Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Wilhelm Szewczyk

Wilhelm Szewczyk

Wilhelm Szewczyk
Wilhelm Szewczyk
Data i miejsce urodzenia 5 stycznia 1916
Czuchów
Data i miejsce śmierci 8 czerwca 1991
Katowice
Poseł VIII kadencji Sejmu PRL
Okres urzędowaniaod 23 marca 1980
do 31 sierpnia 1985
Przynależność polityczna Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Familok w Czerwionce , w którym wychował się Wilhelm Szewczyk (2007)

Wilhelm Szewczyk (ur. 5 stycznia 1916 w Czuchowie , zm. 8 czerwca 1991 w Katowicach ) – prozaik, publicysta, krytyk literacki, poeta, tłumacz z języka niemieckiego, literaturoznawca w zakresie literatury niemieckiej i serbołużyckiej , działacz Obozu Narodowo-Radykalnego , redaktor naczelny czasopism "Odra" , "Przemiany" i "Poglądy", poseł na Sejm PRL II , III , V , VI , VII i VIII kadencji. Barwna postać katowickiej bohemy, zawsze z nieodłącznym cygarem, miał swój stolik w nieistniejącym już klubie pracy twórczej Marchołt.

Długoletni prezes Oddziału Związku Literatów Polskich w Katowicach . Autor ok. 500 książek – wierszy, opowiadań, powieści, esejów, reportaży. Znawca problemów polsko-niemieckich, autor licznych przekładów z literatury niemieckiej.

Spis treści

Biografia

Wilhelm Szewczyk urodził się w Czuchowie w kamienicy czynszowej przy ulicy Młyńskiej. Następnie jego rodzina przeprowadziła się do Czerwionki , gdzie mieszkała w familoku przy ulicy Kościuszki. Uczęszczał do Państwowego Liceum w Rybniku (obecne I Liceum im. Powstańców Śląskich w Rybniku ), jednak nie zdał egzaminu maturalnego z powodu matematyki[1].

Z Czerwionki przeniósł się po ukończeniu liceum na stałe do Katowic , gdzie w 1935 debiutował jako poeta na łamach czasopisma " Kuźnica . Należał do organizacji o charakterze antysemickim. Głosił hasła wyeliminowania Żydów w życia kulturalnego i gospodarczego. Literaturę i prasę żydowską uznawał za jedną z najgroźniejszych broni "żydowskiego państwa eksterytorialnego"[2]. Sprzeciwiał się jednak paleniu literatury żydowskiej[3]. W 1938 ukazał się jego poemat Hanys, przedstawiający dramatyczne losy Ślązaka – górnika oraz splot narastających na Górnym Śląsku konfliktów społecznych i narodowych. Do 1939 pracował w redakcji literackiej katowickiej rozgłośni Polskiego Radia .

Podczas II wojny światowej został wcielony do Wehrmachtu i przebywał w latach 1941–1942 na froncie zachodnim w Normandii oraz wschodnim w Rosji . W sierpniu 1941 został ranny pod Smoleńskiem . Po okresie leczenia w Turyngii został skierowany ponownie na front do Alzacji . Za demonstrowaną postawę pacyfistyczną oraz krytykę Hitlera został aresztowany, wydalony z oddziału a następnie w 1942 osadzony w więzieniu w Katowicach . Udało mu się jednak zbiec podczas przepustki do Generalnego Gubernatorstwa , gdzie brał udział do 1945 w tajnym nauczaniu.

Po wojnie włączył się w propagandę komunistyczną. Redagował materiały propagandowe na dla komitetu wojewódzkiego PZPR w Katowicach. W 1953 r. był wśród grona 53 członków krakowskiego Związku Literatów Polskich, którzy poparli komunistyczne represje wobec duchowieństwa katolickiego w Polsce. Wspierał działania propagandy komunistycznej w trakcie głośnego procesu księży kurii krakowskiej [4].

