República de Nicaragua Republika Nikaragui
Flaga Nikaragui Godło Nikaragui Flaga Nikaragui Godło Nikaragui
Dewiza : ( łac. ) Pro Mundi Beneficio (Dla dobra świata)
Hymn : Salve a tí
Położenie Nikaragui
Język urzędowy	hiszpański
Stolica	Managua
Ustrój polityczny	republika
Głowa państwa	prezydent Daniel Ortega Saavedra
Szef rządu	prezydent Daniel Ortega Saavedra
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	96. na świecie 129 494 km² 14,01%
Liczba ludności  (2006)  • całkowita   •  gęstość zaludnienia	108. na świecie 5 570 000▲ 43 osób/km²
Jednostka monetarna	córdoba (NIO)
Niepodległość	od Hiszpanii 15 września 1821
Strefa czasowa	UTC -6
Kod ISO 3166	NI
Domena internetowa	.ni
Kod samochodowy	NIC
Kod telefoniczny	+505
Mapa Nikaragui

Nikaragua Flaga Nikaragui

Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i politykaNikaragui Ustrój polityczny Konstytucja Prezydenci Daniel Ortega Rząd Zgromadzenie Narodowe Podział administracyjny Partie polityczne Nikaragui Polityka zagraniczna Wikiprojekt Polityka

Nikaragua (Nicaragua, Republika Nikaragui – República de Nicaragua) – państwo w Ameryce Północnej , położone między Hondurasem na północy, a Kostaryką na południu. Na zachodzie na długości 320 km oblewają ją wody Oceanu Spokojnego , a na wschodzie na długości 480 km – wody Morza Karaibskiego .

Geografia

Wschodnie wybrzeże Nikaragui ma charakter wybrzeża lagunowego . Nadmorska nizina , miejscami zabagniona , nosi nazwę Wybrzeża Moskitów . Dalej ku zachodowi ciągnie się wyżyna , którą przecina kilka pasm górskich . Najwyższe z nich, Cordillera Isabelia ze szczytem Mogotón, osiąga wysokość 2438 m n.p.m. Krawędź tej wyżyny, równoległa do wybrzeża pacyficznego, stanowi północno-wschodnią ścianę rowu tektonicznego . W jego zagłębieniu znajdują się dwa wielkie jeziora – Nikaragua i Managua . Za rowem tektonicznym, wzdłuż wybrzeża, ciągnie się rząd 40 wulkanów, z których najwyższy jest El Viejo – 1780 m n.p.m. Najbardziej znanym wulkanem jest Momotombo (1258 m n.p.m.) nad jeziorem Managua, który uznawany jest za symbol Nikaragui. Inny interesującym wulkanem jest Concepción (1258 m n.p.m.), który wznosi się na wyspie Ometepe na środku jeziora Nikaragua.

W Nikaragui panuje wilgotny i gorący klimat równikowy , ze średnimi miesięcznymi temperaturami przekraczającymi 25 °C. Na wyżej położonych terenach środkowej Nikaragui temperatury są średnio o 10 °C niższe. Wschodnie wybrzeża karaibskie przyjmują o wiele więcej opadów (2000-6000 mm) niż zachodnie wybrzeża pacyficzne (do 1500 mm). Dlatego też na wschodzie występują bogate wilgotne lasy równikowe , a na zachodzie uboższa sawanna .

Wulkany w Nikaraguii:

• Azul
• Apoyeque
• Casita
• Cerro el Ciguatepe
• Cerro Negro
• Concepción
• Chiltepe
• El Chonco
• Cosigüina
• El Hoyo
• Las Lajas
• Maderas
• Masaya
• Mombacho
• Momotombito
• Momotombo
• Las Pilas
• Rota
• San Cristóbal
• Santa Clara
• Telíca
• Zapatera

Historia

Wybrzeże Nikaragui odkrył w 1502 Krzysztof Kolumb . Już wkrótce tereny te stały się obszarem hiszpańskiej kolonizacji. W 1524 hiszpański zdobywca Francisco Hernández de Córdoba założył miasta Granada i Leon . W XVII i XVIII wieku Nikaraguę nawiedzali piraci , którzy usytuowali się na wschodnim wybrzeżu.

W 1811 w Granadzie zrodził się pierwszy nikaraguański ruch niepodległościowy. Doprowadził on do niepodległości kraju w 1821 , który wraz z częścią Gwatemali wszedł w skład meksykańskiego cesarstwa Iturbide, a od 1823 w skład Stanów Zjednoczonych Ameryki Środkowej . Mimo że niepodległość od Hiszpanii ogłoszono 15 września 1821 , Nikaragua stała się uznawaną przez społeczność międzynarodową niezależną republiką dopiero 25 czerwca 1850 roku. Nikaragua stanowiła ważny strategicznie obszar, stąd też liczne interwencje mocarstw światowych: brytyjska w połowie XIX wieku i amerykańskie na początku XX wieku. Destabilizację kraju pogłębiał trwający od początków republiki konflikt między ugrupowaniami konserwatystów (właścicieli plantacji kawy i trzciny cukrowej) a liberałami (rzemieślnikami i drobnymi właścicielami ziemskimi).

W latach 1934 - 1979 krajem rządził reżim wojskowy, na czele którego stanął najpierw Anastasio Somoza García , a później jego synowie. Mieli oni poparcie amerykańskie. W 1961 zrodził się Front Wyzwolenia Narodowego im. Sandino , nazwani tak na cześć Augusta Sandino , przywódcy antyamerykańskiej partyzantki z lat 20.-30. W roku 1978 został zamordowany skrytobójczo wydawca opozycyjnej gazety „La Prensa” Pedro Chamorro. Wydarzenie to doprowadziło do intensyfikacji wystąpień przeciwko dyktaturze. FSLN stanęło na czele walki zbrojnej przewodząc dwa razy powstaniom w 1978 i 1979 roku. Sandiniści połączyli się z liberalno-demokratyczną opozycją i wystąpili razem przeciwko Somozie w czerwcu 1979 roku. Powstanie doprowadziło w lipcu 1979 do obalenia długoletniej dyktatury klanu Somozów. Koalicja opozycji utworzyła wspólny rząd zapowiadając reformy polityczne i społeczne. Szybko doszło do rozłamu i powstania opozycji skupionej wokół gazety „La Prensa” i wdowy po Pedro Chamorro – Violecie Chamorro. W 1984 wybory parlamentarne wygrał FSLN a prezydentem został sandinistowski przywódca Daniel Ortega Saavedra . Sandiniści głosili pluralizm polityczny, politykę niezaangażowania i mieszaną gospodarkę co podkreślili w konstytucji z 1987 roku. Lewicowy FSLN łączył doktrynę marksizmu z teologią wyzwolenia. Sandiniści utrzymywali bliskie kontakty z Kubą i blokiem wschodnim. USA finansowały i udzielały wszechstronnej pomocy wszelkim przeciwnikom FSLN. CIA z byłych członków Gwardii Narodowej Somozy zorganizowała antyrządowe grupy zbrojne zwane Contras . Niewypowiedziana wojna USA przeciwko Nikaragui trwała od 1981 do 1989 roku. W jej trakcie zginęło 40000 ludzi głównie cywili zamordowanych przez Contras . Schyłek zimnej wojny przyczynił się do porozumienia między walczącymi stronami w sierpniu 1989 . W wolnych wyborach w 1990 zwyciężyła popierana przez USA kandydatka antysandinistowskiej Narodowej Unii Opozycyjnej (UNO) Violeta Chamorro . Również w wyborach parlamentarnych zwolennicy prezydenta zwyciężyli nad sandinistami Ortegi.

5 listopada 2006 roku, po prawie 17 latach pozostawania w opozycji Daniel Ortega niespodziewanie łatwo wygrał wybory prezydenckie. Sukces ten zawdzięcza przyjęciu znacznie bardziej pragmatycznego a mniej radykalnego programu społeczno - gospodarczego oraz pojednaniu z wieloma przeciwnikami politycznymi. Dodatkowe wsparcie uzyskał ze strony Kościoła katolickiego , dzięki poparciu stanowiska episkopatu w sprawie zakazu aborcji .

Ustrój polityczny

Nikaragua jest wielopartyjną republiką z jednoizbowym parlamentem , w którym zasiada 92 deputowanych.

Podział administracyjny

Podział administracyjny Nikaragui obejmuje 15 departamentów (departamentos) i 2 regiony autonomiczne (región autónoma):

Departamenty:

• Boaco ,
• Carazo ,
• Chinandega ,
• Chontales ,
• Esteli ,
• Granada ,
• Jinotega ,
• León ,
• Madriz ,
• Managua ,
• Masaya ,
• Matagalpa ,
• Nueva Segovia ,
• Rio San Juan ,
• Rivas .

Regiony autonomiczne:

• Atlántico Norte ,
• Atlántico Sur .

Społeczeństwo

Większość ludności Nikaragui, około 3/4, stanowią Metysi , potomkowie Indian i Europejczyków . Resztę stanowią osoby o białym lub czarnym kolorze skóry oraz Indianie. Językiem urzędowym jest hiszpański , choć część osób o czarnym kolorze skóry zamieszkujących głównie wybrzeże karaibskie posługuje się językiem angielskim . Według spisu ludności z roku 2005 większość Nikaraguańczyków (ok. 58,5%) to wyznawcy katolicyzmu (widać jednak wyraźny spadek - w 1995 roku odsetek wyznawców katolicyzmu wynosił 73%), liczni są również protestanci (21,6% - wzrost o około 5% w stosunku do roku 1995). Pozostałe grupy religijne to: Bracia morawscy (1,6%), Świadkowie Jehowy (0,9%), inne wyznania (1,6%) i bezwyznaniowcy (15,7%).

Gospodarka

Nikaragua to nadal dość słabo rozwinięty kraj, w którym dominuje rolnictwo , głównie wielkie plantacje bawełny i kawy . Ponadto uprawia się kukurydzę , ryż , rośliny strączkowe, warzywa, tytoń i banany .

Choć wnętrze Nikaragui kryje wiele surowców mineralnych, to na uwagę zasługuje jedynie eksploatacja złota i rud miedzi . Przemysł przetwórczy jest również słabo rozwinięty.

Sieć kolejowa i drogowa są słabo rozwinięte i obejmują głównie zachodnią część kraju. Tutaj też przebiega Droga Panamerykańska . Ważną rolę odgrywa transport wodny (m.in. na obu jeziorach) i lotniczy.

Zadłużenie tego państwa w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynosi 1350 $, czyli wartość średniego zarobku w okresie 4 lat. Politycy tego kraju, na czele z prezydentem, manifestują duże niezadowolenie i poczucie niesprawiedliwości w związku z wysokością odsetek, na których spłatę państwo przeznacza 50% dochodu. Organizacje międzynarodowe zdecydowały jednak, że zredukowanie zadłużenia Nikaragui w ramach inicjatywy HIPC nastąpiło w roku 2004.

Linki zewnętrzne

• CIA Wold Factbook (po angielsku)
• Artykuł o A. Sandino Nowy Robotnik
• Somoza - Artykuł o klanie nikaraguańskich dyktatorów Aorta Magazine