Litwa
Litwa - (lit. Lietuva, Republika Litewska, Lietuvos Respublika) – państwo w Europie, jedno z państw nadbałtyckich, członek Unii Europejskiej i NATO. Graniczy od zachodu z Rosją (obwodem kaliningradzkim) oraz z Polską, od wschodu z Białorusią i od północy z Łotwą.
Oficjalna nazwa Litwy to Republika Litewska (RL) (lit. Lietuvos Respublika (LR)).
Obowiązuje Konstytucja Republiki Litewskiej która weszła w życie 6 listopada 1992 roku. Zaaprobowana w referendum z 25 października 1992 roku. Litwa jest demokracją semiprezydencką, w której konstytucja gwarantuje trójpodział władz. Władza ustawodawcza spoczywa w rękach jednoizbowego parlamentu (Seimas), władza wykonawcza – prezydenta i rządu, a władzę sądowniczą sprawują niezawisłe sądy (m.in. Sąd Najwyższy, Sąd Konstytucyjny oraz Sąd Apelacyjny).
Język urzędowy | litewski |
Stolica | Wilno | Powierzchnia | 65 200 km² | Liczba ludności (2009) | 3 343 500 |
Parlament
Tak jak w pozostałych krajach bałtyckich parlament jest jednoizbowy. Zasiada w nim 141 posłów wybieranych na 4-letnią kadencję. Wybory do parlamentu odbywają się systemem mieszanym, gdzie każdy obywatel ma 2 głosy: jeden oddaje na kandydata ze swojego okręgu (obowiązuje system większościowy), drugi na kandydata z listy ogólnokrajowej (system proporcjonalny). -
w wyborach parlamentarnych obowiązuje 5-procentowy próg wyborczy oraz frekwencja 25%
- czynne prawo wyborcze od 18 lat
- bierne prawo wyborcze od 25 lat
Sejm litewski (lit. Seimas) ma dominującą pozycję w systemie politycznym kraju:-
zarządza wybory prezydenta, ale może zdjąć go także z urzędu, niezależnie od opinii Sądu Konstytucyjnego, większością kwalifikowaną 3/5 – taki impeachment miał miejsce w 2004 roku wobec prezydenta Paksasa, którego zastąpił poprzedni prezydent Adamkus (wybrany oczywiście w wyborach)
- ma zapisaną w konstytucji wyłączność ustawodawczą (w przeciwieństwie do Rosji, sąsiada Litwy, gdzie prezydent ma prawo do wydawania dyrektyw z mocą ustaw)
- zatwierdza nowy rząd i przez całą kadencję sprawuje nad nim kontrolę (także nad poszczególnymi ministrami) przez tajne, podwójnie głosowane votum nieufności, votum zaufania przy powołaniu nowego gabinetu lub gdy zmieniła się połowa składu obecnego, stworzenie stanowiska lidera opozycji i powszechną praktykę zapytań poselskich
- powołuje Kontrolerów Państwowych, którzy sprawdzają prawidłowość zarządzania majątkiem państwowym i prawidłowość wykonywania założeń budżetu uwaga brak przedstawienia ustawy budżetowej przez rząd nie jest równoznaczne z jego dymisją jak w Polsce
- głosuje wniosek o zmianę konstytucji (oprócz art.1 i 14 które mogą być zmienione tylko drogą referendum) dwukrotnym głosowaniem 2/3 większości bezwzględnej
- większością 3/5 może pozbawić mandatu deputowanego (w Polsce zniesienie mandatu jest niemożliwe, można jedynie uchylić immunitet)
Warunki naturalne
Ukształtowanie powierzchni nizinne, o rzeźbie polodowcowej, średnia wysokość 99 m n.p.m., najwyższe wzniesienie Aukštojo kalnas (Wysoka Góra) 293,84 m n.p.m., na Wyżynie Miednickiej. Wybrzeże morskie jest przeważnie niskie i wyrównane, wnętrze kraju zaś nizinne z licznymi formami polodowcowymi. Większa część powierzchni Litwy znalazła się w zasięgu zlodowacenia wałdajskiego. Przeważają równiny moreny dennej, pojeziorno-lodowcowe i sandrowe z wydmami śródlądowymi. W zachodniej części Wysoczyzna Żmudzka (wysokość do 234 m), na południowym wschodzie (na pograniczu z Białorusią) Pojezierze Litewskie (Wileńskie) rozdzielone dolinami Niemna i jego dopływu Wilii na 3 oddzielne wzniesienia, Sudawskie, Dzukijskie i Auksztockie. Wąski pas pobrzeża nad Zalewem Kurońskim, odgrodzony od Morza Bałtyckiego Mierzeją Kurońską z wielkimi wałami wydm, na południu delta Niemna.
Litwa posiada niewiele własnych bogactw naturalnych – jest zasobna głównie w złoża torfu, żwiru, dolomitu, anhydrytu i bursztynu. Przeważają gleby ubogie darniowo-bielicowe (ok. 1/2 pow. kraju), darniowo-glejowe i bielicowo-bagienne (rędziny 7% i mady 1%). Litwa leży w strefie lasów mieszanych, na ubogich glebach piaszczystych rosną bory sosnowe z sosną zwyczajną, a na glebach żyźniejszych lasy świerkowe ze świerkiem pospolitym z udziałem drzew liściastych lub dąbrowy z dębem szypułkowym, a na południu lasy dębowo-grabowe. Lesistość kraju wynosi 26%, pastwiska zajmują 17% powierzchni. Liczne torfowiska (ponad 6 tys.) zajmują ok. 5% powierzchni kraju, szczególnie rozległe na Wysoczyźnie Żmudzkiej.
Inne hasła zawierające informacje o "Litwa":
Muzeum Zoologiczne Tadasa Ivanauskasa w Kownie
...
Cmentarz Pietraszuński w Kownie
...
Odense
...
Linköping
...
Tampere
...
Brno
...
Kazimierz Wołkowycki
...
Wiktor Sukiennicki
...
Vytautas Landsbergis
...
Tadeusz Kognowicki
Tadeusz KognowickiUrodzony
18 czerwca
1922
Kowno
,
Litwa
Zmarł
26 czerwca
1941
okolice
Kowna
,
Litewska SRR
,
ZSRR
rozstrzelany przez wojska sowieckieNarodowość
polska
Znany zharcmistrzRodziceTadeusz ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Litwa":
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 8)
Piłsudskiego i była zwykłą prowokacją. Wileńszczyznę przyłączono do Rzeczypospolitej w 1922 r. Litwa jednak nie uznała nowych granic. Do 1927 r. między krajami istniał ...
211a Rzeczpospolita na arenie międzynarodowej w dwudziestoleciu międzywojennym (plansza 10)
...
144 I wojna światowa. Rewolucja w Rosji (plansza 8)
...
|