Karczoch hiszpański
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	Euphyllophyta
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	astrowe
Rząd :	astrowce
Rodzina :	astrowate
Podrodzina :	Carduoideae
Rodzaj :	karczoch
Gatunek :	karczoch hiszpański
Nazwa systematyczna
Cynara cardunculus L. Sp. pl. 2:827. 1753
Synonimy
Cynara scolymus L.[2]

Dojrzały kwiatostan

Karczoch hiszpański, karczoch ostowy, kard (Cynara cardunculus L.) – gatunek roślin z rodziny astrowatych . Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego: Europy Południowej, Cypru, Turcji, Wysp Kanaryjskich i Afryki Północnej (Libia, Maroko, Tunezja)^[2]. Jako uciekinier z upraw rozprzestrzenił się w Australii i Nowej Zelandii oraz w obydwu Amerykach^[2]. Jest też uprawiany w niektórych państwach.

Morfologia

Łodyga

Długa i prosta, owłosiona. Dorasta do wysokości 60-180 cm

Liście

Duże, od strony wierzchniej zielone, szarozielone, od spodu są filcowato owłosione, dolne umieszczone na ogonkach – są niepodzielone, górne liście pierzasto podzielone, porośnięte kolcami.

Kwiaty

W kolorze niebieskim, w zapachu przypominającym chlebowy zapach. Koszyczki kwiatowe głowiaste, duże, pokryte kolczastymi łuskami okrywy.

Owoc

Niełupka

Zastosowanie

• Sztuka kulinarna . W handlu kardy sprzedawane są odpowiednio przycięte na długie kawałki i związane w pęczki. Przygotowując je w domu, trzeba odciąć pozostałości liści, zostawiając same wybielone, mięsiste łodygi. Następnie trzeba je umyć i pokroić na kawałki o długości 8-10 cm. Gotowane w osolonej wodzie kardy mają nieapetyczny, szarozielony kolor. Dodaje się więc, do wrzącej wody trochę kwasku i mąki. Pozbawia je to goryczy i pozwala zachować kremową barwę łodyg. Przed i po ugotowaniu trzeba je oczyścić z włókien i drobnych kolców. Kardy gotuje się au blanc (na biało), wrzucając do wrzątku z dodatkiem 1 łyżki mąki rozprowadzonej w 3 łyżkach zimnej wody, 1 łyżki octu i 1/2 łyżki soli na 1 l. Gotuje się przykryte do czasu, aż jarzyna stanie się miękka, a włókna łatwo z niej schodzą. Wtedy należy ją odcedzić i kilkakrotnie przelać zimną wodą. Potem doczyścić i doprawić według przepisu. Można też kardy gotować bez mąki, tylko we wrzątku z dodatkiem kwasku i soli.
• Kardy uprawia się w Polsce tylko amatorsko. W innych krajach: w Hiszpanii , we Włoszech , w Niemczech lub w Szwajcarii , są popularniejsze, ale i tam należą do warzyw rzadkich. Jako warzywo użytkowany jest zwykle przez jeden rok, ponieważ tylko w pierwszym roku uprawy pędy jego są miękkie i mięsiste. Potem staje się zdrewniały i suchy i może być zachowany w ogrodzie tylko jako roślina ozdobna. Jadalne są kłącza kardów i grube, mięsiste ogonki liściowe oraz środkowe nerwy liści.

Uprawa

Rozmnaża się go zazwyczaj z odrostów korzeniowych . Można też z nasion. Wysiewa się je w ogrzewanych pomieszczeniach wczesną wiosną i w momencie rozwinięcia dwóch liści oraz zaczątków korzenia sadzonkę należy przenieść do uprawy zewnętrznej. Rośliny sadzi się w rozstępie około jednego metra. Należy zaznaczyć, że w tym momencie przez okres dwóch tygodni młoda sadzonka wymaga niezwykle intensywnego nawadniania. W przypadku uprawy warzywnej, aby w pełni zachować walory smakowe, w okresie około miesiąca przed zbiorem pędy zabezpiecza się przed dostępem światła, hamując proces fotosyntezy w jadalnej części łodygi, jednocześnie roślinę okopuje się od dołu. Kard sadzi się w czerwcu, zbiory przypadają w okresie września/października. W zimie kardy można przechowywać w domu, należy je zadołować w piasku po same blaszki. Nie potrzeba ich związywać, przy słabym naświetleniu bielą się same.

Przypisy

Bibliografia