Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Księga Nahuma

Księga Nahuma

Księga Nahuma – jedna z ksiąg Biblii znajdująca się wśród ksiąg prorockich Starego Testamentu . W kanonie hebrajskim stanowiła siódmą w zbiorze Dwunastu Proroków Mniejszych . Jedna z najkrótszych ksiąg biblijnych.

Księga pochodzi z połowy VII w. p.n.e. i ma formę poematu. Jest wyrocznią przeciw potężnej Asyrii , zapowiadającą upadek ówczesnej stolicy tego państwa – Niniwy .

Spis treści

Autorstwo księgi

Autora i temat księgi podaje jej pierwszy werset:

Wyrok na Niniwę. Księga widzenia Nahuma z Elkosz. (Na 1,1; BT )[1]
Prawosławna ikona z XVIII wieku przedstawiająca proroka Nahuma

Jest to jedyna informacja o Nahumie w całej Biblii hebrajskiej. Do proroctw Nahuma odwołuje się deuterokanoniczna Księga Tobiasza (Tb 14,4)[2], co jednak nie pozwala na dodatkową identyfikację tej osoby.

Imię Nahum (hebr. נַחוּם) oznacza " Jahwe pociesza" i streszcza w pewnym stopniu treść całej księgi. Nahum mógł być głównym prorokiem w świątyni jerozolimskiej[3].

Elkosz, rodzinna miejscowość proroka, nie została zidentyfikowana. Istnieje przypuszczenie, że należy ją utożsamiać z Alkusz , wioską odległą o 30 km od Mosulu , gdzie znajdują się ruiny Niniwy . Ta lokalizacja wskazywałaby też na pochodzenie Nahuma spośród Izraelitów przesiedlonych do Asyrii w 722 po upadku Królestwa Północnego. W Mosulu pokazywany jest też, od czasów średniowiecza, rzekomy grób proroka Nahuma[4].

Inna tradycja, którą potwierdzał Pseudo-Epifaniusz (De vitis prophetar) mówiła o lokalizacji w Judzie[5][6].

Św. Hieronim w swoim komentarzu do księgi (Prolog. Comment in Nah.) przytaczał tradycję, zgodnie z którą Elkosz znajdowało się w Galilei i odpowiadało późniejszej wiosce El-kauuzach[5][6].

Czas i okoliczności powstania

Datami granicznymi dla powstania Księgi Nahuma są 663 i 612 p.n.e. W 663 Asyryjczycy zdobyli stolicę Egiptu, Teby (hebr. No-Amon), do czego nawiązuje werset 3,8. W roku 612 została zdobyta Niniwa , co zostało zapowiedziane w księdze.

Rozwój terytorialny Asyrii

Tłem Księgi Nahuma są prześladowania asyryjskie po upadku Królestwa Izraela , które nastąpiło w 722 p.n.e. Autor był zapewne świadkiem okrucieństwa i krzywd wyrządzonych jego rodakom przez Asyryjczyków. Księga odzwierciedla pragnienie odwetu wobec wrogiego narodu[7].

Najczęściej przyjmuje się, że księga została napisana w okresie poprzedzającym upadek Niniwy, po śmierci Aszurbanipala w 626, kiedy Asyria, ulegając najazdom Medów, zaczęła się chylić ku upadkowi[5]. Autor nie nawiązuje jednak do reformy religijnej króla Jozjasza , która nastąpiła w tym samym czasie[8].

Możliwa jest też wcześniejsza data powstania. Księga mogła m.in. pełnić rolę w nawróceniu króla Manassesa w latach 652–648, o którym wspominają Księgi Kronik[3]. A.S. van der Wounde twierdzi, że Nahum napisał swoje proroctwo w latach 660–630 przebywając na wygnaniu w Niniwie, co uzasadnia obecność słów zapożyczonych z asyryjskiego, sugestywnym opisem Niniwy i brakiem zainteresowania Jerozolimą [9].

Alfred Läpple sugeruje, że na księgę mogły początkowo składać się poszczególne wypowiedzi, które po niewoli babilońskiej ułożono w spójną redakcję. Jednak księga mogła istnieć w obecnej postaci już od początku[4].

Historyczne poglądy na czas powstania

Pisarze starożytni, tacy jak św. Hieronim, przypuszczali, że No-Amon w wersecie 3,8 oznacza nie Teby, ale cały Egipt albo Aleksandrię . Dlatego też w Wulgacie w 3,8 zamiast No-Amon jest Alexandria populorum. Ponieważ o dacie zburzenia Aleksandrii czy całości Egiptu niewiele wiedziano, różne były domysły co do czasu życia Nahuma i powstania księgi. Józef Flawiusz przypuszczał, że księga powstała za panowania króla Jotama (połowa VIII w. p.n.e.). Jerzy Syncellus przenosił jej powstanie na czasy Jozjasza (VII w.). Na późniejszy okres – po zburzeniu Jerozolimy (586 p.n.e.) – datował księgę Eutychiusz[6].

Tradycja żydowska czyniła Nahuma współczesnym królowi Manassesowi[6].

Gatunek literacki

Księga wykorzystuje wiele form: poemat akrostychiczny (1,2-8), lamentację żałobną (3,1-7), a także szyderczą pieśń (3,8-19). Opis burzonej Niniwy pełen jest dynamiki i dramatyzmu, obfituje w poetyckie obrazy (sadzawka, jaskinia lwów, nierządnica, drzewa figowe, szarańcza). Stosowane też są gry słów oraz efekty dźwiękowe, np. hebrajskie brzmienie 2,8 oddaje lament i zawodzenie niewolnic.

Komentatorzy podkreślają poetycką biegłość autora księgi Nahuma. Lorenz Dürr nazwał go mistrzem języka i mężem wielkiej pasji[4]. Komentarz Biblii Tysiąclecia zestawia jego dzieło z poetyckimi utworami Izajasza[8]. Według Encyklopedii Biblijnej, żadna inna księga w zbiorze ksiąg prorockich Starego Testamentu nie dorównuje Księdze Nahuma w sile wyrazu.

Treść

Księga składa się z trzech rozdziałów i czterdziestu siedmiu wersetów. Dzieli się na dwie części:

  1. Hymn o teofanii Boga (rozdział 1)
  2. Pieśń przeciw Niniwie (rozdział 2–3)

Księgę otwiera poemat – hymn o strukturze akrostychu (1,1-11). Podobnie jak w psalmach alfabetycznych kolejne wiersze zaczynają się od kolejnej litery alfabetu hebrajskiego. Utwór obejmuje połowę alfabetu hebrajskiego i uznawany jest na ogół za niezależny od pozostałej treści księgi. Hymn wysławia Boga – jako mściciela i wojownika, przychodzącego na Ziemię ( teofania ), aby osądzić i ukarać swoich nieprzyjaciół, a jednocześnie ocalić tych, którzy szukają u niego ocalenia. Hymn podkreśla zarówno sprawiedliwość, jak i cierpliwość Boga. Nikt nie może wytrzymać żaru jego gniewu (wiersz 6) i bezcelowe są działania skierowane przeciw niemu (wiersz 9).

Dalej następują wyrocznie przeciw narodowi ciemiężącemu Judę, przy czym Asyria nie jest wymieniana bezpośrednio[8]. Bóg jednocześnie przyznaje, że Juda przeżywała ucisk i upokorzenie ze strony Asyryjczyków i obiecuje, że nie będzie już w ten sposób doświadczał swojego narodu. W ostatnim wersecie pierwszego rozdziału (1,14) Bóg ogłasza wyrok na Niniwę.

Brązowe lwy z Niniwy; lew był symbolem króla Asyrii

Drugi i trzeci rozdział zajmuje poemat o zburzeniu Niniwy. Rozpoczyna go obraz radosnej wieści dla Judy, a jednocześnie ironiczny apel do mieszkańców Niniwy, aby przygotowali się do obrony. Autor następnie przedstawia w plastyczny sposób sceny zagłady miasta i wyraża satysfakcję z okrucieństw, które dotknęły Asyrię – tych samych, których nie szczędziła innym narodom. Niniwa zostaje przedstawiona jako lew, który gromadził łupy w poczuciu bezpieczeństwa, został jednak powstrzymany przez Boga, który pożera młode asyryjskie lwy.

W trzecim rozdziale przedstawiona zostaje krwawa kara i masakra mieszkańców miasta. Niniwa zostaje porównana do nierządnicy, która uwodziła inne narody bogactwami i wdziękiem, a teraz zostanie pohańbiona i ogołocona ze wszystkiego. Jej losy porównywane są do upadku Teb , stolicy Egiptu, które zdobył w 664 król Asyrii Aszurbanipal . Dalej księga opisuje wyludnienie miasta, choć jego mieszkańcy mieli być liczni jak szarańcza.

Księgę kończy ironiczna lamentacja zapowiadająca rychły upadek Niniwy:

Nie ma lekarstwa na twoją klęskę, nieuleczalna jest twoja rana. Wszyscy, którzy usłyszą wieść o tobie, w dłonie klaskać będą nad tobą; bo na kogóż nie przechodziła wciąż twoja niegodziwość?(Na 3,19; BT )[10]

Szczegółowy plan księgi

  1. Tytuł (1,1)[11]
  2. Hymn pochwalny – teofania Boga jako mściciela (1,2-8)
  3. Zapowiedź spustoszenia Niniwy (1,9–1,14)
  4. Zapowiedź zbawienia Izraela (2,1.3)
  5. Sąd nad Niniwą (2,2; 2,4-3,19)
    • Upadek Niniwy (2,2; 2,4-2,14)
    • Żałobny lament nad miastem (3,1-7)
    • Ironiczna pieśń (3,8-19)

Teologia

Jest to jedna z kilku ksiąg prorockich, w której nie ma wezwania do skruchy. Główne przesłanie księgi skupia się wokół tezy, że Bóg pomści grzechy Niniwy i jednocześnie przyniesie radość ludowi Bożemu. Upadek Niniwy ma być aktem sprawiedliwości Bożej.

Księga Nahuma zestawiana jest z Księgą Jonasza , gdyż obie opowiadają o Niniwie – pierwsza o zagładzie miasta, a druga o jego ocaleniu. Według Encyklopedii Biblijnej, obie te księgi można odczytać jako midraszową refleksję nad tzw. formułą atrybucyjną z Księgi Wyjścia 34,6-7[12], przy czym Księga Jonasza przedstawia Boga jako miłosiernego i litościwego władcę, a Księga Nahuma jako Boga mściwego, zsyłającego kary. Celem tej refleksji miała być reinterpretacja Tory w momencie zagrożenia bezpieczeństwa całego narodu. Inne zestawienie łączy Księgę Nahuma z Księgą Habakuka , które dzielą podobny kontekst – sąd Boga nad nieprzyjaciółmi Izraela[3].

Księga Nahuma służyła do interpretacji sytuacji Żydów w znacznie późniejszym okresie. Komentarz do Księgi Nahuma znaleziony w czwartej grocie Qumran wykorzystuje jej treść do przedstawienia odłamów judaizmu (m.in. faryzeuszy ) rywalizujących z esseńczykami [5].

Nahum krytykowany był za skrajny nacjonalizm i radość z upadku wroga. Jednocześnie nie piętnował (jak czynili to inni prorocy, m.in. współczesny mu Jeremiasz ) grzechów własnego narodu. Komentatorzy podkreślają jednak, że celem Nahuma było potwierdzenie, że Bóg pozostaje wierny Judzie i jej nie opuści[9][13].

Według Encyklopedii Biblijnej, najtrafniej orędzie księgi Nahuma wyraził Marcin Luter :

Księga uczy nas ufać Bogu i wierzyć – zwłaszcza w sytuacji, kiedy zawodzi wszelka ludzka pomoc, ludzkie środki i rady – że Pan nie opuszcza tych, którzy należą do Niego, że broni swojej własności przed wszelkimi atakami wrogów, choćby najpotężniejszych[3]

Kanoniczność księgi Nahuma w zbiorze ksiąg Starego Testamentu nie ulegała nigdy wątpliwości[6].

Przypisy

  1. Na 1,1 w przekładach Biblii.
  2. Tb 14,4 w przekładach Biblii.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Paul Achtemeier (red. naukowa): Encyklopedia Biblijna. Wyd. trzecie poprawione. Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Vocatio", 2004, ss. 802-803, seria: Prymasowska Seria Biblijna. .  ( pol. )
  4. 4,0 4,1 4,2 Alfred Läpple: Od egzegezy do katechezy: Stary Testament. Warszawa: Pax, 1985, ss. 263-265. . 
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Witold Tyloch: Dzieje ksiąg Starego Testamentu. Warszawa: Książka i Wiedza, 1985, ss. 226-230. . 
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Michał Nowodworski (red.): Encyklopedia Kościelna . T. XV. Warszawa: Drukarnia Czerwińskiego i spółki, 1883, ss. 392-393. 
  7. Kenneth L. Barker, Donald W. Burdick: Zondervan NIV Study Bible: New International Version. Grand Rapids, Mich.: Zondervan, 2002, ss. 1405-1406. . 
  8. 8,0 8,1 8,2 Wstęp do Księgi Nahuma. W: Biblia Tysiąclecia , wyd. IV. Poznań: Pallottinum, 2003. [dostęp 2009-03-06]. 
  9. 9,0 9,1 Irene Nowell: Księga Nahuma. W: Katolicki komentarz biblijny. Raymond E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy (red. wyd. oryg.), Waldemar Chrostowski (red. wyd. pol.). Warszawa: 2001, ss. 853-857. . 
  10. Na 3,19 w przekładach Biblii.
  11. na podstawie Läpple (1985) oraz Katolicki Komentarz Biblijny (2001)
  12. Wj 34,6-7 w przekładach Biblii.
  13. Biblia Paulistów . Częstochowa: Edycja Świętego Pawła, 2008, s. 2061. 

Bibliografia

  1. Paul Achtemeier (red. naukowa): Encyklopedia Biblijna. Wyd. trzecie poprawione. Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Vocatio", 2004, ss. 802-803, seria: Prymasowska Seria Biblijna. .  ( pol. )
  2. Irene Nowell: Księga Nahuma. W: Katolicki komentarz biblijny. Raymond E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy (red. wyd. oryg.), Waldemar Chrostowski (red. wyd. pol.). Warszawa: 2001, ss. 853-857. . 
  3. Witold Tyloch: Dzieje ksiąg Starego Testamentu. Warszawa: Książka i Wiedza, 1985, ss. 226-230. . 
  4. Wstęp do Księgi Nahuma. W: Biblia Tysiąclecia , wyd. IV. Poznań: Pallottinum, 2003. [dostęp 2009-03-06]. 

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Księga Nahuma":

Mieszko II Lambert ...

Bereza (Białoruś) ...

Akcja (prawo) ...

Stanisław Hozjusz ...

Wojciech Bogusławski ...

Głowacz białopłetwy ...

Jarząb pospolity ...

Turzyca patagońska ...

Herodot ...

William Blake ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Księga Nahuma":

104 Kontrreformacja w Europie (plansza 5) ...

001. Paprotniki (plansza 21) ...

Zabytki języka polskiego (plansza 8) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie