Magnez
MagnezMagnez | |  | Magnez |
Magnez | Dane ogólne | Nazwa, symbol,
l.a.
| Magnez, Mg, 12 | Grupa, okres, blok |
2
, 3,
s
| Właściwości metaliczne |
metal ziem alkalicznych
| | | | Najbardziej stabilne izotopy |
---|
izotop
| wyst. |
o.p.r.
|
s.r.
|
e.r.
MeV
|
p.r.
|
---|
22Mg |
{syn.}
| 3,9
s
|
β+
| 4,785 | 22
Na
| 23Mg |
{syn.}
| 11,3
s
|
β+
| 4,057 | 23
Na
| 24Mg | 78,99% | stabilny izotop z 12
neutronami
| 25Mg | 10% | stabilny izotop z 13
neutronami
| 26Mg | 11,01% | stabilny izotop z 14
neutronami
| 27Mg |
{syn.}
| 9,45
min
|
β-
| 2,610 | 27
Al
| 28Mg |
{syn.}
| 20,9
h
|
β-
| 1,832 | 28
Al
|
|
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
|
Magnez (Mg,
łac.
magnesium) -
pierwiastek chemiczny
,
metal ziem alkalicznych
(druga grupa główna
układu okresowego
). Izotopy stabilne magnezu to 24Mg, 25Mg oraz 26Mg. Magnez po raz pierwszy został uznany za pierwiastek przez
Josepha Blacka
, zaś wyodrębniony w formie czystej w
1808
roku przez
Humphry'a Davy'ego
. Jako pierwszy polską nazwę – magnez – zaproponował
Filip Walter
. WystępowanieMagnez jest jednym z najpospolitszych pierwiastków, występuje w skorupie ziemskiej w ilości 2,74% pod postacią minerałów:
dolomitu
,
magnezytu
,
kizerytu
, biszofitu,
karnalitu
,
kainitu
i szenitu. W wodzie morskiej występuje w ilości około 1200 ppm, w postaci roztworu soli Mg2+. Nie występuje w postaci pierwiastkowej. OtrzymywanieMagnez można otrzymać poprzez
redukcję
tlenku magnezu
węglem
lub
elektrolizę
stopionego
chlorku magnezu
. ZwiązkiNajważniejsze związki magnezu to
tlenek magnezu
,
wodorotlenek magnezu
oraz sole. Roztwory wodne, w których występuje duże stężenie jonów Mg2+ mają gorzki smak.
Siarczan magnezu
, tzw. sól gorzka, znajduje zastosowanie jako środek przeczyszczający, a w formie bezwodnej jako osuszacz. Właściwości fizyczne i chemiczneMagnez jest srebrzystobiałym
metalem
, który staje się kowalny w wysokiej temperaturze, dość łatwo utlenia się na powietrzu, ale podobnie jak w przypadku
glinu
, proces
korozji
magnezu jest zatrzymywany przez
pasywację
. Pasywacji ulega także w stężonym (98%)
kwasie siarkowym
[istnieją jednak doniesienia o opornym rozpuszczaniu się magnezu w stęż. H2SO4 (
Bunsen
), z wydzielaniem
SO2
(
Liebig
) lub
H2S
i
S
(A. Ditte)] i wobec par
jodu
(brak reakcji do temp. 600 °C)[1]. Pasywacyjna warstwa trudnorozpuszczalnego
fluorku magnezu
chroni go też przed działaniem
kwasu fluorowodorowego
[2]. Powoli reaguje z gorącą wodą (>70 °C) tworząc
wodorotlenek magnezu
. Jest całkowicie odporny na działanie
alkaliów
, natomiast energicznie reaguje z kwasami z wytworzeniem odpowiednich
soli
i wydzieleniem
wodoru
[2].
Kationy
Mg2+ należą do
V grupy kationów
. Na powietrzu spala się oślepiającym białym płomieniem. Produktem głównym jest
tlenek magnezu
, któremu towarzyszy azotek magnezu[3]: - 2Mg + O2 → 2MgO
- Mg + N2 → Mg3N2
Spalanie podtrzymywane jest także w atmosferze pary wodnej i
dwutlenku węgla
[3]: - Mg + H2O → MgO + H2
- 2Mg + CO2 → 2MgO + C (
sadza
)
Magnez rozpuszcza się po podgrzaniu w
metanolu
i
etanolu
, z wytworzeniem odpowiednich
alkoholanów
magnezu. Reakcje te inicjowane są przez jod, a
inhibowane
przez wodę w ilości powyżej 1%[4]: - 2ROH + Mg → Mg(OR)2 + H2↑
Magnez reaguje też z
halogenkami
organicznymi z wytworzeniem
związków Grignarda
[5]: - R-X + Mg → R-Mg-X (X =
Cl
,
Br
,
I
)
ZastosowanieMagnez metaliczny wykorzystuje się w chemii organicznej do otrzymywania
związków Grignarda
. Stopy magnezu z
miedzią
są wykorzystywane w przemyśle lotniczym i kosmicznym, tam gdzie stopy
tytanu
i
glinu
są za ciężkie. Stopy magnezu z
litem
są stopami o jednej z najniższych gęstości i lepszym niż dla innych stopów stosunku wytrzymałości mechanicznej do masy. W podobnych zastosowaniach wykorzystywane są także
magnale
(stopy
glinu
z magnezem) oraz elektrony (stopy magnezu, glinu,
cynku
,
manganu
i
krzemu
)[6]. Ze stopów magnezowych coraz częściej wykonuje się obudowy urządzeń elektronicznych i precyzyjnych, np.: obudowy notebooków, kamer filmowych i video oraz aparatów fotograficznych. Magnez wchodzi w skład
chlorofilu
, jony magnezu odgrywają też dużą rolę w utrzymywaniu
ciśnienia osmotycznego
krwi i innych tkanek, oraz utrzymywaniu właściwej struktury rybosomów. Jest składnikiem kości, obniża stopień uwodnienia koloidów komórkowych, uczestniczy w przekazywaniu sygnałów w układzie nerwowym. Zapotrzebowanie na magnez u osób dorosłych wynosi 300-400 mg na dobę i chociaż w naturalnym środowisku bogato występuje w spożywanych przez człowieka pokarmach, jest go coraz mniej w wyniku nawożenia chemicznego
gleby
związkami zawierającymi
potas
oraz stosowania nadmiernej ilości konserwantów żywności. Inne przyczyny niedoboru magnezu to: nadużywanie
alkoholu
, picie
kawy
, stosowanie hormonalnych
środków antykoncepcyjnych
,
stres
, spożywanie nadmiernych ilości tłuszczów, niewydolność
nerek
. Objawy niedoboru magnezu u człowieka: zwiększenie pobudliwości nerwowo-mięśniowej oraz osłabienia i nieprawidłowości pracy serca, które mogą prowadzić do: nagłych zawrotów głowy, bolesnych skurczy łydek, uczucia odrętwienia i mrowienia w kończynach, wzmożonego wypadania włosów, łamania się paznokci, próchnicy zębów, rozdrażnienia, lęków, trudności w koncentracji, zaburzeń snu, nocnych potów, kołatań serca,
arytmii
, bólów głowy, mdłości,
biegunki
, drgań jednej z powiek, czy też częściowo górnych warg. Objawy niedoboru magnezu u roślin: więdnięcie,
chloroza
liści, zahamowanie
fotosyntezy
. Magazynowanie: - Ponad połowa magnezu znajduje się w kościach, jedna czwarta w mięśniach szkieletowych, jedna czwarta rozmieszczona jest w całym organizmie, przeważnie w układzie nerwowym i w narządach o dużej aktywności metabolicznej, jak: mięsień sercowy, wątroba, przewód pokarmowy, nerki, gruczoły wydzielania wewnętrznego i zewnętrznego, układ hemolimfatyczny.
Źródła magnezu w pożywieniuNajbogatsze źródła (zawartość magnezu w 1 kg produktu)[7]: -
kakao
gorzkie 16% – 4,2 g
-
kasza gryczana
– 2,2 g
-
fasola
biała – 1,7 g
-
czekolada
gorzka – 1,7 g
-
orzechy laskowe
– 1,4 g
-
płatki owsiane
– 1,3 g
-
ciecierzyca
– 1,2 g
-
groch
– 1,2 g
-
szpinak
– 0,5 g
-
makrela
,
dorsz
– 0,3 g
Przypisy- ↑ Leon McCulloch. Reactions of magnesium and aluminum with iodine and with concentrated sulfuric acid. „J. Chem. Educ.”. 24 (5), s. 240 (1947).
doi:10.1021/ed024p240
(
ang.
).
- ↑ 2,0 2,1
Adam Bielański
: Chemia ogólna i nieorganiczna. Warszawa:
PWN
, 1981, s. 518. .
- ↑ 3,0 3,1
Stanisław Tołłoczko
,
Wiktor Kemula
: Chemia nieorganiczna z zasadami chemii ogólnej. Warszawa:
PWN
, 1954, ss. 405-406.
- ↑ Arthur I. Vogel: Preparatyka Organiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo Techniczne, 1964, ss. 168-171.
- ↑ J.D. Roberts, M.C. Caserio: Chemia organiczna. Warszawa:
PWN
, 1969, ss. 360-363.
- ↑
Struktury stopów metali lekkich (Al, Mg i Ti)
. [dostęp 2009-07-06].
- ↑
Magnez wzmacnia mięśnie i koi nerwy - bezsenność, czekolada, magnez, mięśnie, nerwy - Żywienie - poradnikzdrowie.pl
Bibliografia Źródła drukowane- Jerzy Minczewski, Zygmunt Marczenko Chemia analityczna - 1 podstawy teoretyczne i analiza jakościowa (Wydawnictwo Naukowe PWN) Warszawa 2001
Źródła internetowe
Inne hasła zawierające informacje o "Magnez":
Wody gruntowe
...
Amfibolit
...
Ziemia
...
Lantan
...
Cez
...
Ruten
...
Technet
...
Niob
...
Cyrkon (pierwiastek)
...
Itr
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Magnez":
Układ okresowy pierwiastków (plansza 20)
poszczególnych grup głównych
BERYLOWCE
Do metali drugiej grupy układu okresowego berylowców należą: beryl (Be), Magnez (Mg), wapń (Ca), stront (Sr), bar (Ba) i promieniotwórczy rad (Ra).
Metale ...
Krew i choroby układu krwionośnego (plansza 4)
odpornościowe), tłuszcze, węglowodany (glukoza), witaminy, hormony
sole mineralne: sodu, potasu, wapnia Magnezu, żelaza chloru, fosforu, jodu
gazy: tlen, dwutlenek węgla, azot
produkty przemiany materii
...
103. Budowa i funkcje komórek cz.1 (plansza 27)
m.in. lipidy, wolne aminokwasy, kwasy tłuszczowe, białka i sole mineralne (np. sód, Magnez, wapń). W cytoplazmie zachodzą liczne reakcje chemiczne. Bardzo ważnym składnikiem cytozolu ...
|