Heliogabal
Imiona	Varius Avitus Bassianus
Panował jako	Imperator Caesar Marcus Aurelius Antoninus Augustus
nie zaliczony w poczet bogów
Czas panowania	16 maja 218 r. - 11 marca 222 r.
Dynastia	Sewerowie
Data urodzin	204 r. - Emesa
Data śmierci	11 marca 222 r. - Rzym
Moneta
Lista cesarzy rzymskich

Heliogabal (Elagabal, Varius Avitus Bassianus), po obwołaniu cesarzem Marek Aureliusz Antoninus (Marcus Aurelius Antoninus, ur. 204 w Emesie , zm. 11 marca 222 w Rzymie ), w latach 218 - 222 cesarz rzymski z dynastii Sewerów .

Początki kariery

Urodził się jako Warius Awitus Bassjanus w mieście Emesa w Syrii , w rodzinie najwyższych kapłanów boga słońca Baala , zwanego w semickim narzeczu " Elah-Gabal ". Swój przydomek Bassjanus zawdzięczał właśnie owemu syryjskiemu bogu. Jego matką była Julia Soaemias (córka Julii Maesy ).

W 217 roku zginął zamordowany cesarz Karakalla , kuzyn Bassjanusa, a władzę przejął prefekt pretorianów Makrynus . Nowy władca nie wszędzie cieszył się powszechnym poparciem. Matka i babka Bassjamusa przekonały stacjonujące na Wschodzie oddziały wojskowe, że Bassjamus jest w rzeczywistości synem Karakalli. 16 maja 218 wojsko uznało "syna" Karakalii za prawowitego cesarza, a 8 czerwca 218 roku siły wierne Makrynusowi poniosły klęskę w starciu z armią Heliogabala w okolicach Antiochii . O porażce wojsk Makrynusa zadecydowała jego przedwczesna ucieczka z pola bitwy, która nastąpiła gdy losy bitwy jeszcze się ważyły, a która spowodowała panikę w jego szeregach. Wkrótce potem Makrynus poniósł śmierć, zabity w drodze do Rzymu. W tej sytuacji senat zatwierdził wstąpienie na tron nowego cesarza, który objął władzę nad Imperium jako Heliogabal.

Okres sprawowania rządów

Róże Heliogabala, Lawrence Alma-Tadema , 1888

Nowy władca szybko dał dowody swojego niezrównoważenia emocjonalnego i okrucieństwa. Mimo sprzeciwu mieszkańców miasta wprowadził w Rzymie kult boga słońca. Wielu niechętnych mu wodzów i dygnitarzy zostało straconych, a poważne stanowiska w kraju zostały powierzone jego kochankom, często niskiego lub obcego pochodzenia, którzy nie posiadali żadnych kwalifikacji, lecz cechowała ich uroda. Urządzane przez Heliogabala publiczne homoseksualne orgie wywołały szok i zgorszenie nawet w tak przywykłym do ekstrawagancji cesarzy mieście jakim był Rzym. Coraz powszechniej pojawiały się plotki u tym, że cesarz jest niezrównoważony psychicznie a on potwierdzał to swoim zachowaniem. Widywano go jeżdżącego po Rzymie rydwanem zaprzężonym w nagie młode dziewczyny. Cesarz miał dość specyficzne poczucie humoru: podawał gościom potrawy z wosku, drewna lub kości słoniowej, wrzucał w tłum węże , a na salę jadalną kazał wpuszczać drapieżne zwierzęta (pozbawione jednak kłów i pazurów)^[1].

Upadek

Ponieważ cesarz zajmował się głównie rozrywkami i orgiami, praktyczną władzę w kraju sprawowały jego matka i babka. Jednak jego babka Julia Maesa miała świadomość małej popularności wnuka i liczyła się z jego upadkiem. Namówiła go, by adoptował kuzyna Aleksandra Sewera i uznał go za następcę tronu. Wkrótce jednak Heliogabal zrozumiał swój błąd i pojął, że jego babka chce go pozbawić władzy i osadzić na tronie Aleksandra. Postanowił zmienić swoją decyzję i zabić swojego adoptowanego syna. Jednak, jak się okazało, Aleksander miał już większe poparcie ludności i wojska niż Heliogabal. Pretorianie zbuntowali się przeciwko Heliogabalowi i zabili jego oraz jego matkę. Według relacji historyka Kasjusza Diona , gdy cesarz zdał sobie sprawę z nadciągającego puczu, zamknął się w skrzyni i kazał ją wynieść z pałacu. Kufer jednak zrewidowano. Heliogabalowi i jego matce odcięto głowy, zaś ciała rozebrano, włóczono po mieście, by wreszcie wrzucić do rzeki^[2].

Dodatkowe informacje

Heliogabal był czterokrotnie żonaty z kobietami i jeden raz z mężczyzną:

• od 219 z Julią Cornelią Paulą, rozwiedli się w 220 ,
• od 220 z Julią Aquilią Severą , westalką ,
• od 221 z Annią Faustiną , prawnuczką Marka Aureliusza , porzucił ją jeszcze w tym samym roku,
• od 221 znowu z Julią Aquilią Severą ,
• z Hieroklesem - niewolnikiem i woźnicą rydwanów, którego Heliogabal oficjalnie poślubił.

Cesarz słynął ze swoich transseksualno - orgiastycznych zachowań (np. chciał poddać się operacji zmiany płci, niewykonalnej w tamtych czasach).

Przypisy

Poprzednik Makrynus

Cesarz rzymski 218 - 222

Następca Aleksander Sewer