Michael Sela, hebr. מיכאל סלע, początkowo Mieczysław Salomonowicz (ur. 2 marca 1921 w Tomaszowie Mazowieckim ) – dr chemii, izraelski biochemik i immunolog , profesor Zakładu Immunologii w Instytucie Nauki Weizmanna , dyrektor i rektor tej uczelni, profesor kontraktowy licznych uczelni amerykańskich, twórca wielu patentów naukowych, badacz nagrodzony wieloma nagrodami.

Stosunki rodzinne

Michael Sela (Mieczysław Salomonowicz) jest synem Jakuba Salomonowicza (1891-1954), przemysłowca tomaszowskiego, i Rywki z Aleskowskich (ur. 1891). Pochodzi ze znanej i szanowanej rodziny Salomonowiczów pochodzącej z Piotrkowa Trybunalskiego i Tomaszowa Mazowieckiego. Jego dziadek Mordka Salomonowicz (1858-1915), który w Tomaszowie Mazowieckim osiedłił się w roku 1875 , należał do przodujących i najbogatszych fabrykantów. Jego babka Chaja Salomonowiczowa (1859-1930) wywodziła się z tomaszowskiej rodziny Marchewów.

Ciotką Mieczysława Salomonowicza była Stefania z Marchewów Tuwimowa , żona Juliana Tuwima , która także pochodziła z rodziny tomaszowskich Marchewów. Podobno Julian Tuwim zaręczył się ze Stefanią Marchew w tomaszowskim domu Salomonowiczów. Ilekroć Tuwimowie (po roku 1919) odwiedzali Tomaszów, tylekroć (do roku 1935 ) mieszkali w domu Salomonowiczów. Wedle tradycji rodzinnej tekst poetycki Tuwima skierowany do żony: A może byśmy tak, jedyna, / Wpadli na dzień do Tomaszowa? / Może tam jeszcze zmierzchem złotym / Ta sama cisza trwa wrześniowa odnosi się do jednej z wizyt Tuwimów w mieszkaniu Salomonowiczów (tekst ten spopularyzowała w piosence Ewa Demarczyk ). We wrześniu 1939 roku po ucieczce z Polski do Rumunii Tuwimowie przez trzy tygodnie mieszkali u Jakuba Salomonowicza w Bukareszcie .

24 marca 1949 roku w Tel Awiwie Sela zawarł związek małżeński z Margalit Liebman (1925-1975), córką Zeliga i Lei. Po śmierci pierwszej żony ożenił się po raz drugi w roku 1976 z Sarą z domu Kika. Ma trzy córki: Irit (ur. 1949) i Orlee (ur. 1953) z pierwszego małżeństwa, Tamar (ur. 1978) z drugiego. Ma pięcioro wnucząt.

Edukacja

W Tomaszowie pobierał pierwsze nauki w zakresie chederu i szkoły powszechnej. Dopiero w szkole nauczył się języka polskiego, którego mimo długoletniego pobytu poza granicami Polski nigdy nie zapomniał. W roku 1935 w wieku jedenastu lat opuścił rodzinne miasto i Polskę, osiedlając się wraz z rodziną w Bukareszcie ( Rumunia ). Naukę w zakresie szkoły średniej pobierał w gimnazjum publicznym w Bukareszcie , a następnie w Gimnazjum Polskim w miejscowości Craiova . Tam w roku 1940 uzyskał świadectwo maturalne. Z powodu nasilających się ruchów faszystowskich w Rumunii rodzina Salomonowiczów zdecydowała się przesiedlić do Palestyny . W lutym 1941 roku dotarł na ziemi przodków. Od roku 1941 studiował chemię na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie . Studia te ukończył w roku 1946, uzyskując tytuł magistra nauk chemicznych. W latach 1947-48 studiował chemię na Uniwersytecie Genewskim w Szwajcarii .

Praca zawodowa i naukowa

W latach 1950-1963 pracował w Zakładzie Biofizyki Instytutu Naukowego Chaima Weizmanna w Rehovot ( Izrael ). Praca naukowa na tej uczelni wyższej zaowocowała licznymi publikacjami.

