Koprzywnica to miasto w woj. świętokrzyskim , w powiecie sandomierskim , nad rzeką Koprzywianką . Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Koprzywnica . W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. tarnobrzeskiego .

Historycznie położona jest w Małopolsce , w ziemi sandomierskiej .

Według danych z 31 grudnia 2004 , miasto miało 2 546 mieszkańców.

Koprzywnica leży na trasie drogi krajowej nr 79 z Krakowa do Sandomierza przy drodze wojewódzkiej nr 758 .

Przez miasto przechodzi

szlak cysterski , tarnobrzeska odnoga Małopolskiej Drogi św. Jakuba , czerwony szlak turystyczny z Gołoszyc do Piotrowic oraz zielony szlak rowerowy z Sandomierza do Ujazdu .

Urodził się tutaj Edward Komar , polski duchowny katolicki, biskup tarnowski .

Spis treści 1 Historia 2 Zabytki 2.1 Zniszczone zabytki 3 Kultura 4 Ulice 5 Zobacz też 6 Przypisy 7 Linki zewnętrzne

Historia

W okolicach Koprzywnicy w czasach przedchrześcijańskich istniał bardzo silny ośrodek kultu ognia. Osada nad Koprzywianką istniała już w początkach XII wieku .

W dawnej historiografi występuje jako Pokrzywnica ( nazwa Koprzywnica jest czechizmem ). W 1185  r. książę Kazimierz Sprawiedliwy sprowadził z burgundzkiego Morimondu cystersów , które wysyłało swoich wychowanków do wielu klasztorów w Europie. Mikołaj Bogoria Skotnicki h. Bogoria (1150- 1238) – rycerz, komes (darczyńca Cystersów ) podarował w 1185 r. – Koprzywnicę i w tej świętokrzyskiej gminie kilka wsi np.; Krzcin ,Gnieszowice i koło Krosna m. Wietrzno i inne miejscowości, zakonowi cystersów , przybyłemu z Francji i to przy staraniach księcia Kazimierza Sprawiedliwego. Pomogli im także biskupi krakowscy – Gedko oraz Pełka. Dokumentem księcia Bolesława V Wstydliwego z 8 grudnia 1268 r. osada targowa Koprzywnica uzyskała prawa miejskie na prawie magdeburskim (na wzór miasta Krakowa ). Dzięki cystersom miasto przeżywało duży rozkwit. W wiekach XV - XVII zaliczane było do średniej wielkości ośrodków Małopolski . Legat papieski, biskup firmański Filip w 1279 r. w Budzie na Węgrzech potwierdził opatowi klasztoru Cystersów w Koprzywnicy; prawo do pobierania dziesięciny między innymi z tutejszej miejscowości i z Wietrzna, z Krzcin, Gnieszowic.

Pisemna wzmianka o Koprzywnicy pochodzi z 1280 i związana jest ze zwycięstwem Leszka Czarnego pod Koprzywnicą, nad wojskami Księcia ruskiego Lwa , po którym Leszek Czarny, uderzył na ziemie pogranicza, zdobywając m.in. Przeworsko . W 1345 Konrad opat Koprzywnicki nadał sołectwo klasztornej miejscowości Wietrzno Oberwinowi (zwane Oberwinowa lub Albinowa Wola – przysiółek Wietrzna), położonej nad rzeką Jasiel koło Krosna .

Jak podaje kronika Janka z Czarnkowa , na krótko przed swą śmiercią nocował w klasztorze cystersów Kazimierz Wielki . W 1606 miał tu miejsce rokosz szlachty przeciwko Zygmuntowi III Wazie pod przywództwem Mikołaja Zebrzydowskiego .

W latach 1655 - 1660 Koprzywnica ucierpiała w wyniku potopu szwedzkiego . Katarzyna Bobola z h. Leliwitów - właścicielka włości w tych stronach – siostra Stanisława Boboli i krewna św. Andrzeja Boboli , wzięła 16 listopada 1676 r. w Koprzywnicy ślub z Gabrielem Witowskim, udzielony przez opata Cystersów z Koprzywnicy – Jerzego Ossolińskiego i urządziła wielkie wesele.

Po kasacji zakonu cystersów w 1820 Koprzywnica podupadła, i w 1869  r. utraciła prawa miejskie . Zostały one jej przywrócone niedawno, 1 stycznia 2001 roku.