Jednym z przykładów jego propagandowego zaangażowania jest wydana w latach 60. książka Z teczki wspomnień PPR. Propagował w niej marksizm i leninizm oraz zmiany ustrojowe Polski. Żołnierzy Armii Krajowej nazwał wrogiem w cywilu, który popełnił najohydniejsze zbrodnie na działaczach komunistycznych. Polska, wg tej publikacji, kierowana była nieomylną busolą mądrości doświadczonejnauki marskizmu-leninizmu[5]. Do PZPR należał od 1960. Od 1971 był członkiem KW PZPR w Katowicach, później członkiem egzekutywy[6].

Po zakończeniu wojny ponownie powrócił do Katowic , do 1950 był redaktorem naczelnym tygodnika "Odra" , oraz w latach 1947–1951 kierownikiem literackim Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego . Od 1951 pełnił funkcję redaktora " Życia Literackiego " wydawanego w Krakowie . W latach 1952–1956 był dyrektorem Studium Teatralnego w Katowicach, zaś później w okresie 1956–1957 redaktorem naczelnym czasopisma "Przemiany", oraz w latach 1962–1983 redaktorem naczelnym dwutygodnika "Poglądy". Miesięcznik "Odra" przyznał mu w 1966 nagrodę za całokształt twórczości literackiej i publicystycznej.

Grób Wilhelma Szewczyka

Wilhelm Szewczyk był także wielokrotnym posłem na Sejm – pełnił tę funkcję aż 6 kadencji (II, III, V, VI, VII i VIII kadencja), zasiadał w Sejmie od 1957 z przerwą w latach 1965–1969 aż do 1980.

Podczas zasiadania w Sejmie był osobą równie barwną jak w okresie wcześniejszym. W Sejmie podczas III kadencji zasiadało oprócz niego jeszcze dwóch pisarzy: Bohdan Czeszko i Władysław Machejek . Przynosili oni do Sejmu wódkę w butelkach po wodzie sodowej i pod koniec sesji nie potrafili już siedzieć w ławach poselskich. Oburzeni posłowie z Katowic na czele z Szewczykiem złożyli wówczas interpelację do laski marszałkowskiej, że skandalem jest sprzedawanie towarzyszom pisarzom wódki w bufecie, a im nie. Po interpelacji przepisy podobno złagodniały[7].

Osoba Wilhelma Szewczyka wzbudza duże kontrowersje wśród badaczy. Ciągle odkrywane są nowe aspekty jego propagandowego zaangażowania. 20 kwietnia 2009 r. w Chorzowskim Centrum Kultury odbył się wykład otwarty Sebastiana Rosenbauma, pracownika naukowego Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Katowicach pt. „Wilhelm Szewczyk – intelektualista zaangażowany” wygłoszony został w ramach cyklu wykładów „PRL – takie były czasy”[8].

Zmarł 8 czerwca 1991 w Katowicach . Pochowany został na Cmentarzu Ewangelickim w Katowicach przy ul. Francuskiej.

Dorobek literacki

Jest autorem wielu powieści, nowel oraz szkiców na tematy śląskie. Do jego dorobku literackiego należą m.in.:

  • Posągi – zbiór wierszy (1945)
  • Portret Łużyczanki Mina Witkojc (1948)

Powieści:

  • Wyprzedaż samotności (1959)
  • Od wiosny do jesieni (1965)
  • Skarb Donnersmarcków (1956)
  • Kleszcze
  • Czarne słońce
  • Klara Krause – zbiór opowiadań

Szkice:

  • Z kraju Lompy (1957)
  • Literatura niemiecka w XX wieku (1962, wyd. 2 uzupełnione 1964)
  • Syndrom śląski – zbiór esejów (1985)
  • 13 Portretów Śląskich – szkice portretowe ślązaków. Wydawnictwo Literackie Kraków 1953

Nagrody i odznaczenia

Otrzymał liczne nagrody i odznaczenia państwowe, z których ważniejsze to m.in.:

