Ocean Południowy

Ocean Południowy (także: Południowy Ocean Lodowaty, Ocean Antarktyczny^[1]) rozciąga się od wybrzeża Antarktydy do równoleżnika 60°S, wzdłuż którego łączy się z oceanami : Spokojnym , Indyjskim i Atlantyckim . Ocean Południowy jest drugim najmniejszym spośród wszystkich pięciu. Jego obszar został formalnie zatwierdzony przez Międzynarodową Organizację Hydrograficzną w roku 2000 . Oficjalną nazwą polską tego oceanu, zatwierdzoną przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych jest Ocean Południowy^[2].

Położenie i obszar

Według ustaleń Międzynarodowej Organizacji Hydrograficznej, nazwa "Ocean Południowy" odnosi się do wód Oceanu Światowego otaczających Antarktydę, których północną granicą jest równoleżnik 60 ° S . W jego skład wchodzą mniejsze akweny - m.in. Morze Amundsena , Morze Bellingshausena , fragment Cieśniny Drake'a , Morze Rossa i Morze Weddella . Powierzchnia tego oceanu to 20,327 milionów km². Linia brzegowa ma długość 17 968 km.

Nazwa ta nie jest zawsze stosowana w ścisłym rozumieniu. W Australii do zasięgu opisanego powyżej dodaje się obszar między równoleżnikiem 60°S i południowymi wybrzeżami Australii oraz Nowej Zelandii ^[3]. Na mapach wybrzeży Tasmanii i południowej Australii zawsze widnieje nazwa "Ocean Południowy", nigdy "Ocean Indyjski".

Naturalną granicą obszaru wód wokół Antarktydy nie jest jeden równoleżnik, ale strefa konwergencji antarktycznej , gdzie wody płynące od wybrzeży kontynentu zderzają się z cieplejszymi prądami zmierzającymi na południe. Granica ta zmienia w ciągu roku swoje położenie, ale w relatywnie wąskich granicach (zazwyczaj ± 0,5° od średniego położenia.)

Warunki naturalne

Temperatura wody waha się od –2 °C do 10 °C. Cykloniczne sztormy, które przemieszczają się dookoła kontynentu w kierunku wschodnim, często są bardzo silne z powodu sporej różnicy temperatur między lodem a otwartym oceanem. W obszarze od równoleżnika czterdzieści stopni do koła podbiegunowego południowego występują najsilniejsze wiatry na Ziemi . W zimie ocean zamarza od strony Pacyfiku do 65° szerokości geograficznej południowej, a w stronę Atlantyku do 55°. W niektórych punktach wybrzeża stałe wiatry wiejące z wnętrza Antarktydy utrzymują linię brzegową wolną od lodu.

Ocean Południowy jest głęboki na 4000—5000 metrów z nielicznymi płytszymi miejscami. Szelf kontynentalny jest wąski i nadzwyczaj głęboki; jego krawędź znajduje się 400—800 m pod wodą, podczas gdy średnia światowa wynosi 133 m. Najniższym punktem dna Oceanu Południowego jest fragment rowu Sandwich Południowego (7 235 m p.p.m. ).

Polarna czapa lodowa rośnie od 2,6 milionów km² w marcu do około 18,8 mln km² we wrześniu, powiększając swoją powierzchnię ponad siedmiokrotnie. Antarktyczny Prąd Okołobiegunowy (21 000 km długości), nieustannie przemieszczający się w kierunku wschodnim, jest największym na świecie prądem morskim – transportuje 130 milionów metrów sześciennych wody w ciągu jednej sekundy; to 100 razy więcej niż przepływ wody we wszystkich rzekach na kuli ziemskiej.

Pod dnem oceanu prawdopodobnie występują olbrzymie złoża ropy naftowej i gazu ziemnego , rudy manganu oraz piasku i żwiru. W lodowcach zmagazynowana jest woda słodka. W oceanie żyją kałamarnice , wieloryby , foki , kryl oraz wiele gatunków ryb . Na Oceanie Południowym obowiązują międzynarodowe umowy ograniczające bądź zakazujące połowów tych zwierząt morskich.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona edukacyjna - wirtualny podręcznik do oceanografii. Źródło informacji o środowisku mórz i oceanów ( ang. ) [dostęp 2010-05-24]