Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Len

Len

Len

Systematyka [1]
Domena : eukarionty
Królestwo : rośliny
Klad : rośliny naczyniowe
Klad : rośliny nasienne
Klasa : okrytonasienne
Klad : klad różowych
Rząd : malpigiowce
Rodzina : lnowate
Rodzaj :len
Nazwa systematyczna
Linum L.
Sp. Pl. 277. 1 Mai 1753
Nasiona lnu
Chałupnicze międlenie lnu

Len (Linum L. ) – rodzaj roślin zielnych krótkowiecznych (przeważnie trzyletnich) z rodziny lnowatych (Linaceae). Pochodzi ze wschodniej Europy i z rejonu Morza Śródziemnego . Do rodzaju należy ok. 200 gatunków, z czego na stanowiskach naturalnych lub zdziczałych notowanych jest 6 gatunków. W uprawie kilka kolejnych spośród których największe znaczenie ma len zwyczajny . Gatunkiem typowym jest Linum usitatissimum L.[2].

Spis treści

Morfologia

Łodyga
Składa się z części korzeniowej, łodygi właściwej i części wierzchołkowej. Na całej długości pokryta włóknem.
Liście
Lancetowate.
Kwiaty
Niebieskie , żółte , różowe lub białe , otwierające się w dni słoneczne.
Owoce
Torebki nasienne, pięciokomorowe, zawierają od 10 do 12 spłaszczonych oleistych nasion .

Systematyka

Pozycja systematyczna wg APWeb (aktualizowany system APG III z 2009)

Jeden z 8 rodzajów podrodziny Linoideae w obrębie rodziny lnowate (Linaceae)[3]. Rodzina należy do rzędu malpigiowców (Malpighiales) i wraz z nim do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych [1].

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Geranianae Thorne ex Reveal, rząd lnowce (Linales Baskerville), rodzina lnowate (Linaceae DC. ex Gray), podrodzina Linoideae (DC. ex Gray) Arn., plemię Lineae Rchb., rodzaj len (Linum L.)[4].

Gatunki flory Polski [5]
Gatunki uprawiane[6]
  • len ałtajski (Linum altaicum Ledeb.)
  • len cienkolistny (Linum tenuifolium L.)
  • len dwuletni (Linum bienne M.)
  • len dzwonkowaty (Linum campanulatum L.)
  • len lepki (Linum viscosum L.)
  • len narboński (Linum narbonense L.)
  • len solankowaty (Linum salsoloides Lam.)
  • len wielokwiatowy (Linum grandiflorum Desf.)
  • len zwyczajny (Linum usitatissimum L.)
  • len żyłkowany (Linum nervosum W. et K.)
Inne[3]
  • Linum africanum L.
  • Linum album Kotschy ex Boiss.
  • Linum arboreum L.
  • Linum aristatum Engelm.
  • Linum australe A. Heller
  • Linum baicalense Juz.
  • Linum capitatum Kit. ex Schult.
  • Linum carteri Small
  • Linum chamissonis Schiede
  • Linum corymbiferum Desf.
  • Linum corymbulosum Rchb.
  • Linum decumbens Desf.
  • Linum dolomiticum Borbás
  • Linum elegans Spruner ex Boiss.
  • Linum heterosepalum Regel
  • Linum hologynum Rchb.
  • Linum hudsonioides Planch.
  • Linum hypericifolium Salisb.
  • Linum komarovii Juz.
  • Linum leonii F. W. Schultz
  • Linum lewisii Pursh
  • Linum littorale A. St.-Hil.
  • Linum marginale A. Cunn. ex Planch.
  • Linum maritimum L.
  • Linum medium (Planch.) Britton
  • Linum monogynum G. Forst.
  • Linum mucronatum Bertol.
  • Linum mysurense B. Heyne ex Benth.
  • Linum neomexicanum Greene
  • Linum olympicum Boiss.
  • Linum pallescens Bunge
  • Linum puberulum (Engelm.) A. Heller
  • Linum pubescens Banks & Sol.
  • Linum rigidum Pursh
  • Linum setaceum Brot.
  • Linum stelleroides Planch.
  • Linum striatum Walter
  • Linum strictum L.
  • Linum subteres (Trel.) H. J. P. Winkl.
  • Linum suffruticosum L.
  • Linum sulcatum Riddell
  • Linum tauricum Willd.
  • Linum tenue Desf.
  • Linum thracicum Degen
  • Linum trigynum L.
  • Linum virginianum L.

