Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

kara śmierci

kara śmierci - jest jedną z najstarszych kar, polegającą na pozbawieniu życia sprawcy przestępstwa. Jej uzasadnienie wiązało się z zasadą odwetu, a także z przekonaniem o odstraszającej funkcji tej kary. Przekonanie to prowadziło do rozlicznych form publicznych egzekucji, szczególnie rozpowszechnionych w średniowieczu. Karę śmierci stosowano od początku istnienia prawa, różnie w zależności od systemów prawnych, krajów i epok. Była ona już stosowana kiedy istniało prawo zwyczajowe za najcięższe wówczas zbrodnie, czyli zabójstwa, morderstwa, zdradę stanu, cudzołóstwo, kazirodztwo, sodomia, bałwochwalstwo herezję, czary. Te dwa ostatnie przestępstwa były szczególnie tępione w czasach reformacji, a stosowana za nie kara śmierci była popierana wówczas przez kościół katolicki. Najbardziej rozpowszechniona kara śmierci była w czasach średniowiecza. Jej stosowanie nie opierało się na regułach wyłożonych w Biblii, a dostosowane było do potrzeb lokalnych. Czasem nie była ona stosowana za zabójstwa, kiedy to stosowano karę grzywny. Taki wymiar kary zależał przede wszystkim od pozycji społecznej ofiary i przestępcy. Ważnym powodem stosowania kary śmierci był również brak więzień, a także chęć przeciwdziałania przestępczości. Z czasem powoli lista czynów zagrożonych pozbawieniem życia stawała się krótsza. Jednym z powodów stały się odkrycia geograficzne, które umożliwiły pozbycie się osób zagrażających państwu poprzez zesłanie do kolonii karnej. W następnych stuleciach, wraz z rozwojem gospodarczym możliwe stało się otwierania więzień. Kara śmierci wykonywana była w różnoraki sposób. Najczęstszymi sposobami były: uduszenie, ścięcie, spalenie na stosie, ukamienowanie, powieszenie, rozstrzelanie, otrucie, utopienie, zagazowanie w komorze gazowej, ćwiartowanie, nabicie na pal, łamanie kołem.
W roku 1977 organizacja Amnesty International rozpoczęła kampanie przeciwko karze śmierci. Do końca XX wieku większość państw demokratycznych zniosła ją. Obecnie kara śmierci stosowana jest przez niedemokratyczne reżimy oraz przez Stany Zjednoczone (w 9 stanach nie stosuje się jej), Japonię, Koreę Południową, Singapur, Tajwan, Malezję i Indie.
28 kwietnia 1983 roku uchwalono protokół nr 6 do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z 1950 r., znoszący wśród sygnatariuszy Rady Europy karę śmierci w czasie pokoju. Następnie, 3 maja 2002 r. uchwalono w Wilnie protokół nr 13 do tej konwencji, bezwzględnie znoszący karę śmierci, również w czasie wojny. W krajach byłego obozu socjalistycznego w latach stalinowskiej dyktatury kara śmierci była nagminnie nadużywana w walce z przeciwnikami ustroju ( w Polsce w oparciu o sądownictwo wojskowe i stosowanie dekretu z 16 listopada 1945 r. o postępowaniu doraźnym).
W latach 70 – tych, na skutek systematycznych badań ONZ i publikowanych raportów tej organizacji, a zwłaszcza uchwalenia w dniu 16 grudnia 1966 r. przez Zgromadzenie Ogólne NZ Paktu Praw Politycznych i Obywatelskich, znacznie ograniczono zakres stosowania kary śmierci, także w byłych krajach socjalistycznych. Znalazło to odzwierciedlenie w Kodeksie karnym uchwalonym w 1969 r., na podstawie którego wprowadzono zakaz stosowania tej kary wobec osób poniżej 18 roku życia i kobiet ciężarnych. Wyrazem tylko formalnego dostosowania się k.k. PRL z 1969 r. do wymagań ONZ, aby ograniczyć kare śmierci do „najcięższych zbrodni”, było zagrożenie tą karą w k.k. nie tylko takich zbrodni, jak zabójstwo, zbrojny rozbój, zamach na niepodległość, ale również tzw. zdrady ojczyzny, zwykłego szpiegostwa, sabotażu i dywersji, gwałtownego zamach na funkcjonariusza lub działacza politycznego, a nawet organizowania i kierowania tzw. wielką aferą gospodarczą. Jednakże orzekanie i wykonanie kary śmierci pod rządami Kodeksu karnego PRL z 1969 r. dotyczyły wyłącznie najcięższych wypadków zabójstwa. Liczby orzeczonych i wykonanych wyroków śmierci wyniosły od kilku do kilkunastu rocznie (najmniej w latach 1980 i 1981 – 4 i 3 wyroki, najwięcej w latach 1975, 1976 1985, odpowiednio 18, 23 i 17 wyroków.
Do ograniczenia kary śmierci przyczyniła się krytyka środowiska naukowego oraz Sądu najwyższego, który do orzeczenia tej kary wymagał m.in. najwyższego społecznego niebezpieczeństwa czynu, głębokiej demoralizacji sprawcy i braku jakichkolwiek perspektyw na jego poprawę.
Polska od 1988 r. zaniechała kary śmierci, co oznaczało faktyczne moratorium. Kara śmierci została zniesiona na mocy Kodeksu Karnego w dniu 6 czerwca 1997 r., który likwidował Kodeks Karny z 1969 r. Kodeks karny z 1997 r. nie przewiduje kary śmierci wychodząc z założenia, że kara ta „nie da się pogodzić z zasadą godności człowieka i współczesnym systemem wartości […]. Funkcję zabezpieczenia społeczeństwa przed najgroźniejszymi przestępcami może skutecznie przejąć kara dożywotniego pozbawienia wolności, która może także mieć zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości w razie popełnienia najcięższych zbrodni”(uzasadnienie do projektu k.k.). Próbując wyeliminować karę śmierci w danym państwie z istniejącego systemu prawnego rozważa się zapewne zawsze argumenty przeciwko karze śmierci, jak również argumenty zwolenników takiej kary. Przeciwnicy kary śmierci postulują jej niezgodność z zasadami humanizmu (zabójstwo w majestacie prawa), jej negatywny wpływ na kulturę społeczną, nieodwracalność, czyli niemożliwość naprawienia ewentualnej pomyłki, jej nieużyteczność, którą potwierdza udokumentowany badaniami brak wpływu na poziom zagrożenia najcięższą przestępczością. Z kolei retencjoniści, czyli zwolennicy kary śmierci powołują się na zasadę sprawiedliwości, w myśl której za najcięższa zabójstwo śmierć jest karą współmierną, na odstraszający wpływ tej kary.


Inne hasła zawierające informacje o "kara śmierci":

Dziady (zwyczaj) ...

Dzień Zmarłych ...

Mieszko II Lambert ...

Adwentyzm ...

Linz ...

Władysław Komar ...

Tadeusz Kognowicki ...

Iwan IV Groźny ...

1972 ...

Kauen ...


Inne lekcje zawierające informacje o "kara śmierci":

010a. Rzym (plansza 11) urzędnicze. W armii panowała ostra dyscyplina, a za bunt lub tchórzostwo groziła kara śmierci. ...

203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 11) ...

228 Polska w okresie utrwalania się rządów komunistycznych (plansza 10) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie