Mieczysław Gębarowicz (ur.
17 grudnia
1893
w
Jarosławiu
, zm.
2 września
1984
we
Lwowie
) –
polski
uczony i humanista, historyk sztuki.
Wraz z rodzicami mieszkał w
Jarosławiu
,
Stanisławowie
, później w
Buczaczu
i wreszcie we Lwowie. Korzeni jego patriotycznej postawy należy szukać w domu rodzinnym. Obaj bracia: Tadeusz i Stanisław zapisali się chlubnie w walkach o niepodległość. Także Mieczysław organizował drużynę skautową w Buczaczu, a po upadku monarchii austro-węgierskiej wstąpił do wojska polskiego i bronił Lwowa w 1918 roku. W
1912
roku rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym
Uniwersytetu Lwowskiego
na dwóch kierunkach: historii powszechnej i historii sztuki. Studia te zostały przerwane na pewien czas przez wydarzenia
pierwszej wojny światowej
i walk polsko-ukraińskich w
1918
roku, kiedy brał udział w
obronie Lwowa
.
W
1920
roku został asystentem Katedry Historii Polski
Uniwersytetu Jana Kazimierza
, po czym w
1922
roku przeszedł do pracy w
Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich
, gdzie od
1923
roku był
kustoszem
Muzeum Lubomirskich
. Prowadził szerokie prace naukowe, brał udział w naukowo-dydaktycznych podróżach do Włoch, Francji, Belgii, Hiszpanii, Niemiec, Austrii i Czechosłowacji. W
1928
roku obronił rozprawę habilitacyjną na Uniwersytecie Jana Kazimierza, uzyskując stopień docenta historii sztuki, a w roku
1936
został mianowany profesorem na Wydziale Humanistycznym tego uniwersytetu. Od roku 1923 do 1938 wykładał również historię sztuki na Wydziale Architektonicznym
Politechniki Lwowskiej
.
Po wybuchu
II wojny światowej
i śmierci w dniu 18 września
1939
r. dyrektora
Ossolineum
Ludwika Bernackiego
był - obok Kazimierza Tyszkowskiego i Władysława Wisłockiego - jednym z trzech dyrektorów ZNiO. W grudniu 1939 roku nowym dyrektorem Ossolineum został polski komunista
Jerzy Borejsza
.
Po zajęciu Lwowa przez Niemców w 1941 roku i skrytobójczym zamordowaniu Władysława Wisłockiego, kierującego początkowo ZNiO, kierownikiem dawnego Ossolineum, połączonego z
Biblioteką Baworowskich
, został Mieczysław Gębarowicz. Przez okres aż do ponownego zajęcia Lwowa przez Rosjan w lipcu
1944
roku starał się zabezpieczyć i ochronić przed zniszczeniem zasoby Ossolineum.
W 1944 roku pozostał świadomie we Lwowie. W latach 1946-1949 pełnił kierownicze funkcje zarówno w dawnym Ossolineum jak i na lwowskim uniwersytecie. W lutym
1950
roku wraz z innymi starymi pracownikami biblioteki jako element niepożądany został zwolniony z pracy. Pracował później jako zwykły bibliotekarz w różnych lwowskich instytucjach, zakwalifikowany jako młodszy pracownik naukowy. Dopiero w
1962
(w wieku 69 lat) uzyskał sowiecką nominację na starszego pracownika naukowego. W 1962 roku został wyrzucony na emeryturę, w atmosferze nagonki za pracę naukową o lwowskich dziełach sztuki, zatytułowaną: Studia nad dziejami kultury artystycznej późnego
renesansu
w Polsce[1]. Był autorem imponującej liczby kolejnych dzieł naukowych pisanych w nader skromnych warunkach materialnych, bez możliwości korzystania z zasobów bibliotecznych Ossolineum.
Zmarł we Lwowie 2 września 1984 roku i został pochowany na
Cmentarzu Łyczakowskim
. O jego szczególnej pozycji świadczyć może przydomek „Papieża Polonii lwowskiej”
Linki zewnętrzne
Przypisy
Nicieja S.S., Papież Polonii lwowskiej, "Przegląd Humanistyczny" 1987, nr 12
