Niemcy
Niemcy - (Republika Federalna Niemiec, RFN; do traktatu pomiędzy RFN a Polską Rzecząpospolitą Ludową (1970) w Polsce stosowana była oficjalnie nazwa Niemiecka Republika Federalna, NRF; niem.: Deutschland lub Bundesrepublik Deutschland, BRD) – państwo federacyjne położone w Europie, będące członkiem Unii Europejskiej (UE), Unii Zachodnioeuropejskiej (UZE), G8, ONZ oraz NATO. Stolicą Niemiec jest Berlin (przed połączeniem z NRD – Bonn, obecnie noszące tytuł miasta federalnego). Językiem oficjalnym jest język niemiecki.
Według popularnej etymologii, polska nazwa "Niemcy" wywodzi się z tego samego rdzenia, co określenia "niemy", "niemowa" i podkreśla barierę językową między germańskim językiem niemieckim a językami słowiańskimi ("niemy" jako osoba nie mówiąca zrozumiałym językiem). Według innej teorii, nazwa ta wywodzi się od plemienia Nemeti wzmiankowanego przez Tacyta i Cezara.
Niemcy leżą między Morzem Północnym i Morzem Bałtyckim na północy a Alpami na południu, rzeką Ren na zachodzie a Odrą na wschodzie. Graniczą na północy z Danią, na wschodzie z Polską, na południowym wschodzie z Czechami, na południu z Austrią i Szwajcarią, a na zachodzie z Francją, Luksemburgiem, Belgią i Holandią. Państwo niemieckie jest federacją złożoną z 16 krajów związkowych (landów).
Język urzędowy |
niemiecki |
Stolica |
Berlin |
Powierzchnia |
357 114,22 km² |
Liczba ludności |
82 046 000 |
Ludność
Największa wśród państw UE liczba ludności – 82,17 mln (luty 2008).
Struktura wiekowa w mln (2007): -
0-14 lat: 13,9% (chłopcy 5,89; dziewczynki 5,59)
-
15-64 lat: 66,3% (mężczyźni 27,81; kobiety 26,79)
-
powyżej 64 lat: 19,8% (mężczyźni 6,77; kobiety 9,54)
Grupy etniczne:
Około 75,2 mln (91,1%) mieszkańców Niemiec posiada obywatelstwo niemieckie. Spośród nich około 7 mln (ok. 9%) posiada dwa obywatelstwa lub nie urodziło się w Niemczech, ale posiada niemieckie obywatelstwo lub język niemiecki nie jest ich językiem ojczystym. Dla lepszego zrozumienia można by wskazać na różnicę w znaczeniu pojęć narodowość i obywatelstwo, czego się w Niemczech z powodu historycznego obciążenia pojęcia naród (zobacz też nazizm) nie robi. Pewną część społeczeństwa stanowią przybyli do Niemiec po II wojnie światowej imigranci lub ich potomkowie.
Pozostałe 9% ludności (ok. 7 mln) stanowią obywatele innych krajów, mieszkający na stałe w RFN: Turcy (1,7-2,0 mln), przedstawiciele narodów byłej Jugosławii (ok. 1,0 mln), Włosi (0,5 mln), Polacy (ok. 0,4 mln)[8][9][10], Austriacy (0,2 mln) i inni.
Stosunek imigracji do emigracji zmienił się w ostatnich 10 latach. Niemieccy emigranci są w większości wysoko kwalifikowanymi, poszukiwanymi na światowym i europejskim rynku pracy specjalistami, którzy ze względu na trudności ekonomiczne Niemiec i złe perspektywy zawodowe zdecydowali się z Niemiec wyjechać.
W Niemczech istnieją ponadto stosunkowo nieliczne historyczne mniejszości etniczne. Północ, kraj związkowy Szlezwik-Holsztyn zamieszkują Duńczycy, Dolną Saksonię i Szlezwik-Holsztyn Fryzowie, a Saksonię i Brandenburgię – Serbołużyczanie, a cały teren Niemiec Cyganie (Sinti i Romowie).
Język
Niemiecki należy do dużej grupy języków germańskich i spokrewniony jest z duńskim, norweskim, szwedzkim, niderlandzkim oraz angielskim. Na terenie całego kraju występują liczne dialekty. To właśnie dialekt u większości Niemców zdradza, z którego regionu pochodzą: gdyby Meklemburczyk i Bawarczyk próbowali ze sobą rozmawiać posługując się wyłącznie dialektem, to najprawdopodobniej byłoby im bardzo trudno się zrozumieć. Język niemiecki jest drugim najbardziej rozpowszechnionym językiem w Europie (po języku rosyjskim), jest on mową ojczystą dla około 110 mln osób. Języka tego jako ojczystego (poza obszarem Niemiec) używa się w Austrii, Liechtensteinie, części Szwajcarii, Południowym Tyrolu (Włochy), Alzacji (Francja), niektórych regionach Belgii i w Luksemburgu. Wśród najczęściej przekładanych języków, niemiecki plasuje się na trzecim miejscu – zaraz po angielskim i francuskim. Promocją języka i kultury niemieckiej na świecie zajmują się liczne instytuty, a wśród nich, intensywnie wspierany przez niemieckie ministerstwo spraw zagranicznych, Goethe-Institut.
