Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła –
kościół
rzymskokatolicki
położony przy
ulicy Grodzkiej
54, w
Krakowie
.
Znajduje się we wschodniej części
placu św. Marii Magdaleny
, w pobliżu
kościoła św. Andrzeja
. Jest to prawdopodobnie największy pod względem pojemności kościół zabytkowy w Krakowie.
Od
1842
roku służy parafii Wszystkich Świętych.
Historia
Jest to pierwsza budowla architektury
barokowej
w Krakowie. Ufundowana została dla
jezuitów
przez króla
Zygmunta III Wazę
. Plan kościoła wykonał prawdopodobnie Giovanni de Rossis, plan ten był realizowany od
1597
roku - najpierw przez Józefa Britiusa, a następnie modyfikowany przez
Giovanniego Marię Bernardoniego
. Ostateczny kształt kościołowi nadał w latach
1605
-
1619
Giovanni Trevano
i to on jest autorem
fasady
,
kopuły
i wystroju wnętrza.
Uroczystej
konsekracji
kościoła dokonano
8 lipca
1635
roku. W latach
1809
-
1815
świątynia służyła jako cerkiew prawosławna. Od
1842
roku służy Parafii Wszystkich Świętych. W roku
1960
kościół podniesiono do rangi
bazyliki mniejszej
.
Architektura
Kościół ma szeroki, jednonawowy korpus z nawami bocznymi o charakterze kaplic,
transept
z
kopułą
na skrzyżowaniu oraz prostokątne (krótkie)
prezbiterium
zamknięte półkolistą
apsydą
.
Fasada
Dwukondygnacyjna
fasada
z
dolomitu
przypomina
rzymski
kościół Santa Susana
Carla Maderny
, ale są w niej też echa fasady głównego kościoła jezuickiego
Il Gesù
w Rzymie.
W niszach znajdują się posągi świętych jezuickich:
św. Ignacego Loyoli
,
św. Franciszka Ksawerego
,
św. Alojzego Gonzagi
oraz
św. Stanisława Kostki
dłuta Dawida Heela, a nad
portalem
głównym godło zakonu
jezuitów
; w górnej kondygnacji
św. Zygmunt
i
św. Władysław
.
Ogrodzenie placu z rzeźbami apostołów zostało zaprojektowane przez
Kacpra Bażankę
, a wykonane w roku
1722
przez Dawida Heela z wapienia pińczowskiego. Dziś, na miejscu
XVIII-wiecznych
, bardzo zniszczonych oryginałów, znajdują się współczesne kopie (także z wapienia pińczowskiego), wykonane przez Kazimierza Jęczmyka. Przyczyną tego stanu są kwaśne deszcze wymywające twarze rzeźb.
Wnętrze
Stiukowa
dekoracja, głównie na sklepieniach, jest autorstwa
Giovanniego Battisty Falconiego
: w
apsydzie
prezbiterium
są to sceny z życia
św. Piotra
i
Pawła
oraz posągi patronów Polski -
św. Wojciecha
i
św. Stanisława
. W nawach bocznych dekoracja staje się bardziej swobodna - pojawiają się tam postacie
puttów
wplecionych w ornamentalne kompozycje i
plafony
.
Późnobarokowy ołtarz główny z roku
1735
z obrazem Józefa Brodowskiego "Wręczenie kluczy św. Piotrowi" zaprojektowany został przez
Kacpra Bażankę
.
Wśród elementów wyposażenia wnętrza wyróżnia się nagrobek
biskupa Andrzeja Trzebickiego
z końca
XVII wiek
, a także nagrobki rodzin Branickich i Brzechffów.
Oświetlenie wnętrza zostało podporządkowane teatralizacji sprawowania liturgii w baroku: światło miało skupiać się na księdzu odprawiającym mszę świętą, a boczne
filary
wspierające kopułę miały stwarzać wrażenie kulis teatralnych. W kościele znajduje się także
wahadło Foucaulta
.
W
1638
roku przy kościele Jezuici założyli kapelę - największą w ówczesnej Polsce. Śpiewało w niej od 80 do 100 osób.
Krypty
W podziemiach kościoła pochowany jest ks.
Piotr Skarga
.
Od stycznia
2010
r. trwają prace nad utworzeniem w podziemiach Panteonu Narodowego.[2], [3]
Galeria
Przypisy
Linki zewnętrzne
