Leon I Wielki,
scs.
Swiatitiel Lew, papa Rimskij (ur. ok. 390 lub. ok. 400, zm.
10 listopada
461
) –
ojciec Kościoła
, wybitny
teolog
,
święty
Kościoła katolickiego
i
prawosławnego
,
doktor Kościoła
,
papież
.
Biografia
Według Liber Pontificalis pochodził z
Toskanii
. Inne źródła podają jako miejsce urodzenia dzisiejszą
Turcję
i rok
400
. Papież
Celestyn I
mianował go
archidiakonem
. Był doradcą kolejnych papieży i uznanym w
Kościele
autorytetem
. W 440 r., gdy przebywał jako
legat
w
Galii
, za swą bogobojność i uczoność dostąpił godności papieża rzymskiego. Sprawując tę funkcję miał być prawdziwym pasterzem swego stada oraz gorliwym obrońcą czystości wiary od herezji
manicheizmu
i
monofizytyzmu
.
Poprzez legatów brał udział w osądzeniu
Eutychiusza
na
IV Soborze Powszechnym
, który odbył się w
Chalcedonie
w
451
r. (odegrał wtedy kluczową rolę). Pod jego istotnym wpływem, ustalono podstawy
liturgii
i
chrystologii
(zob. list dogmatyczny
Tomus ad Flavianum
), możliwe do zaakceptowania przez Kościoły wschodni i zachodni.
W następnym roku (
452
) siłą swego słowa powstrzymał wodza
Hunów
Attylę
od zrównania
Rzymu
z ziemią. Jego zdolność przekonywania okazała się równie silna w
455
r., gdy udało mu się namówić
Wandalów
, aby nie przelewali krwi i nie podpalali rzymskich budynków i tym samym zmniejszył straty zadane przez
Genzeryka
.
Uczynił papiestwo wiodącą siłą w chrześcijaństwie (w sensie honorowym); interweniował w sprawach kościelnych w
Hiszpanii
, Galii, północnej
Afryce
i na
Bliskim Wschodzie
. Zwalczał również herezje
pelagianizmu
,
monofizytyzmu
i
pryscylianizmu
.
Pozostawił po sobie posłanie do patriarchy konstantynopolitańskiego
Flawiana
– tzw. Tomus ad Flavianum, około sto kazań (napisanych prostym i wymownym językiem) oraz około 140 listów do różnych osób, w których znajduje się wiele interesujących obserwacji psychologicznych.
Teologia
Stwierdzał, że
Jezus Chrystus
jest jedną Osobą o dwóch naturach: Boskiej i ludzkiej; natury te są z sobą ściśle złączone, ale nie mieszają się z sobą. Syn jest równy Ojcu i Duchowi jako Bóg, ale niższy od Nich jako Człowiek. Sformułował teorię współorzekania przymiotów. Sądził, że
Chrystus
narodził się najpierw z Ojca, a potem z
Maryi
, ale już w inny sposób, w nowym porządku. Maryja jest jego Matką-Rodzicielką i Córką-Stworzeniem zarazem. Teolodzy kościelni powoływali się na jego naukę przez wszystkie kolejne wieki, także na
soborze trydenckim
.
Dzieła
- list do Flawiana, biskupa Konstantynopola, o Eutychesie (
Tomus ad Flavianum
), odczytany uroczyście na
Soborze chalcedońskim
(
451
) i włączony w jego akta, jako wyrażający wiarę ojców soborowych[1],
- Indiculus (zbiór fundamentalnych prawd wiary; autorstwo wątpliwe),
- kazania,
- listy,
- teksty liturgiczne.
Kult
Święty Leon zmarł w 461 roku, mając ok. 70 lat. Jego
relikwie
znajdują się w
bazylice św. Piotra w Watykanie
(został tam pochowany jako pierwszy spośród papieży).
Kościół rzymskokatolicki
nazywa go „Wielkim”.
W roku
1754
papież
Benedykt XIV
podniósł Leona I do godności doktora Kościoła. Na Zachodzie jest dużo bardziej znany niż w Cerkwi prawosławnej.
Dzień obchodów
Jego
wspomnienie liturgiczne
w Kościele katolickim obchodzone jest
10 listopada
.
Cerkiew prawosławna wspomina św. Leona 18 lutego/3(2) marca[2], tj.
3 marca
wg
kalendarza gregoriańskiego
(2 marca w latach przestępnych, gdy luty ma 29 dni).
Patronat
Na Zachodzie uważany jest za
patrona
muzyków i śpiewaków.
Ikonografia
- Ikonografia wschodnia
W
ikonografii
wschodniej przedstawiany jest w tradycyjnym typie świętego biskupa. Jest mężczyzną w średnim wieku, z krótką brodą i charakterystycznymi lokami na grzywce.
W dłoniach trzyma
ewangelię
.
- Ikonografia zachodnia
W sztuce zachodniej bywa również ukazywany w papieskich szatach i
tiarze
lub podczas pisania.
Atrybutami
są: księga, kielich oraz orszak z półksiężycem, któremu zastępuje drogę.
Inne źródło podaje, jako atrybut, unoszących się koło jego osoby apostołów:
Piotra
i
Pawła
grożących
Attyli
[].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Zob. Dokumenty Soborów Powszechnych, t. I – Nicea I, Konstantynopol I, Efez, Chalcedon, Konstantynopol II, Konstantynopol III, Nicea II (325-787), oprac. Arkadiusz Baron, Henryk Pietras SJ, Kraków 2002, s. 196-213.
- ↑
podwójne datowanie
Źródła