Godło Cesarstwa Niemieckiego
Cesarz Niemiecki (
niem
. Deutscher Kaiser) - oficjalny tytuł monarchów
Cesarstwa Niemieckiego
(II Rzeszy Niemieckiej - niem. Deutsches Reich) w latach
1871
-
1918
. Po raz pierwszy formalnie pojawił się w projekcie Konstytucji Rzeszy Niemieckiej uchwalonej przez
Reichstag
Związku Północnoniemieckiego
10 grudnia
1870
, po zwycięstwie
Prus
i państw niemieckich w
wojnie z Francją
. Następnie został zatwierdzony przez ostateczną postać Konstytucji Cesarstwa z
16 kwietnia
1871
. Tytuł uległ likwidacji wraz ze zniesieniem monarchii w
Niemczech
w wyniku
Rewolucji listopadowej
w
1918
.
Geneza tytułu
W okresie nowożytnym (XVI-XVIII w.) niekiedy potocznie cesarzami niemieckimi nazywano władców
Świętego Cesarstwa Rzymskiego
, którzy jednak formalnie nosili tytuły cesarzy rzymskich (niem. Römischer Kaiser) i królów Niemiec (niem. König von Germanien). Samo Cesarstwo potocznie nazywano
Rzeszą Niemiecką
. Elekcyjny tron Świętego Cesarstwa obejmowali od XVI w. niemal każdorazowo
Habsburgowie
, jednocześnie dziedziczni władcy
Austrii
,
Czech
i
Węgier
. Po rozwiązaniu Rzeszy w
1806
posługiwali się tytułem cesarzy Austrii aż do upadku monarchii w
Austro-Węgrzech
i ich rozpadu w
1918
.
W latach
1806
-
1871
zjednoczone państwo niemieckie nie istniało a tytuł cesarza niemieckiego nie był używany (od
1815
funkcjonował tylko
Związek Niemiecki
, konfederacja niezależnych niemieckich państewek pod przewodnictwem Austrii). W projekcie Konstytucji Cesarstwa Niemieckiego uchwalonej przez Parlament Frankfurcki
28 marca
1849
, podczas
Wiosny Ludów
, pojawił się tytuł cesarza Niemców (niem. Kaiser der Deutscher), zgodny z liberalnymi i nacjonalistycznymi poglądami jego twórców. Projekt został jednak ostatecznie odrzucony przez władców państw niemieckich i upadł wraz z rewolucją.
W
1866
Prusy zwyciężyły w
wojnie z Austrią
i zajęły pozycję
hegemona
wśród państw niemieckich. Związek Niemiecki rozwiązano i powołano
Związek Północnoniemiecki
, którego prezydentem został król pruski
Wilhelm I Hohenzollern
. W
1871
, po zwycięstwie Prus i mniejszych państw niemieckich nad Francją, do Związku Północnoniemieckiego przystąpiły wszystkie państwa niemieckie, które nie uczyniły tego wcześniej, z wyjątkiem
Cesarstwa Austriackiego
, Luksemburga i Liechtensteinu. Wilhelm I został ogłoszony cesarzem niemieckim i taki tytuł znalazł się w Konstytucji II Rzeszy. Sam Wilhelm wolał posługiwać się tytułem cesarza Niemiec (niem. der Kaiser von Deutschland), jednak za radą
Ottona von Bismarcka
zadowolił się tą pierwszą formułą. Obawiano się bowiem, że określenie cesarz Niemiec uderzałoby w godność pozostałych władców niemieckich, którzy tworząc II Rzeszę wprawdzie poddali się przewodnictwu króla pruskiego, ale nie uznali się jego wasalami. Zrezygnowano także z formy cesarz Niemców, jako że kojarzyła się z ideologią rewolucyjną i liberalną, a poza tym godziłaby w prawa cesarza Austrii, który pozostał poza Rzeszą, a którego niemieckojęzyczni poddani uważali się za Niemców (austriacka tożsamość narodowa zrodziła się dopiero w XX wieku).
Lista cesarzy niemieckich
Chronologiczna lista władców
Cesarstwa Niemieckiego
(zwanego także II Rzeszą):
Bibliografia
- Władysław Czapliński, Adam Galos, Wacław Korta, Historia Niemiec, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1981.
- Jerzy Krasuski, Historia Niemiec, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 2002.
- Tomasz Paluszyński, Historia Niemiec i państw niemieckich. Zarys dziejów politycznych, Oficyna Wydawnicza Wyższej Szkoły Języków Obcych w Poznaniu, Poznań 2006
- Jean-Francois Noel, Święte Cesarstwo, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1998.
- Stanisław Salmonowicz, Prusy. Dzieje państwa i społeczeństwa, Książka i Wiedza, Warszawa 1998.
Zobacz też
