Kruszyniany
Meczet w Kruszynianach Meczet w Kruszynianach
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	sokólski
Gmina	Krynki
Liczba ludności (2006)	160
Strefa numeracyjna	(+48) 85
Tablice rejestracyjne	BSK

Kruszyniany współcześnie

Kruszyniany – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim , w powiecie sokólskim , w gminie Krynki .

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego .

Wieś położona w pobliżu rzeczki Nietupy na skraju znajdujących się nad nią łąk, lasów oraz wzniesień (rozciągających się w kierunku pd.-wsch. od wsi) dochodzących do 161 m n.p.m.

Wieś została założona prawdopodobnie w wieku XVI. W dniu 12 marca 1679 r. Jan III Sobieski nadał Tatarom m.in. Kruszyniany oraz pobliskie wsie Nietupa , Łużany jak też część Poniatowicz . Osadzeni muzułmanie , zwani lipkami walczyli po stronie Polski w wojnie z Turkami. W Kruszynianach (obok ok. 45 innych rodzin) osiadł na stałe płk. Samuel Murza Krzeczowski, który uratował życie królowi w bitwie pod Parkanami . W drodze na sejm do Grodna król zatrzymał się u Krzeczkowskiego. Kruszyniany stanowiły duży ośrodek muzułmański. Tutaj sporządzano dzieła o treści religijno-obyczajowej tzw. kitaby. Jeden z nich powstał w 1792 r. dzięki kopiście Jusufowi Heliaszewiczowi.

W roku 1980 w Kruszynianach zamieszkiwało 289 osób, z tego 33 wyznania muzułmańskiego , reszta wyznania prawosławnego i katolickiego . Do dzisiaj mieszka tutaj niewielka mniejszość tatarska . Ludność mówiła specyficzną gwarą - mieszanką białoruskiego i polskiego^[1].

Zabytki

• układ przestrzenny wsi, XVII, nr rej.478 z 17.121979
• Drewniany meczet muzułmański z końca XVIII wieku (jeden z dwóch najstarszych w Polsce), nr rej.:A-62 z 3.11.1960
• Cmentarz muzułmański - mizar (najstarsze nagrobki z końca XVIII wieku), 2 poł. XVII, nr rej.:A-63 z 31.12.1986^[2].

Baza noclegowa

• Zajazd Tatarski "Na końcu świata"
• Dworek pod Lipami
• Gospodarstwo agroturystyczne - Tatarska Jurta

Atrakcje

• Szlak ekumeniczny wokół zalewu Ozierany, zbudowany w 2006 roku. Ma początek i koniec w Kruszynianach
• Rezerwat Nietupa, zwany potocznie `Czarny Roh` (Czarny Róg).
• Liczne punkty widokowe, m.in. Kosmata Góra.

Przypisy

Zobacz też

• Bohoniki
• Studzianka