Hippocampus
Hippocampus sp.
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	igliczniokształtne
Rodzina	igliczniowate
Rodzaj	Hippocampus
Nazwa systematyczna
Hippocampus[1]
Rafinesque, 1810

Konik morski – zwyczajowa nazwa ryb morskich zaliczanych do rodzaju Hippocampus z rodziny igliczniowatych (Syngnathidae).

Występowanie

Wody oceaniczne strefy tropikalnej, subtropikalnej i umiarkowanej, wśród zarośli podwodnych. Niektóre spotykane są w wodach słonawych i słodkich. Żyją w tych samych środowiskach co inne igliczniowate.

Taksonomia i nazewnictwo

W języku polskim koniki morskie są też często określane nazwą pławikoniki, choć pod tą nazwą występują również gatunki z innych rodzajów, np. pławikonik australijski (Phycodurus eques). Czasami do koników morskich zaliczane były różne lokalne formy oraz gatunki z rodzaju Phyllopteryx, badania wykazały jednak, że wszystkie one należą do jednego gatunku Phyllopteryx taeniolatus, który jest bliżej spokrewniony z igliczniami (podrodzina Syngnathinae) niż z konikami morskimi z rodzaju Hippocampus.

Opis

Kształtem przedniej części ciała przypominają figurkę konika szachowego . Ogon pozbawiony jest płetwy ogonowej, ruchliwy i czepny (żyją wśród roślinności litoralu ). Oczy działają niezależnie. Z płetw posiada tylko piersiowe i grzbietową.

Różnice pomiędzy samcem a samicą ( dymorfizm płciowy ) są łatwe do rozpoznania: samiec posiada pod brzuchem trwałą torbę lęgową. Samica, przy pomocy pokładełka, składa do torby lęgowej samca kilkadziesiąt do kilkuset ziaren ikry . Samiec inkubuje ikrę. Długość ciała waha się od 4 do 20 cm. Żywią się planktonem .

Koniki morskie większość czasu spędzają przytwierdzone czepnym ogonem do roślinnej łodygi. Pobierają pokarm poprzez całkowicie wyspecjalizowane ruchy ssąco-wciągające pyszczka. Te ruchy ssące podczas pobierania pokarmu są tak silne, że w ich wyniku powstają wyraźne odgłosy, sam pokarm jest również widoczny, przechodząc poprzez średnicę otworu gębowego. Po wciągnięciu znienacka swojej ofiary, wydobywa się tylko mgiełka ze skrzeli konika, co sprawia wrażenie "dymiącej" się jego główki. Zanim jednak konik morski schwyta pokarm, może to potrwać jakąś chwilę, ponieważ te zwierzęta oglądają najpierw dokładnie swoją potencjalną ofiarę. Podobnie postępują również kilkudniowe młode koniki, oglądając nawet drobniutki plankton , zanim go zjedzą. Jeżeli już wypatrzą swoją ofiarę, to starają się ją schwytać. Jednak bardzo rzadko ścigają swoją zdobycz, czekają raczej cierpliwie, aż ofiara niemalże sama się zbliży.

Zagrożenia

Wiele gatunków z tego rodzaju jest zagrożonych wymarciem. Są często kupowane na prezenty lub hodowane w akwariach . Największe zapotrzebowanie istnieje w tradycyjnej medycynie chińskiej , japońskiej i koreańskiej (przypisuje im się właściwości lecznicze w chorobach układu oddechowego oraz impotencji ). W medycynie starożytnej i sredniowiecznej wysuszone i sproszkowane koniki morskie były używane jako lekarstwo na kolki w brzuchu^[2]. Napar z konika morskiego wywołuje halucynacje a w większych dawkach może trwale uszkodzić psychikę^[]. Z kilkudziesięciu znanych gatunków koników morskich tylko 5 gatunków jest importowanych legalnie^[].

Gatunki

Hippocampus bargibanti

Hippocampus histrix

Hippocampus abdominalis

Znanych jest ponad 50 gatunków opisanych naukowo (w nawiasach podano obszar występowania):

• Hippocampus abdominalis ( Nowa Zelandia oraz południowa i wschodnia Australia )
• Hippocampus alatus
• Hippocampus algiricus
• Hippocampus angustus
• Hippocampus barbouri
• Hippocampus bargibanti (obszar zachodniego Pacyfiku (m.in. Indonezja , Filipiny , Papua-Nowa Gwinea , Wyspy Salomona )
• Hippocampus biocellatus
• Hippocampus borboniensis
• Hippocampus breviceps (południowa i wschodnia Australia )
• Hippocampus camelopardalis
• Hippocampus capensis
• Hippocampus colemani
• Hippocampus comes
• Hippocampus coronatus
• Hippocampus curvicuspis
• Hippocampus debelius
• Hippocampus denise
• Hippocampus erectus – pławikonik grzywacz (wschodnie wybrzeże obydwu Ameryk , od Nowej Szkocji do Urugwaju )
• Hippocampus fisheri
• Hippocampus fuscus ( Ocean Indyjski )
• Hippocampus grandiceps
• Hippocampus guttulatus – pławikonik sargassowy , p. plamisty
• Hippocampus hendriki
• Hippocampus hippocampus – pławikonik europejski, p. krótkodzioby ( Morze Śródziemne i Ocean Atlantycki )
• Hippocampus histrix ( Ocean Indyjski , Zatoka Perska , Morze Czerwone oraz Daleki Wschód )
• Hippocampus ingens (zachodnie wybrzeże obydwu Ameryk )
• Hippocampus jayakari
• Hippocampus jugumus
• Hippocampus kelloggi
• Hippocampus kuda – pławikonik żółty
• Hippocampus lichtensteinii
• Hippocampus minotaur
• Hippocampus mohnikei
• Hippocampus montebelloensis
• Hippocampus multispinus
• Hippocampus patagonicus
• Hippocampus pontohi
• Hippocampus procerus
• Hippocampus pusillus
• Hippocampus queenslandicus
• Hippocampus reidi ( Karaiby )
• Hippocampus satomiae
• Hippocampus semispinosus
• Hippocampus severnsi
• Hippocampus sindonis
• Hippocampus spinosissimus
• Hippocampus subelongatus
• Hippocampus trimaculatus
• Hippocampus tyro
• Hippocampus waleananus
• Hippocampus whitei (wschodnia Australia )
• Hippocampus zebra
• Hippocampus zosterae ( Zatoka Meksykańska i Karaiby )

Przypisy

Bibliografia