|
Kornwalia
Kornwalia - (ang. Cornwall IPA: /ˈkɔ:nwɒl/; kor. Kernow IPA: /ˈkɛ(r)nɔʊ/ lub /ˈkɛ(ɹ)nɔʊ/) – kraina geograficzno-historyczna i zarazem najbardziej wysunięte na południowy zachód hrabstwo Anglii, położone na Półwyspie Kornwalijskim, na zachód od rzeki Tamar. Centrum administracyjnym, a także jedynym miastem o statusie katedralnym (city) jest Truro. Kornwalia zajmuje powierzchnię 3563 km² łącznie z Wyspami Scilly, położonymi 45 km od Land`s End – najbardziej na południowy zachód wysuniętego fragmentu hrabstwa. Średnia gęstość zaludnienia hrabstwa wynosi 144 osoby na kilometr kwadratowy.
Kornwalię charakteryzują dzikie krajobrazy wrzosowiska, długa i urozmaicona linia brzegowa oraz łagodny klimat. Krajobraz górniczy Kornwalii i Zachodniego Devonu w roku 2006 wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO. Istotną dziedziną gospodarki regionu jest turystyka (24% przychodu). Kornwalia jest jednak jednym z najbiedniejszych regionów Wielkiej Brytanii (średnia płaca wynosi 62% w stosunku do średniej wysokości wynagrodzeń w Wielkiej Brytanii) z najmniejszym wkładem do gospodarki narodowej.
Kornwalijczycy to jeden z sześciu narodów celtyckich. Niektórzy mieszkańcy protestują przeciw obecnemu statusowi politycznemu Kornwalii i domagają się większej autonomii.
Demografia
Populacja Kornwalii wynosi 513 527 osób, a gęstość zaludnienia wynosi 144 osoby na kilometr kwadratowy, co daje hrabstwu 41 miejsce na 47 hrabstw Anglii. Średni wiek wynosi 42 lata. Kornwalia odznacza się stosunkowo wysokim wzrostem populacji – 11,2% w latach osiemdziesiątych i 5,3% w latach dziewięćdziesiątych, co lokuje ją na piątym miejscu wśród hrabstw Anglii. Zmiany występują nie tyle w wyniku przyrostu naturalnego, co aktualnych tendencji migracyjnych.
Kornwalia nie jest zaludniona równomiernie. Południowe obszary hrabstwa mają większą gęstość zaludnienia niż północne, a wschodnie – większą niż zachodnie. Najrzadziej zasiedlone jest północne wybrzeże atlantyckie oraz unitary authority Wyspy Scilly. W każdym przypadku gęstość zaludnienia jest niższa niż przeciętna krajowa, a tylko dystrykt Restormel jest zaludniony gęściej niż cały region południowo-zachodniej Anglii.
Geografia
Linia brzegowa
Hrabstwo Kornwalia zajmuje czubek półwyspu położonego na północnym zachodzie wyspy Wielka Brytania i dlatego narażone jest na działanie silnych wiatrów wiejących od Oceanu Atlantyckiego.
Północne i południowe wybrzeże półwyspu różnią się znacząco. Północne wybrzeże, leżące bezpośrednio nad Atlantykiem, ma charakter klifowy – tu właśnie, między miejscowościami Boscastle i Tintagel znajduje się High Cliff, najwyższy klif w Kornwalii (224 m). Jednocześnie są tu również długie piaszczyste plaże, będące atrakcją turystyczną, m.n. w Bude, St Ives czy też Newquay. W tej części wybrzeża swe ujście znajdują dwie rzeki: Hayle oraz Camel, która stwarza warunki do istnienia bezpiecznej przystani w Padstow. Wybrzeże południa Kornwalii, zwane rivierą, jest bardziej osłonięte, toteż są tam lepsze warunki dla bezpiecznych przystani w ujściach rzek, m.in. miasta Falmouth i Fowey. Plaże na południu pokrywa gruboziarnisty piasek, gdzieniegdzie spotyka się też skaliste platformy abrazyjne.
