Karol I Habsburg-Lotaryński (Karl Franz Josef Ludwig Hubert Georg Maria von Habsburg-Lothringen) (ur.
17 sierpnia
1887
w Persenbeug, zm.
1 kwietnia
1922
w
Funchal
na
Maderze
) – ostatni władca Cesarsko-Królewskich
Austro-Węgier
(jako król Węgier - Karol IV, jako król Czech - Karol III), pochodził z dynastii
Habsbursko-Lotaryńskiej
. Przez Kościół katolicki ogłoszony
błogosławionym
.
Młodość
Syn
arcyksięcia
Ottona
(
1865
-
1906
) – brata arcyksięcia
Franciszka Ferdynanda
i
Marii Józefy Saskiej
(córki króla
Saksonii
Jerzego I Wettyna
), następca
Franciszka Józefa I
. W
1900
rozpoczął naukę w
wiedeńskim
Gimnazjum Szkockim. Nie zdawał matury, ponieważ cesarz Franciszek Józef uważał, że arcyksiążę nie powinien konkurować z tymi, którzy mogliby stać się w przyszłości jego poddanymi. W latach
1906
-
1908
był słuchaczem
praskich
uniwersytetów. Jednocześnie rozwijał karierę wojskową. W
1903
został mianowany podporucznikiem, a w
1905
rozpoczął regularną służbę wojskową.
W
1909
poznał, w
1911
ożenił się z księżniczką
Zytą Parmeńską
. Mieli ośmioro dzieci, w tym pięciu synów. Ich najstarszym synem jest
Otto von Habsburg
ur.
1912
. Najmłodsza córka, Elżbieta, urodziła się w
1922
już po śmierci ojca.
Po zabójstwie
Franciszka Ferdynanda
w
1914
Karol stał się następcą tronu. Lata
1914
–
1916
spędził jako dowódca sztabowy na froncie
I wojny światowej
.
Cesarz Franciszek Józef był bardzo zadowolony z perspektywy objęcia tronu przez Karola, który przypominał go zarówno fizycznie jak i ze względu na konserwatywne poglądy. Cesarz doceniał zalety młodego następcy tronu, który stopniowo stał się jego zaufanym. Franciszek Józef tak pisał o Karolu:
|
Cenię Karola, który jasno wyraża swoje opinie, ale kiedy podtrzymuję mój punkt widzenia, potrafi okazać mi posłuszeństwo. |
Panowanie
11 listopada
1916
został wezwany do Wiednia, w związku ze złym stanem zdrowia cesarza, który zmarł dziesięć dni później.
30 grudnia
1916
został koronowany na króla
Węgier
. Podejmował nieskuteczne działania na rzecz zakończenia wojny i ocalenia monarchii austro-węgierskiej (tzw.
Sprawa Sykstusa
). Wszystkie podejmowane wysiłki spełzły na niczym i los Austrii został ostatecznie związany z losem
cesarstwa niemieckiego
. Upadek tego ostatniego w roku
1918
pociągnął za sobą koniec
Habsburgów
(choć monarchia w Niemczech upadła kilka dni wcześniej, niż w Austrii i na Węgrzech).
11 listopada
1918
ogłosił, że nie abdykuje, ale rezygnuje z udziału w rządach.
24 marca
1919
przekroczył wraz z rodziną granicę
Szwajcarii
. Para cesarska żyła tam w bardzo trudnych warunkach materialnych, gdyż dobra państwowe Habsburgów zostały skonfiskowane przez władze młodej Republiki Austriackiej (która domagała się oficjalnej abdykacji Karola - ponieważ ten oficjalnie nie abdykował, rodzina cesarska musiała opuścić Austrię).
W
1921
roku Karol podjął dwie nieudane próby restauracji swojej władzy na
Węgrzech
, zakończone niepowodzeniem, przez działania
Miklósa Horthy'ego
.
Pełna tytulatura
Karol, z Bożej Łaski cesarz Austrii, apostolski król Węgier, król Czech, Dalmacji, Chorwacji, Slawonii, Galicji, Lodomerii i Ilyrii, król Jerozolimy etc, etc. arcyksiążę Austrii, wielki książę Toskanii i Krakowa, książę Lotaryngii, Salzburga, Styrii, Karyntii, Krainy i Bukowiny, wielki książę Siedmiogrodu, margrabia Moraw, książę Dolnego i Górnego Śląska, Modeny, Parmy, Piacenzy, Guastalli, Oświęcimia i Zatoru, Cieszyna, Friaul, Raguzy i Zary, uksiążęcony hrabia Habsburga i Tyrolu, Kyburga, Goricy i Kradiski, książę Trydentu i Brixen, margrabia Łużyc Dolnych i Górnych oraz Istrii, hrabia Hohenembs, Feldkirch, Bregenz, Sonnenebergu, pan Triestu, Cattaro i Marchii Wendyjskiej, wielki wojewoda województwa Serbii, etc, etc.
Wygnanie i śmierć
Decyzją państw
Ententy
został wygnany na
portugalską
wyspę
Maderę
. Wraz z nim na wygnanie udała się jego żona, a później także dzieci. Zmarł na
zapalenie płuc
, które pogłębiło się w związku z wilgotnym klimatem wyspy i złymi warunkami, w jakich przebywała rodzina. Został pochowany w kościele Nossa Senhora do Monte w
Funchal
. Jego grobowiec zajmuje osobną kaplicę w kościele.
Beatyfikacja
Proces
beatyfikacyjny
rozpoczął się w
1949
roku. Karol został beatyfikowany
3 października
2004
przez papieża
Jana Pawła II
w
Rzymie
. Liturgiczne wspomnienie bł. Karola przypada
21 października
.
Genealogia
- ↑ 1,0 1,1 Za namową Zyty Karol nie złożył oficjalnej abdykacji ani w Austrii ani na Węgrzech. Węgierski parlament zdetronizował go w 1921, nie znosząc przy tym formalnie monarchii, jednak nowego króla nie wybrano.