Netanja נתניה |
Dewiza
: brak |
Państwo
|
Izrael
|
Dystrykt
|
Dystrykt Centralny
|
Burmistrz
| Miriam Feirberg |
Powierzchnia
| 28,9
km²
|
Położenie | 32° 19' 23 ''
N
34° 51' 04''
E
|
Ludność (2008) •
liczba ludności
•
gęstość
| 177 700 6 137 os./km² |
Nr kierunkowy
| + 972 3 |
Kod pocztowy
| 42432 |
Miasta partnerskie
|
Gold Coast
,
Australia
Nicea
,
Francja
Sarcelles
,
Francja
Dortmund
,
Niemcy
Gießen
,
Niemcy
Stavanger
,
Norwegia
Nowy Sącz
,
Polska
Cincinnati
, Ohio,
Stany Zjednoczone
Bournemouth
,
Wielka Brytania
Siófok
,
Węgry
|
Położenie na mapie Izraela |
|
Strona internetowa miasta
|
Netanja (
hebr.
נתניה, Netanya;
arab.
نتانيا) – miasto położone w
Dystrykcie Centralnym
w
Izraelu
.
Leży na
równinie Szaron
nad
Morzem Śródziemnym
, w północnej części aglomeracji miejskiej
Gusz Dan
. Południową granicę Netanji wyznacza rzeka Poleg i Instytut Wingate, a północną granicę rzeka Avichail. W jego otoczeniu znajdują się:
kibucu
Yaqum
,
moszawy
Udim
,
Beit Jehoshua
,
Kfar Netter
,
Zur Moshe
,
Nordija
,
Beit Yitzhak
,
Avihayil
,
Givat Shapira
i
Havatzelet HaSharon
, wioski
Gannot Hadar
,
Bat Hen
,
Zuqi Yam
i
Shoshanat HaAmakim
, oraz miasteczka
Even Yehuda
,
Tzoran-Kadima
i
Pardesiya
.
Plaże Netanji mają długość 13,5
km
, co powoduje, że miasto jest popularną turystycznie miejscowością Izraela. Jest to także ważny ośrodek przemysłowy, spełniający funkcję stolicy równiny Szaron.
Historia
Pomysł założenia w tej okolicy nowej
żydowskiej
osady powstał w
1926
podczas spotkania związku Bnei Binyamin w mieście
Zikhron Ya'aqov
[1].
W celu realizacji tego projektu pozyskano żydowskiego
filantropa
ze
Stanów Zjednoczonych
, Natana Straussa, który poświęcił dużo pieniędzy na rozwój
żydowskiego osadnictwa
w
Palestynie
. Dzięki jego pomocy, w
1928
zakupiono 350
akrów
ziemi od arabskich rolników z wioski Umm Khaled. Nowa osada została nazwana Netanja, na cześć Natana Straussa[1].
Po dwóch miesiącach poszukiwań, w lutym
1929
znaleziono
wodę
i
18 lutego
1929
nastąpiło oficjalne założenie osady, w której zamieszkało pięciu pierwszych osadników (mieszkali w namiotach). Gdy w sierpniu wybuchły arabskie rozruchy w Palestynie, zdecydowano się na dwa tygodnie porzucić osadę. We wrześniu
1929
rozpoczęto budowę pierwszych dziesięciu domów[1]. Pierwotnie był to typowy rolniczy
moszaw
, którego mieszkańcy utrzymywali się z hodowli
cytrusów
[2].
W
1930
otworzono w osadzie pierwszy sklep i przedszkole, a w
1931
pierwszą szkołę. W owym czasie w Netanji żyło już 100 mieszkańców. W
1933
powstał projekt budowy miasta Netanja, która składałaby się z trzech sekcji: turystycznej na wybrzeżu, mieszkalnej w centrum i przemysłowej na południu. W latach
1934
-
39
do Netanji przypłynęło 17 statków z nielegalnymi żydowskimi imigrantami. Mieszkańcy Netanji pomagali imigrantom i większość z tych operacji zakończyła się sukcesem. W
1939
w miejscowości po raz pierwszy pojawił się
przemysł diamentowy
- jako pierwszy otworzono zakład Ofir[1].
W latach 40.
Brytyjczycy
urządzili tutaj ośrodek rekonwalescencyjny dla żołnierzy
alianckich
[3].
Podczas
wojny domowej w Mandacie Palestyny
w
1948
roku kontrolę nad Netanją sprawowały żydowskie oddziały paramilitarne
Hagana
i
Irgun
. Podczas
Wojny o Niepodległość
miasteczko było główną bazą wojskową
Sił Obronnych Izraela
.
3 grudnia
1948
Netanja otrzymała prawa miejskie, jako pierwsze miasto utworzone w niepodległym państwie Izraela. Po wojnie do Netanji przyłączono ziemie pobliskich trzech wiosek arabskich Umm Khalid, Bayyarat Hannun i Tabsur, których mieszkańcy uciekli do sąsiednich krajów[1].
27 marca
2004
palestyński
terrorysta
wysadził się w Park Hotel w Netanji, podczas żydowskiego święta
Pesach
. W wyniku tego zamachu zginęło 30 Izraelczyków, a 140 zostało rannych. Do przeprowadzenia zamachu przyznała się palestyńska organizacja terrorystyczna
Hamas
[4].
Demografia
Zgodnie z danymi
Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych
w
2008
roku w mieście żyło 177,7 tys. mieszkańców, z czego 99,9
%
Żydów
[5].
Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w Netanji w
2000
było 58 897 zatrudnionych pracowników i 4 671 pracujących na własny rachunek. Pracownicy otrzymujący stałe pensje zarabiali w 2000 średnio 4 905
NIS
, i otrzymali w ciągu roku podwyżki średnio o 8,6
%
. Przy czym
mężczyźni
zarabiali średnio 6 217 NIS (podwyżka o 9,0%), a
kobiety
zarabiały średnio 3 603 NIS (podwyżka o 6,8%). W przypadku osób pracujących na własny rachunek średnie dochody wyniosły 6 379 NIS. W 2000 roku w Netanji było 3 293 osób otrzymujących zasiłek dla bezrobotnych i 14 963 osób otrzymujących świadczenia gwarantowane.
Populacja miasta pod względem wieku:
Wiek (w latach) | Procent populacji w
%
|
---|
0-4 | 8,2% |
5-9 | 7,6% |
10-14 | 7,2% |
15-19 | 7,0% |
20-29 | 15,1% |
30-44 | 17,6% |
45-59 | 18,0% |
ponad 60 | 19,2% |
Źródło danych:
Central Bureau of Statistics
.
W Netanji znajdują się następujące osiedla: Ben Zion, Ein Hatchelet, Galey Yam, Gan Bracha, Givat Hairusim, Ir Yamim, Kiryat Eliezer, Kiryat Hasharon, Kiryat Nordau, Kiryat Oved, Kiryat Tzanz, Kiryat Rabin (Amalia), Mahane Ya’akov, Mishkenot Zvuloon, Neot Begin, Neot Ganim (Shikun Vatikim), Neot Golda, Neot Herzl, Neot Shaked (Azorim), Neve Itamar, Neve Oz, Nof Hatayelet, Pardes Hagdud, Ramat Efraim, Ramat Hen, Ramat Poleg, Ramat Yadin (Dora), Sapir Industrial Park, Tubruk oraz Umm Khalid.
Edukacja
W mieście znajdują się 43 szkoły podstawowe, 19 szkół średnich i 4 uczelnie wyższe: Netanya Academic College[6], Wingate Sports Institute, ORT Hermelin[7] i Lesley College. W szkołach uczy się ponad 31 tys. uczniów i studentów. W
2006
władze miejskie zainwestowały 45 mln
NIS
w poprawę warunków nauczania[8].
Kultura
Netanja posiada kilka dobrych
muzeów
. The Well House jest muzeum przedstawiającym historię powstania i rozwoju miasta. Znajduje się ono w jednym z pierwszych budynków jakie powstały w Netanji. Jednym z najsłynniejszych tutejszych muzeów jest muzeum diamentów Diamimon. Muzeum Caspi Silver prezentuje srebrną biżuterię oraz różne drogocenne eksponaty związane z kulturą judaizmu. Wizyty w tej galerii sztuki muszą być wcześniej umawiane[9].
Muzeum Tribes of Israel Pearl przedstawia dziedzictwo
jemeńskich
Żydów[9]. Bogatą ofertę kulturalną ma audytorium Ohem Shlem, w którym między innymi działa miejski teatr[3].
Gospodarka
Netanja posiada cztery strefy przemysłowe w których koncentrują się zakłady przemysłu elektrotechnicznego, hi-tech, włókienniczego i spożywczego. Staranne planowanie stref przemysłowych powoduje, że są one ważnymi ośrodkami handlowo-rozrywkowymi, ponieważ na ich obrzeżach wybudowano nowoczesne centra. Między innymi znajduje się tutaj olbrzymi hipermarket meblowy
Ikea
. Z innych międzynarodowych przedsiębiorstw działają tutaj Teva Pharmaceuticals, Cellcom, Paz, Delek Group, Granite Hacarmel, Sonol, SAREL Medical Supplies, Chemipal, Koor Trade, Eurocom, Techno Ralko i inne[8].
W Netanji znajdują się liczne szlifiernie
diamentów
. Wielu z właścicieli tutejszych zakładów obróbki diamentów przyjechało do Izraela z
Belgii
przed i podczas
II wojny światowej
. W Narodowym Centrum Diamentów poznaje się techniki cięcia i szlifowania drogocennych kamieni[10].
Turystyka
Dysponując 13,5 km pięknych piaszczystych plaż i około 25 hotelami górującymi nad nadmorskim bulwarem, Netanja jest jednym z najważniejszych ośrodków wypoczynkowych Izraela. W rozwój infrastruktury turystycznej zainwestowano tutaj miliony dolarów, budując między innymi pięć nadmorskich promenad ciągnących się wzdłuż całego klifu morskiego. Każda promenada jest w innym stylu[11]. Z wysokiego klifu można zjechać na plaże specjalną windą, co umożliwia osobom niepełnosprawnym na korzystanie z plaż[8].
Dwie
stadniny koni
The Ranch i Cactus Ranch oferują przejażdżki konne brzegiem morza[3].
W mieście powstało także wiele parków, placów zabaw, kawiarni i restauracji, lokale rozrywki, galerii sztuk i ośrodków sportowych, które oferują szeroką ofertę aktywnego wypoczynku[8]. Od południa miasto graniczy z dwoma obszarami chronionej przyrody - Rezerwat Nahal Poleg i Rezerwat Udim.
Sport
Netanja posiada trzy kluby
piłkarskie
:
Maccabi Netanya
(
I liga
), Beitar Nes Tubruk F.C. oraz Maccabi HaSharon. W
koszykówce
miasto reprezentuje drużyna Elitzur Netanya. W
baseballu
występuje drużyna Netanya Tigers.
Władze miejskie promują Netanję jako "miasto sportów plażowych". Dlatego utworzono
plażowe boisko do gry w piłkę nożną
, na którym prowadzone są różne rozgrywki sportowe. Tutejsze plaże są miejscem uprawiania licznych
sportów wodnych
, natomiast łagodne klify wykorzystuje się do
paralotniarstwa
.
Klub sportowy Maccabi Netanya posiada także sekcję
boksu
i
szermierki
, natomiast klub Hapoel Netanya posiada sekcję
judo
i
gimnastyki
.
W południowej części miasta znajduje się państwowy Wingate Institute for Physical Education and Sport, w którym trenują izraelskie reprezentacje sportowe. W ośrodku jest olimpijski basen pływacki, stadion z bieżniami o długości 400 m, pięć sal gimnastycznych,
korty tenisowe
oraz kilkanaście boisk. Teren instytutu jest także siedzibą Akademii Wychowania Fizycznego[12]. Plaże w tym rejonie są dzikie i w tygodniu zazwyczaj puste[3].
Służba zdrowia
W Netanji znajduje się szpital Laniado Hospital[13].
Władze miejskie
Myriam Fierberg-Ikar - aktualny burmistrz Netanji
Kolejni burmistrzowie miasta:
- Oved Ben-Ami 1929-1957
- Moshe Shaked 1957-1959
- David Pokes 1959-1961
- Oved Ben-Ami 1961-1964
- Moshe Shaked 1965-1968
- Abraham Ber Manh'im 1968-1969
- Oved Ben-Ami 1969-1974
- Abraham Ber Manh'im 1974-1978
- Ruben Kaligler 1979-1983
- Yoel Alraï 1983-1993
- Tsvi Poleg 1993-1998
- Vered Sevid 1998
- Myriam Fierberg-Ikar 1998-nadal
Osoby związane z miastem
Komunikacja
W strefie przemysłowej położonej we wschodniej części miasta jest
stacja kolejowa Netanya
. Pociągi z Netanji jadą do
Binyamina-Giv'at Ada
,
Tel Awiwu
,
Lod
,
Rehovot
i
Aszkelonu
.
Przez miasto przebiega
autostrada nr 2
(
Tel Awiw
-
Hajfa
). W południowej części miasta przebiega droga nr 553
, którą jadąc w kierunku południowo-wschodnim dojeżdża się do moszawów
Udim
i
Bet Jehoshua
. Ze wschodniej części miasta wychodzi droga nr 5611
, którą jadąc w kierunku południowym dojeżdża się do miasteczka
Even Yehuda
i moszawu
Kfar Netter
. Z centrum miasta wychodzi w kierunku wschodnim
droga ekspresowa nr 57
(Netanja-
Nitsanei Oz
).
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4
History
(
ang.
). W: Netanya City [on-line]. [dostęp 30 października 2008].
- ↑
Netanya
(
ang.
). W: Encyclopedia Britannica [on-line]. [dostęp 1 listopada 2008].
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Neil Tilbury Andrew Humphreys: Praktyczny przewodnik. Izrael i terytoria palestyńskie. Warszawa: Optimus Pascal, 2000. str 280. .
- ↑
Massacre during Passover Seder in the Park Hotel, Netanya
(
hebr.
). W: Organization of Israel's Terror Victims [on-line]. [dostęp 31 października 2008].
- ↑
Israel Central Bureau of Statistics
(
ang.
). [dostęp 2 maja 2008].
- ↑
Netanya Academic College
(
ang.
). W: Netanya Academic College [on-line]. [dostęp 1 listopada 2008].
- ↑
Hermelin College
(
ang.
). W: Hermelin College [on-line]. [dostęp 1 listopada 2008].
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3
Netanya
(
ang.
). W: Jewish Virtual Library [on-line]. [dostęp 1 listopada 2008].
- ↑ 9,0 9,1
Museums & Galleries
(
ang.
). W: Netanya City [on-line]. [dostęp 1 listopada 2008].
- ↑
Municipality of Netanya
(
ang.
). W: Dun's 100 - Israel's Largest Enterprises [on-line]. [dostęp 31 października 2008].
- ↑
Netanya's Golden Beaches
(
ang.
). W: Netanya Tourism [on-line]. [dostęp 1 listopada 2008].
- ↑
Netanya
(
hebr.
). W: Eshet Incoming [on-line]. [dostęp 1 listopada 2008].
- ↑
Laniado Hospital
(
hebr.
). W: Laniado Hospital [on-line]. [dostęp 1 listopada 2008].
Bibliografia
- Andrew Sanger: Explorer Izrael. Warszawa: Bertelsmann, 2000. str 158. .
- Neil Tilbury Andrew Humphreys: Praktyczny przewodnik. Izrael i terytoria palestyńskie. Warszawa: Optimus Pascal, 2000. str 280. .
Linki zewnętrzne
Podróże wirtualne