Marcin I, (ur. w okolicach
Todi
,
Cesarstwo Bizantyńskie
- zm.
655
w
Chersonez Taurydzki
) –
święty
Kościoła katolickiego
i
prawosławnego
,
papież
w okresie od
5 lipca
649
do
16 września
655
.
Pochodził z Todi w
Umbrii
. Był
legatem
papieża Teodora I
w
Konstantynopolu
. Tam po zapoznaniu z doktryną
monoteletyzmu
stał się jego gorącym przeciwnikiem. Po śmierci Teodora I został wybrany papieżem i przyjął
konsekrację
nie czekając na zgodę
cesarza
Bizancjum
Konstansa II
.
Władcy bizantyjscy
rościli sobie wówczas prawo do zatwierdzania
biskupów
Rzymu
. Podrażniony Konstans nie uznał Marcina za prawowitego papieża.
Na październik 649 roku papież Marcin zwołał
synod
mający potępić monoteletyzm. Odbył się on na
Lateranie
z udziałem 105
biskupów
zachodnich wspieranych przez dużą grupę przebywających na wygnaniu duchownych greckich. Synod uznał naukę o dwóch wolach
Chrystusa
za jedynie poprawną obkładając klątwą monoteletyzm oraz Typos (edykt Konstansa II zakazujący dyskusji na temat liczby woli Chrystusa). Za heretyków uznano
patriarchów
: konstantynopolitańskich
Sergiusza I
(już nieżyjącego) i
Pyrrusa
oraz
aleksandryjskiego
– Kyrosa z Fazis. Papież podjął działania mające na celu wprowadzenie uchwał synodu w życie:
ekskomunikował
biskupa
Tessaloniki
zwolennika, teraz już,
herezji
monoteletyzmu, a w szczególnie podatnej na doktrynę jednej woli Chrystusa
Palestynie
mianował nowego legata. Do cesarza wysłał list wzywający go do odrzucenia herezji.
Reakcja Konstansa II była do przewidzenia. Nakazał
egzarsze raweńskiemu
Olimpiusowi
aresztowanie niepokornego biskupa i przywiezienie go do
Konstantynopola
. Marcin I wykorzystując osłabienie władzy cesarskiej spowodowane kłótniami w
Kościele
(w tym czasie, utrzymując kontakty z Marcinem, bizantyjską Afrykę buntował
Maksym Wyznawca
) doprowadził do buntu urzędnika i ogłoszenia się przez niego cesarzem. Dopiero wysłany z misją pacyfikacyjną nowy egzarcha Teodor Kalliopas uwięził w 653 roku papieża wręczając jednocześnie 17 czerwca duchownym rzymskim cesarski rozkaz zarzucający Marcinowi bezprawne ogłoszenie się papieżem, składający go z urzędu i zarzucający zdradę stanu.
Przewieziony do Konstantynopola były papież został skazany na karę śmierci za podżeganie Olimpiosa do buntu i udzielaną mu pomoc. Wstawiennictwo patriarchy
Pawła II
spowodowało zamianę wyroku na wygnanie. W
654
roku Marcina przewieziono na
Krym
do Chersonezu gdzie w następnym roku zmarł.
Zwalczany przez papieża Marcina I monoteletyzm został ostatecznie potępiony na
III soborze konstantynopolitańskim
(
680
-
681
).
Hagiografia
poświęcona Marcinowi I kładzie nacisk na jego męczeństwo. Podczas podróży do Konstantynopola chory na
podagrę
i
dyzenterię
miał być brutalnie i upokarzająco traktowany. Po ogłoszeniu wyroku został poddany publicznej chłoście. Również później był przetrzymywany w bardzo ciężkich warunkach. Przez Kościół jest uznawany za ostatniego wśród papieży – świętego męczennika. Jego święto obchodzone jest w Kościele prawosławnym i katolickim
13 kwietnia
(do
1969
roku katolicy obchodzili je
11 listopada
). W ikonografii przedstawiany jest w papieskim stroju pontyfikalnym z księgą w dłoni.
Zobacz też
Linki zewnętrzne