, Żandarmeria Wojskowa 9000.

Skład sił zbrojnych

Samolot Fouga CM 170

Ordre de Bataille przedstawia się następująco:

Armia Polowa (HQ Jaunde):

• 1 batalion Gwardii Prezydenckiej
• 1 batalion gwardii
• 1 pancerny batalion rozpoznawczy
• 1 batalion powietrzno-desantowy
• 1 batalion artylerii
• 5 batalionów piechoty
• 1 batalion artylerii przeciwlotniczej
• 1 batalion saperów
• 1 batalion treningowy
• centrum logistyczne Jaunde

Obok trzech broni (Wojska Lądowe, Siły Powietrzne i Marynarka Wojenna) w skład Sił Zbrojnych wchodzą oddziały Żandarmerii Wojskowej, która podlega bezpośrednio prezydentowi. Oddziały żandarmerii rozmieszczone są we wszystkich ośrodkach administracji państwowej i dysponują bronią lekką oraz lekkimi pojazdami opancerzonymi.

Szkolenie

Szkoleniem pododdziałów jest prowadzone przez francuskich instruktorów, a oficerowie pobierają naukę w różnych szkołach wojskowych wszystkich szczebli we Francji.

Uzbrojenie – stan z roku 2001

Wyrzutnia pocisków niekierowanych BM-21

Helikopter bojowy Gazelle

Samolot Boeing 707

• Armia

M-8 Recce – 8

V-150 – 8

VBL – 5

V-150 Commando AIFV – 14

V-150 Commando APC – 21

M-3 Halftrack – 12

M-116 pack Towed Artillery – 6

M-101 – 16

Type-59 – 12

BM-21 MRL 122 mm – 20

Brandt Mortar 120 mm – 16

Milan ATGW

LRAC RL 89 mm

PRC Type-52 RCL 57 mm – 13

M-40A2 RCL 106 mm – 40

PRC Type-58 AD Gun – 18

GDF-002 – 18

PRC Type-63 – 18

• Marynarka

Bakassi (Fr P-48) PCC – 1

L’Audacieux (Fr P-48) – 1

Quartier PCI – 1

• Lotnictwo

CM-170 FGA – 5

MB-326 – 6

Do-128D-6 MR – 2

SA-342L (z HOT) helikoptery bojowe – 4

C-130H/-H-30 – 3

DHC-4 – 1

DHC-5D – 4

IAI-201 – 1

PA-23 – 2

Gulfstream III – 1

Do-128 – 1

Boeing 707 – 1 (samolot transportowy)

Bell 206 – 3

SE-3131 – 3

SA-318 – 1

SA-319 – 3

AS-332 – 2

SA-365 – 1 (helikopter transportowy)^[20]

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

• Kultura i muzyka Pigmejów Baka z Kamerunu
• Republika Kamerunu
• Opis kraju