fotografia sprzed
1916
- Kościół Prawosławny Św.Jana, a przed nim ruiny Akademii w Moskopolu
Jeden z kościołów w Moskopolu - stan obecny
Zachowane i użytkowane liturgicznie wnętrze prawosławnego kościoła Św. Mikołaja
Moskopole (
alb.
Voskopojë, Voskopoja;
arum.
Moscopole, Moscopolea;
gr.
Μοσχόπολις – Moschopolis;
maced.
Москополе – Moskopole;
serb.
Москопоље – Moskopolje) – nieistniejące dziś miasto w górach nad rzeką
Devoll
w południowej
Albanii
. Na jego miejscu leży dziś wieś
Voskopojë
w
okręgu Korcza
.
Moskopole leżało w górskiej kotlinie otoczonej wysokimi szczytami, skąd wypływało wiele źródeł wody. Osiedla istniały w tej okolicy już w czasach rzymskich. Moskopole było po raz pierwszy wzmiankowane jako miasto w XIV wieku. Miało charakter chrześcijański, podczas gdy okoliczne miejscowości po podboju osmańskim przyjęły
islam
.
Na początku XVIII wieku Moskopole urosło do rangi ośrodka handlowego i kulturalnego znaczącego w skali
Bałkanów
, a nawet Europy. Miejscowi kupcy kontrolowali handel na całych Bałkanach, od
Dubrownika
do
Konstantynopola
i handlowali nawet z
Niemcami
i
Wenecją
. Okresem największego rozkwitu Moskopola była połowa XVIII wieku. Miasto zamieszkiwało wówczas 60 tys. osób, znajdowały się tu kamienne budynki i brukowane ulice. Działało wówczas wiele manufaktur i banków, drukarnia, a nawet grecka akademia – Hellênikon Frôntistêrion [1], istniejąca od
1744
). Kończąca ją młodzież, często kontynuowała następnie naukę w przodujących ośrodkach Europy Zachodniej, a o Moskopolu mówiono jako o "drugich Atenach", w uznaniu dla kontynuacji dzieła dydaktycznego dawnych Aten. [2]. Drukarnia w Moskopolu, założona około
1730
, była jedną z dwóch istniejących wówczas w imperium osmańskim. Wydawano tu wiele prac po grecku i po arumuńsku (alfabetem greckim), m.in. w
1770
roku ukazał się tu pierwszy nowożytny słownik języków bałkańskich: greckiego, albańskiego, arumuńskiego i bułgarskiego. Tu również wydano pierwszą gramatykę języka arumuńskiego. W mieście istniały 72 świątynie prawosławne i klasztory, działała szkoła ikonopisarstwa o specyficznym miejscowym stylu.
Moskopole upadło wskutek serii najazdów albańskich i tureckich. Najpierw w
1769
roku miasto splądrowały wojska osmańskie. W
1788
roku albańskie wojska
Alego Paszy z Tepeleny
spaliły miasto i wygnały jego mieszkańców. Do reszty Moskopole zostało zniszczone podczas
I wojny światowej
w
1916
roku. Resztki zabudowań uległy zniszczeniu podczas walk partyzanckich w
II wojnie światowej
. Do dziś przetrwało, częsciowo w ruinie, pięć świątyń.
Większość ludności Moskopola stanowili
Arumuni
(Wołosi), często stanowiący jednocześnie warstwę kupiecką. W życiu codziennym używano języka arumuńskiego, w handlu i kościołach prawosławnych – greckiego. Po spaleniu miasta w 1769 większość moskopolskich Arumunów wróciła w góry północnej Grecji, spora część schroniła się w miastach dzisiejszej Macedonii (
Kruševo
,
Bitola
), zaś elita kupców osiedliła się w miastach monarchii habsburskiej, głównie w
Wiedniu
i
Budapeszcie
, jak również w
Siedmiogrodzie
.
Moskopole było największym arumuńskim miastem w dziejach. Do dziś funkcjonuje w kulturze Arumunów jako
apoteoza
utraconego raju.
Przypisy
- ↑ Hellênikon Frôntistêrion oznacza dosłownie "Grecki Kurs Szkolny". W imperium osmańskim, greckie szkoły otrzymywały status zaledwie prywatnych kursów. Jednak ich kadra dydaktyczna tworzyła ośrodki o poziomie akademickim, gdyż o współpracę tradycyjnie zwracano się do najlepszych specjalistów-praktyków, zamieszkałych w danym regionie.
- ↑ Asterios I. Koukoudēs
The Vlachs: Metropolis and Diaspora
str.334
Zobacz też:
Linki Zewnętrzne
Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.
