Marchia Brandenburska -
marchia
stworzona około
1157
roku przez
Albrechta Niedźwiedzia
na terenach podbitych
Słowian połabskich
w tym plemion
Obodrzytów
i
Związku wieleckiego
.
Historia
Swoją świetność Marchia przeżywała za panowania braci
Jana I
(zm.
1266
) oraz
Ottona III
(zm.
1267
), którzy władali nią wspólnie uwzględniając zawsze zdanie i opinię drugiego. Przez małżeństwo Ottona z córką króla
Czech
Wacława I
pod władzę Marchii przeszły
Łużyce
. Dalszym terenem ekspansji była północno-zachodnia część
Państwa Polskiego
z grodami:
Santokiem
,
Drezdenkiem
(Drżeniem),
Wałczem
oraz
Czaplinkiem
. W
1248
roku jeden ze
śląskich
książąt,
Bolesław II Rogatka
postawił
ziemię lubuską
w zastaw
Brandenburczykom
za cenę pomocy militarnej przeciwko
Henrykowi III
, swemu bratu. W
1252
roku z powodu niewypłacalności Rogatki ziemia lubuska została wchłonięta do Marchii i stała się zaczątkiem
Nowej Marchii
. Połowa
XIII wieku
to okres ciągłych sporów i walk władców
Wielkopolski
o przygraniczne zamki obronne zakończony około roku
1270
roku na korzyść dzielnicy Przemysłów. Za kolejny etap ekspansji brandenburskiej na ziemie polskie można uznać początek wieku
XIV
. Wtedy to na 60 lat Polska utraciła Santok z Drezdenkiem oraz całą ziemię wałecką. Marchia uzyskała od
Wacława III
obietnicę przekazania pod władztwo brandenburskie
Pomorza Gdańskiego
, co zostało wykorzystane podczas sporu
Władysława Łokietka
z biskupem
Janem Muskatą
. Na "pomoc" Pomorzu ruszył
zakon krzyżacki
pokonując Brandenburczyków oraz zagarniając to terytorium i mordując przy tym polskie załogi m.in. w
Świeciu
,
Gdańsku
oraz
Tczewie
.
Gdy wymarł ostatecznie ród
Askańczyków
(
Otto IV
oraz Henryk) władzę tam przejął syn cesarza Ludwika Wittelsbacha, także Ludwik zwany dla odróżnienia młodszym. W polityce polskiej okres ten to próba nawiązania sojuszu wojskowego zakończona jednak niepowodzeniem. Doszło jedynie do uregulowania stosunków politycznych pomiędzy dwoma państwami w
Landsbergu
(Gorzowie Wielkopolskim) w
1329
roku. Panowanie
Kazimierza Wielkiego
przyniosło korzystną dla państwa
Piastów
zmianę granic z Brandenburgią: w
1346
roku do
Polski
powrócił Wałcz z okolicami, a w latach
1365
-
1370
Santok
z
Drżeniem
. Zamki te uznawały zwierzchność Korony z powodu hołdu lennego panów von Osten.
Po okresie panowania w Brandenburgii
Wittelsbachów
rządy objęli w niej władcy Czech z dynastii
Luksemburgów
:
Karol IV
,
Wacław IV
oraz
Zygmunt
. Zgodnie ze Złotą Bullą Karola IV z
1356
roku elektor brandenburski uzyskał jeden głos podczas wyborów nowego władcy Rzeszy.
Gospodarczo Brandenburgia rozwinęła się głównie w produkcji, a następnie w handlu zbożem. Kryzys tego kraju przypadł na II połowę
XIV wieku
, gdy po epidemii
dżumy
w Europie spadła liczba ludności, czego skutkiem był także zmniejszony popyt na produkty spożywcze, w tym zboże.
Mimo że teren ten był rozwinięty, plagą stały się rozboje tzw.
raubritterów
. W celu zapobieżenia rabunkom na duktach oraz zwiększenia bezpieczeństwa Brandenburczycy podpisali kilka traktatów z państwem polskim. Istotą owych umów było zobowiązanie się obu krajów do nieudzielania schronienia zbójom oraz, w wypadku popełnienia przestępstwa przez własnego obywatela, ukarania winnego z możliwością ewentualnego transportu na terytorium państwa poszkodowanego; należało również się liczyć z konfiskatą majątkową celem wyrównania szkód i zadośćuczynienia drugiemu krajowi. Umowy te stały się początkiem bardziej złożonych umów międzynarodowych – ważne miejsce zdobyły regulacje dotyczące bezpieczeństwa i opieki kraju nad obywatelami innej narodowości.
Po okresie panowania w Marchii
Luksemburgów
, obszar ten został nadany rodzinie
Hohenzollernów
, która traktowała go jako swoją domenę służącą do dalszej ekspansji terytorialnej. Wkrótce dzięki rządom twardej ręki zostało wyplenione tam raubritterstwo. Wszystkie tamtejsze miasta siłą zostały usunięte z
Hanzy
. W roku
1455
Nowa Marchia została sprzedana przez Krzyżaków Hohenzollernom, którzy starali się również uzależnić Pomorze Zachodnie. Poszerzając swe władztwo dynastia ta zdążała do przejęcia rządów w
Prusach
.
Bibliografia
- Adolph Friedrich Riedel: Die Mark Brandenburg im Jahr 1250, 1. Teil, Berlin 1831,
508 Seiten
.
- Adolph Friedrich Riedel: Codex diplomaticus Brandenburgensis - Sammlung der Urkunden, Chroniken und sonstigen Geschichtsquellen für die Geschichte der Mark Brandenburg und ihrer Regenten, Namenverzeichnis zu sämtlichen Bänden, Band 1: A - G, Berlin 1867,
529 Seiten
- Frank Göse (Hrsg.): Im Schatten der Krone. Die Mark Brandenburg um 1700. Verlag für Berlin-Brandenburg, Potsdam 2002.
-
Johann Christoph Bekmann
, Historische Beschreibung der Chur und Mark Brandenburg, 2 Bände, Berlin 1751/1753
- Matthias Asche: Neusiedler im verheerten Land – Kriegsfolgenbewältigung, Migrationssteuerung und Konfessionspolitik im Zeichen des Landeswiederaufbaus – Die Mark Brandenburg nach den Kriegen des 17. Jahrhunderts. Aschendorf Verlag, Münster 2006.
Zobacz też