W roku 1954 na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie uzyskał stopień naukowy doktora na bazie prac prowadzonych w Instytucie Naukowym Weizmanna. W latach 1963-1975 był kierownikiem nowo kreowanego Zakładu Chemicznej Immunologii. W latach 1970-1973 pełnił funkcję dziekana Wydziału Biologicznego. W latach 1970-71 był wicerektorem, a w larach 1975-1985 rektorem uczelni. W roku 1966 został profesorem immunologii (W. Garfield Weston Professor of Immunology). Profesorem zwyczajnym został w roku 1985. Jest członkiem licznym towarzystw naukowych. Od roku 1998 jest członkiem Polskiej Akademii Umiejętności .

Opublikował ponad 800 artykułów, rozdziałów, książek z zakresu immunologii, biochemii i chemii molekularnej.

Dokonania i osiągnięcia naukowe

Najważniejsze dokonania profesora Seli dotyczą immunologii , zwłaszcza zaś badań nad syntetycznymi antygenami , molekułami , które nakłaniają system immunologiczny do reakcji, do odpowiedzi odpornościowej . Badania te doprowadziły do wyjaśnienia podstawowych zjawisk imunologicznych i odkrycia genetycznej kontroli oddziaływania immunologicznego, a następnie do stworzenia szczepionek opartych na metodach syntetycznych. Kierując swe badania ku medycynie i funkcjonalnemu wykorzystaniu odkrytych zjawisk, profesor Sela starał się wykorzystać wykryte zjawiska do zwalczania chorób autoimmunologicznych. Był jednych z pierwszych uczonych, którzy wprowadzili i wyzyskali syntetyczne polipeptydy jako antygeny .

Dokonania i osiągnięcia profesora Seli zostały nagrodzone licznymi nagrodami, w tym ogromnie prestiżową Nagrodą Wolfa w dziedzinie medycyny (1998).

Nagrody i odznaczenia

• Nagroda Izraelska w zakresie Nauk Biologicznych / Israel Prize in Natural Sciences (1959)
• Nagroda Rotschilda w dziedzinie chemii / Rothschild Prize in Chemistry (1968)
• Medal Otto Warburga, Niemieckie Towarzystwo Biochemiczne (1968)
• Emil von Behring Prize of the Phillips University (1973)
• Gairdner Foundation International Award, Toronto (1980)
• The Prize of the Institut de la Vie, Fondation Electricite de France (1984)
• Commander's Cross of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany (1986)
• Officer of l'Ordre de la Legion d'Honneur, Francja (1987)
• Złoty Medal Alberta Einsteina (UNESCO) (1995)
• Harnack Medal of Max-Planck Society (1996)
• Interbrew-Latour Health Prize, Belgia (1997)
• Caballero, Order de San Carlos, Kolumbia (1997);
• Nagroda Wolfa w dziedzinie medycyny (1998) wraz z Ruth Arnon za wybitne osiągnięcia w zakresie immunologii
• Great Officer (Gran Ufficiale) of the Decoration of the Italian Solidarity Star (Onorificenza della Stella della Solidarieta Italiana (2007).

Doktoraty honoris causa

• Uniwersytet Bordeaux II (1985)
• Państwowy Uniwersytet Autonomiczny w Meksyku (1985)
• Tufts University, Medford MA (1989)
• Colby College, Maine (1989);
• Uniwersytet Ludwika Pasteura w Strasburgu (1990)
• Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie (1995)
• Uniwersytet w Tel Awiwie (1999)
• Uniwersytet Ben-Guriona w Negev (2001)
• Członek Honorowy: Izraelski Uniwersytet Otwarty (2004)

Bibliografia

• The International Who’s Who 2004, 67th ed., London, New York 2004, s. 1515 (biogram);
• The International Who’s Who 2006, 69th ed., Routledge Taylor & Francis Group, , ISSN 0074-9613, London and New York 2006, s. 1783 (biogram);

Linki zewnętrzne

• Curriculum vitae Michaela Seli z roku 1996
• Nagroda Wolfa w dziedzinie medycyny w roku 1998
• Dokonania i bibliografia naukowa Michaela Seli