W 1911 sprowadzono relikwie świętego Floriana , które miały chronić, zdaniem wiernych, ten gród od pożarów i innych klęsk.

12 maja 2009 r. Koprzywnicę odwiedził Prezydent RP Lech Kaczyński . Była to pierwsza od prawie 650 lat, od pobytu króla Kazimierza Wielkiego , wizyta głowy państwa w tej miejscowości^[2].

Zabytki

• pocysterski kościół pw. NMP i św. Floriana , zbudowany w pierwszej ćwierci XIII w. , zniszczony podczas najazdu tatarskiego w 1241 r., przebudowany w XV w. i XVIII w. – wtedy dodanie późnobarokowej fasady, przebudowa okien i zmiana wyposażenia wnętrza. Od strony dawnego klasztoru czterokolumnowy portal romański z gładkim tympanonem . Wewnątrz kościoła zachowało się wiele detali romańskich: okna, kapitele , bazy, zworniki sklepień, a także sklepienia krzyżowo-żebrowe .
• przylegające do kościoła wschodnie skrzydło dawnego klasztoru cystersów z zachowanym kapitularzem z XIII w. , w którym sklepienie wspiera się na dwóch kolumnach. Pozostałe skrzydła klasztoru rozebrano w 1915 r.
• dawne zabudowania przyklasztorne.
• rynek z kościołem pw. Matki Boskiej Różańcowej z 1470  r., rozbudowanym w stylu barokowym w XVII wieku .

Zniszczone zabytki

• Kościół Wszystkich Świętych
• Kościół św. Leonarda
• Kościół Świętego Ducha

Kultura

Obecnie na miejscu gdzie stała pogańska świątynia , odbywa się widowisko „światło i dźwięk” – będące popisami miejscowej straży pożarnej przy okazji obchodów miejscowego kultu św. Floriana. Dzieje się to w nocy, w Wielką Sobotę, zaraz po rezurekcji. Według obrządku katolickiego to nabożeństwo powinno się odbywać w niedzielny poranek, ale miejscowa tradycja nakazuje inaczej – Kościół katolicki, walcząc z miejscowymi silnymi tradycjami pogańskimi, bardzo często adaptował i przyjmował jako swoje wiele lokalnych zwyczajów i świąt.

Ulice

Poniżej w tabeli 1 ulice będące integralną częścią miasta Koprzywnica, z aktualnie przypasanym im numerem zgodnym z TERYT z katalogu ULIC^[3].

Tabela 1. Ulice wchodzące w skład miasta na podstawie TERYT^[3]

Symbol ulicy	Nazwa ulicy	Symbol ulicy	Nazwa ulicy	Symbol ulicy	Nazwa ulicy	Symbol ulicy	Nazwa ulicy
00157	ul. Akacjowa	07565	ul. Jędrusiów	38524	ul. Mała Koprzywnica	19326	ul. Rzeczna
00432	ul. Armii Krajowej	08485	ul. Klasztorna	12210	ul. Mały Rynek	19491	ul. Sandomierska
02974	ul. Cicha	09299	ul. Stefana Kopra	12991	ul. Miodowa	20254	ul. Słoneczna
03503	ul. Czynowa	09796	ul. Krakowska	15233	ul. Osiecka	20683	ul. Sportowa
05085	ul. Floriańska	10009	ul. Krótka	16033	ul. Piaskowa	34756	ul. Stare Zarzecze
05345	ul. Garncarska	10562	ul. Kwiatowa	16264	ul. Józefa Piłsudskiego	21970	ul. Szkolna
05476	ul. Gęsia	10898	ul. Leśna	17011	ul. Polna	22675	ul. Tarnobrzeska
30701	skwer Jana Pawła II	11205	ul. 11 Listopada	17742	ul. Przemysłowa	25687	ul. Zarzecze
07318	ul. Władysława Jasińskiego	11937	ul. 3 Maja	19253	ul. Rynek	26469	ul. Stefana Żeromskiego

Zobacz też

• Młodzieżowa Orkiestra Dęta Koprzywnica
• Cmentarz żydowski w Koprzywnicy

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona miasta
• Strona nieoficjalna: historia, zabytki, charakterystyka Koprzywnicy
• Opactwo cystersów w Koprzywnicy (pdf) oraz galeria zdjęć
• Mapy: Emapi • Google Maps • Targeo • Zumi
• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
• Strona Stowarzyszenia 800-lecia Opactwa Cysterskiego "Ku Przyszłości"