Niob (Nb, łac. niobium) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych układu okresowego . Nazwa pochodzi od Niobe , córki Tantala w mitologii greckiej . W anglosaskiej literaturze dotyczącej metalurgii spotykana jest nazwa Columbium z symbolem Cb.

Charakterystyka

Jest to stalowoszary, miękki, ciągliwy i kowalny metal , podobny właściwościami do tantalu . Nie ulega korozji , nawet w wysokiej temperaturze, jest odporny na działanie mocnych kwasów nieorganicznych i wody królewskiej . Reaguje, podobnie jak tantal, z kwasem fluorowodorowym , z utworzeniem kompleksu , kwasu sześciofluoroniobowego(V):

2Nb + 12HF → 2NbF₆^– + 2H⁺ + 5H₂↑

W środowisku niekompleksującym jony niobu nie istnieją - strąca się wodorotlenek Nb(OH)5. Niob tworzy tlenek Nb2O5 , który reaguje z roztopionymi alkaliami , tworząc niobany, rozpuszczalne w wodzie tylko przy wysokim pH . Jony niobu na V stopniu utlenienia są bezbarwne, na IV i III stopniu utlenienia mają zabarwienie.

Występowanie

Występuje w skorupie ziemskiej w ilości 20 ppm . Minerałem tego pierwiastka jest kolumbit (Fe,Mn)Nb₂O₆.

Odkrycie

Niob został odkryty w 1801 r. przez Charlesa Hatchetta .

Zastosowanie

Obecnie otrzymuje się go na skalę przemysłową i stosuje do produkcji stopów z żelazem i niklem , a także w technice jądrowej. Stopy niobu z cyną i glinem wykazują właściwości nadprzewodzące .

Roczna światowa produkcja niobu przekracza 29 800 ton. Główni producenci to: Brazylia (87,2%), Kanada (11,4%) i Australia (8,4%)^[].

Bibliografia

• Jerzy Minczewski, Zygmunt Marczenko Chemia analityczna. 1. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa (Wydawnictwo Naukowe PWN) Warszawa 2001