Tereny objęte transakcją w 1803 roku (na zielono)
Z Frank Bond Luizjana i Zakup Luizjany
Luizjana – region geograficzny w
Ameryce Północnej
obejmujący początkowo tereny na południe od
Wielkich Jezior
w przybliżeniu zajmujący dorzecze
Missisipi
. Współcześnie teren ten jest zajmowany w całości lub częściowo przez stany:
Alabama
,
Arkansas
,
Północna Dakota
,
Dakota Południowa
,
Illinois
,
Indiana
,
Iowa
,
Kansas
,
Kentucky
, części
Kolorado
,
Minnesota
, części
Montany
,
Nowy Meksyk
,
Luizjana
(Luizjana właściwa),
Missisipi
,
Missouri
,
Nebraska
,
Ohio
,
Oklahoma
, północny
Teksas
,
Tennessee
,
Wisconsin
. części
Wyoming
a także ziemie dziś należące do
Kanady
w prowincjach
Manitoba
,
Saskatchewan
i
Alberta
Odkrywanie Luizjany przez Europejczyków rozpoczęło się w
1673
, kiedy to granice
Nowej Francji
przesunęły się do Wielkich Jezior. Tego roku Louis Joliet wraz z jezuitą, ojcem Marquette zawędrowali nad
Jezioro Michigan
, a następnie wędrując w górę rzeki Fox dotarli do
Missisipi
, po czym żeglując z jej biegiem, osiągnęli rzekę
Arkansas
. W obawie przed Hiszpanami powrócili na północ. Dziesięć lat później cała drogę od Wielkich Jezior do
Zatoki Meksykańskiej
przebył
Robert la Salle
, który ogłosił te ziemie domeną francuską i nazwał je Luizjaną, na cześć króla Francji.
Pierwsze osiedle w Luizjanie zwane Biloxi powstało w
1699
w obecnym stanie
Missisipi
. W
1710
powstała kolonia
Mobile
u wybrzeży Zatoki Meksykańskiej, w dzisiejszym stanie
Alabama
. W
1718
roku gubernator
Jean Baptiste Le Moyne
, zwany także „Ojcem Luizjany”, założył
Nowy Orlean
. Początkowo Luizjana była kolonią prywatną, lecz w
1732
została wzięta pod opiekę państwową i przekształcona w kolonię królewską.
Francuska Luizjana, choć teoretycznie obejmowała olbrzymi obszar pomiędzy
Appalachami
, a
Górami Skalistymi
w szczytowym swym rozwoju nie przekraczała 30 tysięcy białych mieszkańców, a większość z nich zamieszkiwała jej południowe krańce. Nigdy też nie osiągnęła samowystarczalności ekonomicznej. Francuzi w Luizjanie zdołali nawiązać przyjazne stosunki z Indianami prowadząc z nimi intratny dla obu stron handel skórami. Obszary w dorzeczu rzeki
Ohio
miały ważne znaczenie strategiczne, skąd łatwo się dało prowadzić dywersję w koloniach brytyjskich rozłożonych wzdłuż wschodniego wybrzeża. Teren ten był teatrem brytyjskiej wojny z
Indianami i Francuzami
w latach
1754
-
1760
.
Francja utraciła Luizjanę wraz z
Nową Francją
na rzecz Wielkiej Brytanii zgodnie z
pokojem paryskim
kończącym w
1763
wojnę siedmioletnią
. Brytyjczycy zajęli część Luizjany na wschód od Missisipi tylko formalnie bowiem przez całe dziesięciolecia ziemie te pozostały terenami indiańskimi. Luizjana właściwa i tereny na zachód od Missisipi przypadły
Hiszpanii
jako rekompensata za
Florydę
. Hiszpanie nigdy nie zdołali skolonizować Luizjany i żywioł francuski ciągle pozostał w niej dominujący.
Luizjana powróciła w ręce francuskie na krótko w
1800
roku, na mocy
traktatu z San Ildefonso
.
Napoleon Bonaparte
przejął ją od Hiszpanii w zamian za nigdy niedotrzymaną obietnicę oddania jej włoskiej
Toskanii
. Zanim jeszcze stałą się ona formalnie francuską kolonią,
Talleyrand
zaproponował
Stanom Zjednoczonym
sprzedaż całej Luizjany za około 15 milionów
dolarów
. Ten tak zwany zakup Luizjany - Luisiana Purchase, był największą w historii transakcją sprzedaży nieruchomości.
20 października
Senat a
20 grudnia
1803
Kongres (przewagą głosów 20 do 6) ratyfikował podpisane
30 kwietnia
porozumienie z Francją. Ostatecznie terytorium o powierzchni 2 144 476 km², stanowiące 23,3% dzisiejszej powierzchni
Stanów Zjednoczonych
zakupiono za 23 213 568 dolary amerykańskie (wraz z odsetkami).[1] W rękach hiszpańskich pozostała jedynie zachodnia
Floryda
.
Przypisy
Zobacz też
