Lestek
LestekLestek[1], Leszek, niepoprawnie (forma zlatynizowana) Lestko – drugi
książę
Polan
z dynastii Piastów, o którym wspomina
Gall Anonim
w
swej kronice
. Syn
Siemowita
i ojciec
Siemomysła
. ImięGeneza jego imienia nie jest znana. Wywodzi się je od słowa lście (chytrość). Przypuszcza się, że jest zdrobnieniem jakieś nieznanej, dwuczłonowej, słowiańskiej nazwy osobowej Lścimir bądź Lścisław. Imię to występuje w rozmaitych wariantach, z których z czasem wybija się dominująca – Leszek. Prawidłowymi formami tego imienia są formy zakończone na -ek, a więc Lestek lub obocznie Leszek. Niepoprawna wersja Lestko przyjęła się w starszej historiografii pod wpływem autorytetu
Oswalda Balzera
, który taki zapis promował na kartach swojej
Genealogii Piastów
. W obliczu ostatnich badań
onomastycznych
należy przyjąć, że formy zakończone na -ko są formami zlatynizowanymi[2]. Wywód genealogiczny4.
Piast
| | | | | | 2.
Siemowit
| 5.
Rzepicha
| | | | | | | | 1. Lestek (Leszek) | 6. nieznany przodek | | | | | 3. nieznany przodek | | | 7. nieznany przodek | | | | |
Lestek w relacji Galla AnonimaLestek miał być synem i następcą Siemowita, a ojcem i poprzednikiem Siemomysła. Po jego [tj. Siemowita] zgonie na jego miejsce wstąpił syn jego Lestek, który czynami rycerskimi dorównał ojcu w zacności i odwadze. Po śmierci Lestka nastąpił Siemomysł, jego syn[3]. Lestek a Litzke i LicikaviciPrzypuszcza się, że od jego imienia powstały terminy "Lestkowie" i "Lestkowice", jakimi jeszcze w czasach
Mieszka I
nazywano nieraz mieszkańców
państwa
Polan
. Kronika
Widukinda
zawiera informację, że poddanymi
Mieszka I
byli
Licikaviki
. Znaczenie tego terminu jest sporne, a jedna z mniejszościowych hipotez zakłada, że może on pochodzić od imienia Lestka. Z kolei dzieło De administrando imperio cesarza bizantyjskiego
Konstantyna VII Porfirogenty
z
948
roku wspomina o ludzie zwanym Litzke. Historyczność LestkaPoczątkowo nikt nie wątpił w historyczność Piastów "przedmieszkowych". W drugiej połowie XIX wieku zaczęto kwestionować ich istnienie. Bogatą dyskusję rozstrzygnął w zasadzie artykuł
Henryka Łowmiańskiego
Dynastia Piastów we wczesnym średniowieczu, w którym obronił wiarygodność przekazu Galla Anonima, a tym samym i "historyczność" przynajmniej trzech bezpośrednich poprzedników Mieszka[]. Pogląd ten jest dominujący w polskiej literaturze historycznej. Daty panowaniaNie zachowały się żadne wiarygodne dane na temat dat panowania Lestka. Przyjmuje się hipotetycznie, że urodził się około
870
-
880
roku, a objął rządy około
900
-
910
roku. Większość literatury przyjmuje, że zmarł przypuszczalnie w latach
930
-
940
.
Henryk Łowmiański
przesuwał datę zgonu na około
950
rok. Małżeństwa i potomstwoNie wiadomo nic o żonie (żonach) Lestka.
Stanisław Zakrzewski
wysunął domysł, że Lestek mógł być żonaty z księżniczką morawską[4]. Późny przekaz belgijskiego kronikarza z XIV wieku zdawał się sugerować, że był żonaty z saską księżniczką i miał z nią syna
Ewrakera
, późniejszego biskupa Leodium. Informacji tej jednak nie sposób zweryfikować; w polskiej literaturze poza
Stanisławem Kętrzyńskim
nikt nie zwrócił na nią uwagi. Według legendy rodowej rodu
Sobieskich
córka Lestka, Metodia miała poślubić niejakiego Sobiesława (Sobiesza), wnuka
Sobiesława
księcia
Dalen
[5]. Jedynym pewnym dzieckiem Lestka jest syn
Siemomysł
, który objął po nim rządy. Zobacz też Bibliografia- Buczek K., Zagadnienie wiarygodności dwu relacji o początkowych dziejach państwa polskiego, [w:] Prace z dziejów Polski Feudalnej ofiarowane Romanowi Grodeckiemu, Warszawa 1960.
-
Jasiński K.
, Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa-Wrocław (1992).
-
Koneczny F.
, Dzieje Polski za Piastów, Kraków 1902, s. 28.
-
Łowmiański H.
, Dynastia Piastów we wczesnym średniowieczu, [w:] Początki Państwa Polskiego, t. 1, Poznań 1962.
- Łowmiański H., Początki Polski, t. 5, Warszawa 1973.
-
Wyrozumski J.
, Dzieje Polski piastowskiej (VIII wiek-1370), Kraków 1999, s. 70.
Przypisy- ↑ K. Jasiński, Rodowód pierwszych Piastów, Wrocław – Warszawa (1992).
- ↑ K. Jasiński, Rodowód pierwszych Piastów, s. 48-50.
- ↑ cyt. za: Gall Anonim, Kronika polska, tłum. Roman Grodecki, s. 15, wyd. Ossolineum, Wrocław 2003,
- ↑ Stanisław Zakrzewski, Bolesław Chrobry Wielki, Lwów 1925, tablica genealogiczna po s. 72. Przypuszczał, że
Świętopełk Mieszkowic
mógł otrzymać imię po swoim przypuszczalnym prapradziadku,
Świętopełku morawskim
- ↑ Tadeusz Korzon, Dola i niedola Jana III Sobieskiego, tom I, II tablica, Kraków 1898.
Inne hasła zawierające informacje o "Lestek":
X wiek
...
Słowianie
...
Jerzy Wilhelm legnicki
...
Lestek
Lestek
Książę Polan
Poprzednik
Siemowit
Następca
Siemomysł
Dane biograficzneDynastia
Piastowie
Zmarłzapewne
930
-
940
(?)Ojciec
Siemowit
MatkanieznanaŻonanieznanaDzieci
Siemomysł
Lestek, Leszek, niepoprawnie (forma zlatynizowana) Lestko – drugi
książę
...
Kategoria:Pierwsi Piastowie
...
Kategoria:Zmarli w X wieku
...
Mieszko I
...
Piastowie
...
Władcy Polski
...
Historia Polski (do 1138)
i przejął władzę, dając początek nowemu rodowi panującemu. Po nim nastąpić mieli Lestek i Siemomysł. Relacja ta ogranicza się w zasadzie jedynie do imion ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Lestek":
016a. Polska Piastów (plansza 10)
...
|