Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Olsztyn

Olsztyn

Olsztyn
Herb
Herb Olsztyna Flaga Olsztyna
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat miasto na prawach powiatu
Gmina
• rodzaj
Olsztyn
miejska
Założonook. 1334
Prawa miejskie 31 października 1353
Prezydent miasta Piotr Grzymowicz
Powierzchnia 88,33[1] km²
Wysokość87,7-154,4 m n.p.m.
Ludność (2009)
•  liczba
•  gęstość
•  aglomeracja

176 457[2]
1997,7 os./km²
270 000[3] ( 2005 )
Strefa numeracyjna
+48 89
Kod pocztowy 10-001 do 11-041
Wikiźródła
wszystkie kody
Tablice rejestracyjne NO
Położenie na mapie Polski

Olsztyn
53°47'N 20°30'E / 53.783, 20.5 Na mapach: 53°47'N 20°30'E / 53.783, 20.5
TERC
( TERYT )
2862011
SIMC 0964465
Miasta partnerskie Rovaniemi , Chateauroux , Calpe , Gelsenkirchen , Offenburg , Osnabrück , Kaliningrad , Łuck , Richmond , Bielsko-Biała
Urząd miejski
pl. Jana Pawła II 1
10-101 Olsztyn
Strona internetowa miasta

Olsztyn ( niem. , dawniej hist. pol. Holstin, łac. Holsten[4], prus. Alnāsteini) – największe miasto i stolica województwa warmińsko-mazurskiego , powiat grodzki Olsztyn, stolica powiatu ziemskiego olsztyńskiego , archidiecezji warmińskiej , a od 1992 r. metropolii warmińskiej i luterańskiej diecezji mazurskiej . Główny ośrodek gospodarczy, edukacyjny i kulturowy, siedziba władz i najważniejszych instytucji regionu, a także ważny węzeł kolejowy i drogowy. Według danych GUS populacja Olsztyna wynosi 176 457[2] (stan na 31.12.2009).

Olsztyn leży w południowej części Warmii , historycznej krainy będącej w latach 1466 - 1772 częścią Rzeczypospolitej .

Spis treści

Położenie

Lokalizacja Olsztyna na tle otaczających go gmin powiatu olsztyńskiego

Olsztyn położony jest w środkowej części województwa warmińsko-mazurskiego nad rzeką Łyną , w granicach Pojezierza Olsztyńskiego , które wchodzi w skład makroregionu Pojezierza Mazurskiego i jest podprowincją Pojezierzy Wschodniobałtyckich . Od południowej strony miasto sąsiaduje z Puszczą Napiwodzko-Ramucką .

Miasto sąsiaduje z gminami: Dywity , Barczewo , Purda , Stawiguda , Gietrzwałd oraz Jonkowo . Jedynym powiatem , z którym graniczy Olsztyn jest powiat olsztyński (ziemski).

Olsztyn leży 87 km od granicy z Rosją [5], 131 km od Kaliningradu [6] i 408 km od stolicy LitwyWilna [7].

Według Google Maps odległości drogowe do stolic sąsiednich województw wynoszą:

Podział administracyjny

Olsztyn podzielony jest na 23 osiedlajednostki pomocnicze gminy [13]. Stanowią one najniższy, pomocniczy, szczebel samorządu miejskiego. Do zakresu ich działania należą sprawy publiczne o zasięgu lokalnym.

W Olsztynie funkcjonuje również co najmniej kilkanaście mniejszych osiedli, nie posiadających rad osiedli . Nie stanowią one oficjalnego podziału administracyjnego, ale zostały wyodrębnione (np. ze względu na swoje położenie) i posiadają nazwy powszechnie używane przez mieszkańców. Jest to 17 osiedli bez rad osiedli: Jakubowo , Karolin , Kolonia Jaroty , Kortowo II , Łupstych , Mleczna , Niedźwiedź , Piękna Góra , Podlesie , Pozorty , Skarbówka Poszmanówka , Słoneczny Stok , Stare Kieźliny , Stare Miasto , Stare Zalbki , Stary Dwór i Track .

Aglomeracja Olsztyn

Problematyka obszaru i ludności kształtującej się aglomeracji olsztyńskiej jest podejmowana od połowy lat 80. XX wieku, kiedy to Olsztyn przekroczył 150 000 mieszkańców. W końcu lat 90. XX w. można wyodrębnić funkcjonalną aglomerację olsztyńską w strukturze osadniczej Polski składająca się z: Olsztyna, gminy Dywity oraz części gmin Barczewo , Purda , Stawiguda , Gietrzwałd i Jonkowo . Obszar ten zamieszkuje (osoby zameldowane) ok. 250 000 osób. Jest to aglomeracja rozwijająca się z dodatnim przyrostem naturalnym i dodatnim saldem migracji[3].

Warunki naturalne

Struktura użytkowania gruntów (2007)[14]
RodzajPowierzchnia %
tereny rolne22,7 km²25,8%
tereny leśne i zadrzewione20,2 km²23,0%
tereny osiedlowe20,4 km²23,0%
tereny przemysłowo-składowe5,5 km²6,3%
tereny parków i zieleni1,7 km²2,0%
tereny usług ogólnomiejskich (w tym PKP )8,0 km²9,2%
tereny pod wodami9,4 km²10,7%
Powierzchnia miasta (Σ)88,0 km²100,0%

Ukształtowanie terenu

Miasto leży w paśmie moren czołowych ostatniego zlodowacenia . Najwyższy punkt Olsztyna umiejscowiony jest na wysokości 155 m n.p.m. , natomiast najniższy na 88 m n.p.m.[14]

Klimat

Olsztyn leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego. Jest to typowy klimat pojezierny. Uwarunkowany został głównie przez lokalne elementy środowiska (rzeźba terenu, lasy, jeziora). Klimat lokalny cechują średnie roczne opady , wynoszące ok. 600 mm . Średnia roczna temperatura powietrza wynosi ok. +6,6 °C z maksimum w lipcu ok. +17,7 °C i minimum w styczniu ok. –3,5 °C. Przeciętnie w ciągu roku opady występują przez ok. 160 dni, liczba dni z przymrozkami wynosi 140, natomiast pokrywa śnieżna zalega średnio przez 83 dni[14]. W ciągu całego roku dominują wiatry południowo-zachodnie i zachodnie. Jesienią i zimą wzrasta udział wiatrów południowych, zaś wiosną i latem północno-zachodnich.

Stosunki wodne

Koryto Łyny na os. Brzeziny
Kortówka w Kortowie , z lewej wiosenne rozlewiska
Jezioro Kortowskie o zachodzie słońca

Przez miasto Olsztyn przepływają 3 rzeki : Łyna , Wadąg i Kortówka . W granicach administracyjnych miasta obecnie leży 15 jezior , w tym 13 o powierzchni powyżej 1 ha .

Łącznie powierzchnia jezior w Olsztynie wynosi około 720 ha (8,15% powierzchni miasta). Ich rozmieszczenie jest nierównomierne na korzyść części zachodniej, gdzie jeziorność wynosi 40% (w części wschodniej 8%)[15].

W przeszłości na obszarze miasta znajdowało sie więcej jezior, które po przejęciu przez prywatnych inwestorów w drugiej połowie XIX wieku poddane zostały osuszeniu. W wyniku osuszenia z powierzchni Olsztyna zniknęły liczne stawy oraz jeziora: Motka, Małe Klebarskie, Płocidugi czy Pelnogi (Połnogi) oraz jezioro Fajferek , nad którym w 1845 roku Zarząd Miejski otworzył kąpielisko.

Przyroda

Olsztyńskie lasy zajmują ponad 1800 ha (21,2% powierzchni miasta). Ponad połowa to zwarty kompleks Lasu Miejskiego (1050 ha), pełniący przede wszystkim funkcje terenów rekreacyjno-wypoczynkowych oraz turystyczno-krajoznawczych[16].

Zieleń miejska zajmuje 560 ha (6,5% powierzchni miasta)[17]. Urządzona jest w postaci licznych parków (m.in. Park Kusocińskiego , Park Zamkowy ), zieleńców , skwerów oraz trzech ponad stuletnich cmentarzy .

Na terenie Olsztyna znajdują się dwa rezerwaty przyrody roślinności torfowej :[16]

  • Mszar – powierzchnia: 4 ha, ustanowiony w 1953 roku
  • Redykajny – powierzchnia: 10 ha, ustanowiony w 1949 roku

W przeszłości na terenie miasta znajdował się również rezerwat przyrody poryblinu jeziornego , ustanowiony w 1957 , obejmujący swym zasięgiem obszar jez. Tyrsko (Gutkowskiego) – rezerwat przyrody Jezioro Gutkowskie. Został on jednak zlikwidowany, a przy brzegu jeziora wzniesiono hotel.

Demografia

W 2000 Olsztyn przekroczył liczbę 172 tys. mieszkańców. Szacuje się, że wówczas na każdego Olsztynianina przypadło średnio 139 m² lasu miejskiego, 3,5 m² parku, 43,5 m² powierzchni wód znajdujących się w granicach miasta[18].

Tab. Liczba ludności Olsztyna od 1770 roku[19][2]

Według danych GUS z 31 grudnia 2009, Olsztyn ma 176 457[2] mieszkańców (21 m-ce w kraju), powierzchnię 88,33 km²[1] (26 m-ce w kraju) i gęstość zaludnienia 1998 os./km². Od 2002 roku liczba ludności miasta systematycznie wzrasta, co jest ewenementem w skali kraju (oprócz Warszawy, gdzie występuje zjawisko napływu ludności głównie w celach zarobkowych).

Zgodnie z danymi GUS z 30 czerwca 2009, proporcja liczby kobiet do liczby mężczyzn w Olsztynie wyniosła 94 526 kobiet na 81 861 mężczyzn, co daje stosunek 115 kobiet na 100 mężczyzn[20]. W roku 2006 udzielono 903 małżeństw , na świat przyszło 1619 dzieci, zmarło 1257 osób, w tym 8 niemowląt. Przyrost naturalny w Olsztynie wyniósł 362 (2,15 na 1000 mieszkańców)[21]. Saldo migracji wyniosło 273 osoby[22], podczas gdy stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 6,8%.[23] W marcu 2008 stopa bezrobocia (liczona do aktywnych zawodowo) spadła do 4,4%.[24]

Struktura demograficzna mieszkańców miasta Olsztyn wg danych z 31 grudnia 2007:[25]

OpisOgółemKobietyMężczyźni
jednostkaosób %osób %osób %
populacja1757101009420553,618150546,39
wiek przedprodukcyjny (0–17 lat)3019317,18148538,45153408,73
wiek produkcyjny (18–65 lat)11964268,096155735,035808533,06
wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat)2587514,731779510,1380804,6

Historia

Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z roku 1334 , kiedy to Henryk von Luter założył w zakolu rzeki Łyny drewniano-ziemną strażnicę puszczańską , nadając jej nazwę Allenstein (Gród nad Łyną, Alna znaczy "łania", to pruska nazwa Łyny ). Prawa miejskie oraz nazwę "Allenstein" (dla Polaków był to Holstin, a później Olstyn, ale wymawiano tę nazwę tak jak dzisiaj – Olsztyn) zostały nadane 31 października 1353 roku przez diecezjalną Kapitułę Warmińską . Zasadźcą i pierwszym burmistrzem miasta był Jan z Łajs .

Jeszcze przed nadaniem praw miejskich – w 1347 roku – w miejscu strażnicy drewniano-ziemnej rozpoczęto budowę zamku , którą ukończono w 1353 . W późniejszych wiekach zamek był wielokrotnie przebudowywany. W drugiej połowie XIV wieku (lata 1370 - 1380 ) wzniesiono kościół pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła , który uchodzi za jeden z najwybitniejszych przykładów gotyku ceglanego w Polsce. Do dnia dzisiejszego przetrwała wytyczona wtedy sieć ulic i część imponujących fortyfikacji , a wiele istniejących dziś na obszarze Starego Miasta domów wspiera się o średniowieczne fundamenty .

Liczne wojny XV wieku niejednokrotnie niszczyły młode jeszcze miasto. W 1414 Olsztyn został zniszczony przez wojska króla Władysława Jagiełły . W 1440 miasto przystąpiło do Związku Pruskiegokonfederacji szlachty i miast pruskich skierowanej przeciw Krzyżakom . W 1454 mieszczanie wzięli udział w powstaniu przeciwko zakonowi krzyżackiemu i opanowali zamek, uznając zwierzchnictwo króla polskiego, jednak rok później miasto ponownie zajął zakon krzyżacki . Na mocy traktatu pokojowego zawartego w 1466 roku w Toruniu , Olsztyn wraz z całą Warmią przeszedł pod zwierzchnictwo Polski.

Kolejna wojna , wywołana w latach 1519 - 1521 przez zakon krzyżacki spustoszyła południową Warmię . Ówczesnym administratorem dóbr kapituły warmińskiej był kanonik fromborskiMikołaj Kopernik . Przygotował on skutecznie olsztyński zamek do obrony przed spodziewanym atakiem Krzyżaków (1521). Ponadto Kopernik podjął wielką akcję zasiedlania rejonu sprowadzając mówiących po polsku osadników z Mazowsza .

Kolejny wiek to rozkwit miasta, korzystnie położonego na ruchliwym szlaku KrólewiecWarszawa . Mieszkańcy utrzymywali się z handlu i rzemiosła . Pośredniczyli też w wymianie handlowej między Polską a portami Bałtyku . Rozwój został powstrzymany przez wojny północne w XVII i XVIII wieku , a wielka zaraza lat 1709 - 1712 wyludniła miasteczko niemal całkowicie. Dzięki wsparciu kapituły Olsztyn w ciągu XVIII wieku zdołał poprawić swe położenie. W okresie rozbiorów Warmię wcielono do Królestwa Prus . Miasto i zamek stały się własnością króla pruskiego.

W czasie wojen napoleońskich miasto zostało po raz kolejny obrabowane. 3 lutego 1807 w Olsztynie zatrzymał się cesarz Francuzów – Napoleon Bonaparte . Po wojnach napoleońskich w Prusach utworzono samorząd terytorialny , a w 1818 roku powstał powiat olsztyński .

Po 1818 roku zabudowa miejska opuściła mury Starego Miasta. Druga połowa XIX wieku to dynamiczny rozwój pod rządami burmistrza Roberta Zakrzewskiego (Sakrzewskiego), a następnie Oskara Beliana . W 1867 – powstał nowoczesny jak na owe czasy szpital, w latach 1872 - 1873 przeprowadzono przez Olsztyn magistralę kolejową , łączącą Toruń z Królewcem , w 1877 powstało gimnazjum . Liczba mieszkańców w tym okresie wzrosła z 4 tys. w 1846 , poprzez 6 tys. w 1875 do 25 tys. w 1895 r. W 1900 przeszło 35% mieszkańców Olsztyna stanowili Polacy [26]. W tym samym okresie Olsztyn stał się jednym z ośrodków polskiego ruchu narodowego na Warmii. W kwietniu 1886 roku ukazał się pierwszy numer "Gazety Olsztyńskiej" , polskiego pisma wydawanego bez przerwy do 1939 roku przez rodziny Liszewskich i Pieniężnych. W 1891 powstało Polsko-Katolickie Towarzystwo Ludowe "Zgoda". Dzięki pomocy działaczy z Wielkopolski i Pomorza polscy Warmiacy w wyborach do sejmu pruskiego zaczęli wysuwać swoich kandydatów.

W ostatnich latach XIX wieku i na początku XX wzniesiono nowe gmachy publiczne, między innymi nowy ratusz w stylu holenderskiego renesansu , neogotyckie kościoły Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Józefa , siedzibę rejencji , zbudowano też nowoczesne dzielnice mieszkaniowe. W roku 1890 położono instalację gazową , a w 1892 zadzwonił pierwszy telefon , sześć lat później doszedł nowoczesny wodociąg i kanalizację , a w 1907elektryczność . Na ulicach pojawiły się tramwaje , a niewiele później otwarto lotnisko .