Ukształtowanie powierzchni i budowa geologiczna
Wnętrze Półwyspu Kornwalijskiego składa się z pasów wyżyn rozciągniętych w kierunku równoleżnikowym. Wyżyny te tworzą masywy granitowe. Przykładem jest płaskowyż Bodmin Moor, na którym znajduje się Brown Willy – najwyżej położony punkt Kornwalii. Następnie (ze wschodu na zachód) pojawia się wywyższenie wokół St Austell, Camborne, półwysep Penwith i Land`s End. Z intruzywnych granitów zbudowane są także Wyspy Scilly (obecnie częściowo zatopione) oraz wzgórza na obszarach graniczących z Kornwalią, takich jak Dartmoor. W strefach kontaktowych między masywami granitowymi a osadowymi skałami osłony tychże masywów miały miejsce intensywne procesy metamorfizmu kontaktowego i mineralizacji. Zjawiskom tym Kornwalia zawdzięcza posiadanie rud metali kolorowych: cyny, miedzi, ołowiu i cynku, które do XX wieku miały dla regionu kluczowe znaczenie gospodarcze. Proces wietrzenia granitu spowodował również powstanie złóż kaolinu – glinki używanej jako surowiec do produkcji porcelany, zwłaszcza w okolicy St Austell, które do dziś jest ważnym centrum przemysłu ceramicznego.
Granitowy płaskowyż otoczony jest przez bardziej żyzne grunty pastwiskowe. Przy południowym wybrzeżu zadrzewione doliny stwarzają dobre warunki do wegetacji roślinności lubiącej klimat ciepły i wilgotny. Teren ten położony jest głównie na warstwach piaskowca i łupków. Północny wschód Kornwalii leży na skałach pochodzących z karbonu, zwanych inaczej Culm Measures.
Będący częścią Półwyspu Kornwalijskiego półwysep Lizard przejawia dużą odmienność w porównaniu z resztą kraju. Jest to jedyny na terenie Wielkiej Brytanii obszar występowania ofiolitu – kompleksu skał magmowych uformowanego pod powierzchnią oceanu. Część ultrazasadowych skał ofiolitu została zmetamorfizowana i obecnie występuje jako powstałe w prekambrze serpentynity, głównie ciemnozielone i czerwone. Tworzą one widowiskowe klify; małe odłamki serpentynu są sprzedawane w sklepach z pamiątkami. Wnętrze półwyspu pokrywają mało żyzne gleby o niewielkiej miąższości, leżące przeważnie bezpośrednio na podłożu zbudowanym ze skał ultrazasadowych. Obszar ten jest dość jałowy, porastają go najczęściej wrzosowiska.
Klimat
Kornwalia zajmuje najbardziej na południe wysuniętą część Wielkiej Brytanii, dlatego jej klimat jest stosunkowo ciepły i słoneczny. Przeważają łagodne zimy, a mróz i śnieg są zjawiskiem bardzo rzadkim, z wyjątkiem wyżyny w środku Półwyspu Kornwalijskiego. Średnia temperatura roczna dla większości Kornwalii wynosi między 9,8 a 12 °C, i jest nieco niższa dla obszarów położonych wyżej. Kornwalia znajduje się pod wpływem łagodnych wiatrów, przeważnie zachodnich z Oceanu Atlantyckiego i jest stosunkowo deszczowa, choć mniej niż bardziej na północ wysunięte obszary zachodniego wybrzeża Wielkiej Brytanii, od 1051 do 1290 mm w skali rocznej. Na większości terytorium hrabstwa nasłonecznienie wynosi ponad 1541 godzin w roku. Niniejszy wykres przedstawia temperatury minimalne i maksymalne oraz sumę opadów w Mawgan, południowo-zachodniej części hrabstwa.
Inne hasła zawierające informacje o "Kornwalia":
Kraina historyczna
...
Tristan i Izolda (legenda)
...
Tytan (pierwiastek)
...
Pixie
...
Wielka wędrówka ludów
...
Wielka Brytania
...
Poncjusz Piłat
...
Morze Celtyckie
...
Plantageneci
...
Kornwalijczycy
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Kornwalia":
Tristan i Izolda ? kochankowie doskonali? (plansza 2)
...
Historia mówiąca o sile przeznaczenia (plansza 11)
...
Historia mówiąca o sile przeznaczenia (plansza 6)
...
|