  • 1945 – Złoty Krzyż Zasługi
  • 1959 – Order Sztandaru Pracy II klasy
  • 1963 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki
  • 1964 – Order Sztandaru Pracy I klasy
  • 1972 – Nagroda Państwowa II stopnia
  • 1976 – Order Budowniczych Polski Ludowej , w 60-te urodziny[9]
  • 1978 – Złota Odznaka Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Czechosłowacji
  • 1984 – Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji
  • 1986 – Nagroda im. K. Miarki
  • 1986 – Nagroda Państwowa I stopnia
  • 1986 – Odznaka "Zasłużony w Rozwoju Województwa Katowickiego"
  • 1988 – Nagroda im. J. Ziętka

Pamięć o Wilhelmie Szewczyku

Popiersie Wilhelma Szewczyka na Placu Grunwaldzkim w Katowicach
Plac Wilhelma Szewczyka w Katowicach

Rokrocznie pod patronatem miasta Czerwionka-Leszczyny odbywa się międzynarodowy konkurs literacki "O złote cygaro Wilhelma". W czerwcu 2001 nazwano jego imieniem Zespół Szkół w Czerwionce-Leszczynach , jest on także patronem ulicy w Czuchowie oraz placu obok dworca PKP w Katowicach .

W 2000 Wilhelm Szewczyk zajął 18. miejsce w plebiscycie ogłoszonym przez "Gazetę Wyborczą" na "Najwybitniejszego Ślązaka XX wieku", wyprzedzając m.in. Józefa Rymera (19. miejsce), Arkę Bożka (22. miejsce), abpa Damiana Zimonia (28. miejsce), błogosławionego ks. dra Emila Szramka (31. miejsce) oraz Franciszka Pieczkę (56. miejsce).

Przypisy

  1. por. Księga pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i Liceum w Rybniku 1922–1947, Rybnik 1947.
  2. W. Szewczyk, Ghetto w literaturze, „Kuźnica” 1937, nr 15
  3. W. Mich, Obcy w polskim domu. Nacjonalistyczne koncepcje rozwiązania problemu mniejszości narodowych 1918-1939, Lublin 1994
  4. F. Musiał, Katolicy przeciw Kościołowi, www.rp.pl, 3 XII 2007).
  5. W. Szewczyk, Z teczki wspomnień PPR, KW PZPR Katowice [brak roku wydania].
  6. Informacje w BIP IPN
  7. por. J. Głowacki, Z głowy, Warszawa 2004.
  8. Instytut Pamięci Narodowej
  9. Miesie̜cznik literacki, T. 11 (1976), s. 141

Bibliografia

  • Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 70. . 
  • Bogdan Snoch: Górnośląski Leksykon Biograficzny. Suplement do wydania drugiego. Katowice: Muzeum Śląskie, 2006, ss. 110, 111. . 
  • M. Fic, Wilhelm Szewczyk (1916–1991). Śląski polityk i działacz społeczny, Katowice 2007.
  • Wilhelm Szewczyk. Pisarz, publicysta, niemcoznawca. Red. J. Śliwiok. Katowice 2002. (materiały posesyjne).
  • Wilhelm Szewczyk – w siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin, piątego stycznia tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego pierwszego roku. Związek Literatów Polskich. Oddział w Katowicach. Katowice 1991.
  • Wilhelm Szewczyk – wspomnienia. Wszechnica Górnośląskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk im. Walentego Roździeńskiego. Katowice 1991.


Inne hasła zawierające informacje o "Wilhelm Szewczyk":

Oddychanie komórkowe ...

Uznam ...

XVI wiek ...

Wittenberga ...

1408 ...

1749 ...

1411 ...

1884 ...

1679 ...

1986 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Wilhelm Szewczyk":

021. Monady G.W. Leibniza (plansza 5) ...

130 Reformy Sejmu Wielkiego. II Rozbiór Polski (plansza 3) ...

221 Atak dwóch potęg (plansza 8) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie