Zmiany potencjału wewnętrznej strony błony neuronu; 1-pojedynczy bodziec podprogowy, 2-seria sumujących się bodźców podprogowych osiągająca potencjał progowy(3), co skutkuje otwarciem napięciowo zależnych kanałów sodowych i osiągnięciem potencjału czynnościowego(4), 5-potencjał hiperpolaryzacyjny. Czarna prosta to normalny potencjał wewnętrznej strony błony, czerwona – potencjał strony zewnętrznej, przyjmowanej jako potencjał zerowy. Krzywe dzwonowe symbolizują ilość otwartych, napięciowo zależnych kanałów sodowych (czerwona) i potasowych (niebieska)
Budowa szczegółowa neuronu, połączenia i synapsa
Obraz mikroskopowy.
Powiększenie
40 razy. Kliknij by powiększyć do oryginalnego rozmiaru zdjęcia.
Neuron – rodzaj
komórek
występujących w
układzie nerwowym
. Najwięcej neuronów znajduje się w
ośrodkowym układzie nerwowym
. Neurony składają się z
ciała komórki (perikarion albo soma)
oraz wypustek
cytoplazmatycznych
:
dendryty
i
akson
, za pomocą których wytwarzają połączenia z innymi neuronami, bądź komórkami efektorowymi (wykonawczymi). Połączenie między komórkami nerwowymi zwane jest
synapsą
.
Ze względu na liczbę wypustek (aksonów i dendrytów), neurony dzieli się na:
- jednobiegunowe (np. w
podwzgórzu
);
- pseudojednobiegunowe (zwoje czuciowe
nerwów czaszkowych
i
rdzeniowych
);
- dwubiegunowe (np. w
siatkówce
oka, błonie węchowej);
- wielobiegunowe:
- z długim aksonem (np. neurony ruchowe
rdzenia kręgowego
);
- z krótkim aksonem (dendrytem) (np. neurony kojarzeniowe w istocie szarej mózgu i rdzenia kręgowego).
Pod względem kierunku przekazywania sygnału neurony dzieli się na:
- czuciowe (aferentne, dośrodkowe), biegnące od receptora do ośrodka;
- ruchowe (eferentne, odśrodkowe), biegnące od ośrodka do efektora;
- kojarzeniowe (pośredniczące), występujące między innymi pomiędzy neuronami czuciowymi i ruchowymi.
Neurony dzieli się również według głównego wydzielanego
neuroprzekaźnika
. Według tego kryterium wyróżnia się między innymi neurony:
Wyróżniamy dwa sposoby (kierunki) przekazu bodźca wewnątrz neuronu:
- ortodromowo – z perykarionu (ciała komórki) do synaps
- antydromowo – z synaps do perykarionu (ciała komórki)
Podział ze względu na długość wypustek:
- Golgi I – długie aksony, na długie odległości;
- Golgi II – krótkie wypustki, na małe odległości.
Mechanizm propagacji potencjałów aktywacyjnych
Błona komórkowa aksonu i ciała neuronu zawiera kanały jonowe bramkowane elektrycznie (bramkowane potencjałem), które pozwalają neuronowi na generowanie i propagację (przesyłanie) impulsu elektrycznego (potencjał aktywacyjny). Te impulsy są wytwarzane i przesyłane przez jony obdarzone ładunkiem takie jak sód (Na+), potas (K+), chlor (Cl-) oraz wapń (Ca2+).
Znaczna część pierwotnej wiedzy o aktywności elektrycznej neuronów pochodzi z eksperymentów na aksonach wielkich
kałamarnic
. W 1937 John Zachary Young zaproponował aksony kałamarnic jako model użyteczny do studiów nad elektrycznymi właściwościami neuronów. Są one dużo większe od ludzkich neuronów, więc lepiej nadawały się do eksperymentów w tamtych czasach.
Zobacz też