Zastosowanie

Gatunkiem lnu o największym znaczeniu praktycznym jest len zwyczajny (Linum usitatissimum) – roślina włóknodajna i oleista pochodząca z Bliskiego Wschodu, stara roślina użytkowa uprawiana od kilku tysięcy lat dostarczająca włókna, które mimo konkurencji tworzyw sztucznych nadal jest bardzo cenione, makuchów na paszę, itd. Nasiona (siemię lniane) używane są w lecznictwie.

  • Roślina uprawna : z powodu występowania włókien na całej długości, łodygi lnu są wyrywane z korzeniami a nie ścinane w czasie zbiorów. Jest to roślina, której wszystkie części wykorzystuje się w przemyśle a jedynym odpadem są pyły produkcyjne powstające w procesie jej przerobu. Uzyskuje się z niej:
    • z części środkowej łodygi, włókno długie, do produkcji wysokiej jakości przędz czesankowych, osnowowych i dalej tkanin .
    • z części wierzchołkowej i korzeniowej, włókno krótkie, do produkcji przędz zgrzebnych wątkowych .
    • nasiona oleiste, z których wytwarza się olej , pokost itp. Nasiona lnu mają również zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym (używa się ich do sporządzania maceracji ) i medycynie ludowej.
    • paździerze – powstałe w procesie pozyskiwania włókna, z połamanej, zdrewniałej części łodyg, są surowcem do produkcji płyt paździerzowych o podobnych właściwościach jak płyty wiórowe
    • odpady roszarnicze – krótkie włókna z przyklejonymi paździerzami, których nie udało się oddzielić przy pozyskiwaniu włókna, są surowcem do produkcji wysokiej jakości papieru . Dawniej stosowane również jako materiał termoizolacyjny .
    • wytłoki powstałe przy produkcji oleju z nasion, podobnie jak torebki nasienne (plewy), przerabiane są na pasze
  • Roślina oleista dostarczająca cennego oleju jadalnego i przemysłowego. Nasiona lnu zawierają do 35% oleju, poza tym 20% białka, enzymy i glikozydy kwasów: olejowego , linolowego i stearynowego [7].
  • Roślina lecznicza . Olej lniany , Oleum Lini ma ochronne działanie powlekające śluzówki układu pokarmowego. Jest stosowany wewnętrznie przy nieżytach żołądka i jelit, a także przy nieżytach pęcherza moczowego i dróg moczowych. Zewnętrznie używa się go przy stanach zapalnych skóry, owrzodzeniach, wypryskach[7].
  • Roślina ozdobna : sadzona jest na rabatach, w ogrodach skalnych, w runie parkowym oraz w grupach naturalistycznych.

Zobacz też

Przypisy

  1. 1,0 1,1 Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website ( ang. ). 2001–. [dostęp 2010-05-22].
  2. Index Nominum Genericorum . [dostęp 16-01-2009].
  3. 3,0 3,1 Family: Linaceae ( ang. ). USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2010-05-22].
  4. Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Linum ( ang. ). The Compleat Botanica. [dostęp 16-01-2009].
  5. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland : a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski . Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. . 
  6. Ludmiła (red.) Karpowiczowa: Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973. 
  7. 7,0 7,1 Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. . 


Inne hasła zawierające informacje o "Len":

Gatunek chroniony ...

Polska Czerwona Księga Roślin gatunki niskiego ryzyka (21)1.6 DD (data deficient) - stopień zagrożenia trudny do okreśLenia z braku danych (2)2 Przypisy3 Zobacz też Wykaz taksonów opisanych w ...

Celuloza ...

Ślub ...

Pływanie motylek) Styl grzbietowy (grzbiet) Styl klasyczny (żabka, klasyk, żaba) Kraul w konkurencjach pływackich używane są także okreśLenia: Styl zmienny – połączenie stylów – motylkowego, grzbietowego, klasycznego i kraula Styl dowolny Konkurencje ...

Wyrób włókienniczy ...

Andrychów ...

Tkactwo ...

Dolar amerykański ...

Francuski kalendarz rewolucyjny ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Len":

117 Gospodarka folwarczno-pańszczyźniana (plansza 12) państwo polskie eksportowało przede wszystkim: piwo, zboża, bydło, konie, skóry i futra, Len, chmiel, drewno i bursztyn. Wisła była najważniejszym szlakiem transportowym, więc dlatego ...

Teatr grecki (plansza 11) kolumny Dionizosa. Pierwsze maski wykonywane były z nietrwałych materiałów, takich jak utwardzany gipsem Len, korek, czy drewno i zakrywały całą twarz. Po kolorze łatwo było ...

006. Chiny (plansza 5) MiędLenie lnu Chiny W handlu podstawę stanowił Len, którego produkcją zajmowano się już ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie