Menno, baron van Coehoorn (
1641
–
17 marca
1704
),
holenderski
inżynier wojskowy. Twórca licznych innowacji w uzbrojeniu i sprzęcie stosowanym w pracach oblężniczych, a także twórca nowych technik fortyfikacyjnych.
Urodził się w
Leeuwarden
we
Fryzji
. Otrzymał znakomite wykształcenie, zarówno ogólne jak i wojskowe i już w wieku 16 lat został
kapitanem
holenderskiej armii. W
wojnie z Francją
brał udział w obronie
Maastricht
w
1673
oraz w oblężeniu
Grave
w
1674
, gdzie wyjątkowo dał się we znaki francuskiemu garnizonowi wynaleziony przez niego
moździerz
nazwany od jego imienia coehornem. Za dzielną postawę podczas bitwy pod
Senefffe
w
1674
został
pułkownikiem
, w
1677
wziął udział w bitwie pod
Cassel
, a w
1678
w bitwie pod
Mons
Okoliczności tych czasów oraz kraju zwróciły uwagę Coehoorna na sztukę fortyfikacji, a wydarzenia z ostatniej wojny przekonały go, że dotychczas stosowane metody nie mogą się już dłużej utrzymać. Jego pierwsza opublikowana praca Versterchinge de Vijfhoeks met alle syne Buytenwerken (Leeuwarden,
1682
), doprowadziła do zażartej polemiki z jego rywalem Louysem Paanem (Leeuwarden,
1682
,
1683
; kopie w biliotece holenderskiego ministerstwa wojny). Wojskowe autorytety były bardzo zainteresowane tą polemiką. Poglądy Coehoorna były bardziej przekonujące, toteż wiele twierdz holenderskich zostało zrekonstruowanych według jego projektów. Ta praca wypełniła całe jego życie, a dokonania sprawiły, że osiągnął sławę porównywalną z jego wielkim francuskim rywalem - marszałkiem
Sebastianem Vaubanem
. Swoje idee i doświadczenia zgromadził w swej głównej pracy Nieuwe Vestingbouw tzn. Nowe fortyfikacyjne konstrukcje (Leeuwarden,
1685
), w której opisał trzy systemy, których charakterystyczną cechą była różnorodność i wielkie znaczenie prac, których metody obliczeń i reguły były wyraźnie dostosowane do płaskiego i przeważnie podmokłego kraju takiego jak Niderlandy.
Zapożyczył wiele szczegółów z wcześniejszych prac swego polskiego poprzednika
Adama Freytaga
, słynnego malarza
Albrechta Dürera
, oraz niemieckiego inżyniera
Speckla
. Generalnie celem jego było przystosowanie reguł swych poprzedników do wymagań poszczególnych przypadków terenowych niż tworzenie geometrycznie i teoretycznie perfekcyjnych fortec. Przez okres swej kariery nigdy nie odstępował od swoich reguł, poza wyjątkowymi przypadkami, jak na przykład
Groningen
. Następne wydania Nieuwe Vestingbouw pojawiły się w Holandii (
1702
, często wznawiane), Anglii (
Londyn
,
1705
), Francji (
Wesel
,
1705
), i w Niemczech (
Düsseldorf
,
1709
).
W
wojnie palatynackiej
(
1689
-
1697
) Coehoorn służył w stopniu
brygadiera
. Wyróżnił się w bitwie pod
Fleurus
, natomiast w
1692
bronił twierdzy
Namur
, która była jego własnym dziełem. Twierdza zdobyta została przez
Vaubana
. W trzy lata później Coehoorn zrewanżował się Vaubanowi. Wkrótce został generałem lejtnantem oraz do tego generalnym inspektorem holenderskich fortyfikacji. W latach
1701
-
1703
dowodził holenderskim
korpusem
wchodzącym w skład armii
księcia Marlborougha
, a w czasie licznych oblężeń, jakie trzeba było przeprowadzać w Niderlandach, jego wiedza i talent zarówno w obronie jak i w zdobywaniu twierdz okazały się nieocenione. Błyskawiczne zniszczenie twierdzy
Bonn
oraz oblężenie
Huy
w
1703
były jego koronnymi sukcesami. W początku następnej kampanii podczas rutynowej konsultacji z
księciem Marlboroughiem
w Wijkel zmarł nagle na
apopleksję
.
Jego pierwszy system zastosowano w licznych miejscach na terenie Niderlandów, szczególnie w takich twierdzach jak
Nijmegen
,
Breda
i
Bergen op Zoom
.
Mannheim
w
Niemczech
także został ufortyfikowany według tego systemu, podczas gdy drugi system Coehoorna został zastosowany w
Belgradzie
i w
Temesvar
.
Jego syn Gosewijn Theodor van Coehoorn napisał jego biografię (reedycja Syperstein, Leeuwarden,
1860
).
Andrzej Sapkowski
użył imienia Menno van Coehoorna dla postaci jednego z marszałków
Nilfgaardu
w pięciu tomach
sagi o wiedźminie
.
Linki zewnętrzne