Historia
W X w. p.n.e. plemiona germańskie przybyły na tereny dorzecza Łaby i Renu. W VI i VII w. zachodnia część Germanii została podbita i włączona do państwa Franków. Za panowania syna Karola Ludwika Pobożnego powstawały ośrodki separatystyczne w Germanii. W wyniku wojny imperium zostało podzielone na 3 części (traktat w Verdun 843), wschodnia to późniejsze Niemcy.
Pierwszym królem wschodniofrankońskim został Ludwik. Po jego śmierci (876) państwo rozpadło się na kilka luźno związanych ze sobą księstw. W 962 Otton I zmienił nazwę państwa na Królestwo Niemieckie. W XIV w zmienił się ustrój Niemiec. Cesarz Karol IV wydał Złotą Bullę (1356). Bulla zagwarantowała jedność i niepodzielność obszarów, którymi władali elektorzy, nadawała im suwerenność w ramach cesarstwa i autonomię sądowniczą, elektorzy otrzymali wówczas prawo majestatu – traktowano ich jak królów. Elektorzy nie mogli wybierać nowego króla przed śmiercią starego. W XV wieku Habsburgowie opanowywali nowe ziemie metodą mariaży i układów. Cesarz Karol V (1519–1556) panował nad największym imperium ówczesnego świata. W 1526 po śmierci króla Węgier w Bitwie pod Mohaczem, brat Karola Ferdynand uzyskał korony Czech i Węgier na mocy układu o przeżycie z Jagiellonami zawartego w Wiedniu w 1515). W 1517 niemiecki zakonnik Marcin Luter ogłosił w Wittenberdze 95 tez. W 1521 papież Leon X wyklął zakonnika, zaś sejm w Wormacji skazał Lutra na banicję. W 1555 podpisano pokój w Augsburgu. Warunki pokoju były następujące: król uznał podział religijny Niemiec na zasadzie Czyj kraj, tego religia. Ogromne zasługi dla przyszłego rozwoju Niemiec położył oświeceniowy król-mason Fryderyk II Wielki, który jako jeden z pierwszych władców w Europie wprowadził powszechne nauczanie elementarne. W latach 1772–1795 udział Prus w trzech rozbiorach Polski. W okresie napoleońskim większość ziem niemieckich włączono w Związek Reński oprócz Prus i Austrii. Po klęsce Napoleona utworzono Związek Niemiecki. W 1834 powstał Niemiecki Związek Celny. Po wojnie austriacko-pruskiej 1866 najsilniejszą pozycję w Niemczech uzyskały Prusy, po wojnie francusko-pruskiej w latach 1870–1871 proklamowano Cesarstwo Niemieckie z Wilhelmem I jako dziedzicznym cesarzem. W latach 1880–1900 Niemcy uzyskały też kolonie w Afryce. 9 listopada 1918 proklamowano republikę, cesarz abdykował. Niemcy podpisały kapitulację 11 listopada 1918 roku kończącą I wojnę światową. Do 1933 istniała Republika Weimarska. W wolnych i demokratycznych wyborach w 1933 zwyciężyła NSDAP. W następstwie tego władzę objął Adolf Hitler i NSDAP, rozpoczęły się rządy terroru. 1 września 1939 Niemcy zaatakowały Polskę. Rozpoczęła się II wojna światowa, zakończona 8 maja 1945 aktem bezwarunkowej kapitulacji (powielonym na żądanie ZSRR 9 maja). Niemcy podzielono na strefy okupacji kontrolowane przez mocarstwa: Wielką Brytanię, Francję, ZSRR, USA. Powstała Międzysojusznicza Rada Kontroli, która koordynowała administrację okupowanych terytoriów. W strefie radzieckiej powstało NRD, a w trzech pozostałych RFN. Niemcy zjednoczyły się w 1990.
Siły zbrojne
Łączna liczba żołnierzy – ok. 308,4 tys. (2000); zasadnicza służba wojsk. we wszystkich rodzajach wojsk trwa 9 mies.; siły lądowe liczą 211,8 tys. żołnierzy, marynarka – 26 tys., lotnictwo – 70,5 tys.; od 1955 czł. NATO; po zjednoczeniu Niemiec (1990) rozpoczął się proces włączania Nar. Armii Lud. NRD (wraz z jej uzbrojeniem) do Bundeswehry; podpisany 1990 w Moskwie układ między Niemcami a ZSRR o ostatecznej regulacji, zw. układem „2+4”, określił stan sił zbrojnych zjednoczonych Niemiec na poziomie 370 tys. (łącznie siły lądowe, mor. i powietrzne) i zobowiązał ZSRR do wycofania swoich wojsk z terenu Niemiec do końca 1994; Niemcy są sygnatariuszem układu w sprawie konwencjonalnych sił zbrojnych z 1990 i układu o liczbie żołnierzy z 1992, zgodnie z którymi liczebność wojsk będzie wynosić 350 tys. żołnierzy; Niemcy będą mogły posiadać: 4166 czołgów bojowych, 3446 bojowych wozów opancerzonych, 2707 jednostek artylerii o kalibrze powyżej 100 mm, 900 samolotów bojowych, 306 helikopterów uderzeniowych. W realizowanej od 1992 reformie, p.n. Bundeswehra 2000, siły zbrojne Niemiec będą się składać z 2 kategorii: większej części przeznaczonej do obrony terytorium Niemiec i obszaru NATO oraz mniejszej – maksymalnie mobilnych i utrzymujących stałą gotowość bojową sił szybkiego reagowania (7 brygad lądowych, część sił powietrznych i mor.). Budżet wojsk. wynosi 1,5% PKB (2003).
Gospodarka
Niemcy, mimo zaobserwowanych problemów gospodarczych w latach 2003-2005, wciąż utrzymują się na trzecim miejscu wśród największych potęg gospodarczych świata. PKB wyniósł w 2005 2,91 bilionów USD. Niemiecka gospodarka jest zatem nominalnie trzecią co do wielkości na świecie. PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynosi: 33,4 tys. USD i plasuje RFN na 10. miejscu w Unii Europejskiej oraz na 17. miejscu w świecie. Deficyt budżetowy w 2005 wyniósł 78 mld euro. Państwo osiągnęło dochody w wysokości 971 mld euro, a wydało 1 049,7 mld euro. Niemcy są obecnie pierwszym eksporterem na świecie. Wartość eksportu w 2004 wyniosła ponad 731 mld euro. Przewaga eksportu nad importem wyniosła wówczas blisko 160 miliardów euro (tymczasem deficyt handlowy USA w 2003 wyniósł 489 mld $). Stopa bezrobocia: 7,2 proc.(XII 2008)[11].
Głównym centrum finansowym o światowym znaczeniu jest Frankfurt nad Menem, m.in. siedziba Frankfurckiej Giełdy Papierów Wartościowych (Frankfurter Wertpapierbörse), Deutsche Banku, Dresdner Banku oraz Commerzbanku.
Przemysł
Do najlepiej rozwiniętych gałęzi przemysłu należą: przemysł elektromaszynowy, rafineryjny, energetyczny oraz hutniczy i chemiczny. Na całym świecie cenione są także niemieckie wyroby z dziedzin przemysłu odzieżowego (Adidas) a także z dziedzin optyki i zaawansowanych technologii (high-tech). Niemiecki przemysł chemiczny osiągnął czołową pozycję na świecie, jego głównym ośrodkiem jest Ludwigshafen (siedziba firmy BASF). Ku tej samej pozycji w świecie zmierza także motoryzacja. Niemcy są największym eksploatatorem węgla brunatnego i soli potasowych na świecie. Znamienną rolę w gospodarce odgrywa Nadreński Okręg Przemysłowy, w skład którego wchodzi Zagłębie Ruhry – jeden z największych obszarów przemysłowych świata. Duże obszary przemysłowe są również zlokalizowane wokół Hamburga, Hannoweru, Salzgitter, Saarbrücken, Frankfurtu nad Menem, Stuttgartu i Monachium. Przemysł na wschodnim terytorium państwa koncentruje się głównie w Zagłębiach Saskim i Łużyckim, a także w rejonach Berlina, Lipska, Chemnitz i Drezna. Ogromną rolę w gospodarce kraju odgrywają olbrzymie korporacje, skore do inwestycji poza granicami kraju, co przyczynia się do rozwoju wielu, także silnych ekonomicznie państw. Firmy inwestują w badania naukowe i rozwijają własne ośrodki badawcze, co pozwala na szybkie wdrażanie nowoczesnych, wysokiej jakości produktów.
Górnictwo węgla kamiennego powoli przestaje być jednym z dominujących gałęzi przemysłu w Niemczech. Niemiecki rząd planuje stopniowe zamknięcie wszystkich kopalń w kraju do 2012 roku. W 2004 roku na terenie Niemiec funkcjonowało 9 kopalń zatrudniających 42 000 osób (w 1980 roku funkcjonowało 39 kopalń zatrudniających 186 800 osób). Zużycie węgla kształtuje się następująco: elektrownie – 75%, przemysł stalowy – 24%, ogrzewanie – 1% (dane z 2004 roku). Produkcja energii elektrycznej z węgla wynosiła w 2004 roku 10% (w 1990 roku – 26%).
Inne hasła zawierające informacje o "Niemcy":
Ren
...
Cava de' Tirreni
...
Brescia
...
Mieszko II Lambert
...
Tiumeń
...
Odense
...
Grenoble
...
Tampere
...
Växjö
...
Brno
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Niemcy":
056. Państwa Europy i ich mieszkańcy – część 1 (plansza 8)
le height=380 width=770 >
Deutschland -
Niemcy
das Deutschland - Niemcy
der Deutsche(r) – Niemiec
die Deutsche – Niemka
deutsch – niemiecki
Guten ...
203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 3)
...
204 Kryzys europejskiej myśli demokratycznej (plansza 14)
...
|