W 1914 r. miasto zostało na krótko zajęte przez wojska rosyjskie, które wycofały się z miasta po klęsce w bitwie pod Tannenbergiem . Po I wojnie światowej o przyszłej przynależności państwowej południowej części Prus Wschodnich zadecydował plebiscyt z 11 lipca 1920 . 97,8% głosujących w Olsztynie opowiedziało się za pozostaniem miasta przy Niemczech. Pod rządami Hitlera wokół miasta powstał krąg osiedli powiązanych ze śródmieściem terenami zielonymi. W roku 1939 mieszkało tu ponad 50 tys. osób.

22 stycznia 1945 Olsztyn zajęła Armia Czerwona , po kilku dniach stacjonowania żołnierze radzieccy podpalili miasto – zniszczeniu uległo ok. 40% zabudowy. 21 marca 1945 o godz. 12.00 Jakub Prawin jako Pełnomocnik Rządu na Okręg Warmińsko-Mazurski przejął administrację Warmii i Mazur. Pozostała w Olsztynie ludność niemieckojęzyczna uległa wysiedleniu, na jej miejsce stopniowo napływali m.in. polscy osadnicy. W 1946 miasto liczyło 23 tys. mieszkańców, a w 1950 – 45 tys.

Po 1945 roku Olsztyn jako stolica województwa znacznie się rozwinął. Tu przeniesiona została z Fromborka siedziba kurii biskupiej ( diecezjalnej , a od 1992 archidiecezjalnej ). Zlokalizowano zakłady przemysłu gumowego – Olsztyńskie Zakłady Opon Samochodowych ( 1967 ), spożywczego, drzewnego, maszynowego, materiałów budowlanych i inne. Przełom w życiu politycznym oznaczało powstanie NSZZ "Solidarność" . W okresie stanu wojennego w mieście czynnie działała opozycja. Po 1989 roku odtworzony został samorząd terytorialny, wybrano pierwszą demokratyczną radę i zarząd miasta . W 1999 roku z połączenia trzech szkół wyższych powstał Uniwersytet Warmińsko-Mazurski .

Obecnie widoczny jest dalszy rozwój miasta – szybka rozbudowa dzielnicy mieszkaniowej Jaroty oraz dzielnicy przemysłowej (m.in. poprzez rozwój fabryki Michelin ). Olsztyn jest jednym z niewielu miast posiadających dodatni współczynnik przyrostu naturalnego jak też dodatnie saldo migracji .

Polityka i administracja

Nowy Ratusz ,
siedziba władz miasta

Miasto jest członkiem Federacji Miast Kopernikowskich oraz Nowej Hanzy .

Rada miasta

W dawnym Olsztynie rada miejska organizowała życie w mieście m.in. poprzez ustanawianie przepisów porządkowych zwanych wilkierzami. Pierwszy wilkierz olsztyński datowany jest na 1568 rok. Samorząd Olsztyna kontrolowała kapituła, a właściwie jej przedstawiciel kanonik administrator komornictwa olsztyńskiego. Jego rezydencją był zamek .

Po rozbiorach , w ramach wielkich reform państwa pruskiego w latach 1806 - 1807 , wprowadzono w życie nową ordynację miejską. Władza ustawodawcza należała do rady miejskiej, wybieranej przez obywateli w bezpośrednim głosowaniu. W Olsztynie wybierano wówczas 24 członków rady. Władza wykonawcza należała do magistratu, wybieranego przez radę miejską, a zatwierdzanego przez rejencyjną władzę państwową.

Obecnie Rada Miasta Olsztyna jest organem stanowiącym i kontrolnym Miasta, w skład którego wchodzi 25 członków, wybieranych na 4-letnią kadencję.

Burmistrzowie i prezydenci miasta

Prezydent Miasta Olsztyn jest organem wykonawczym gminy, wybieranym na 4-letnią kadencję w wyborach bezpośrednich. Obecnym prezydentem Olsztyna jest Piotr Grzymowicz , zaprzysiężony na tym stanowisku 9 marca 2009 [27]. Został on wybrany w przedterminowych wyborach prezydenta miasta , zarządzonych w wyniku odwołania poprzedniego prezydenta Czesława Małkowskiego w referendum gminnym [28]. Prezydenta Grzymowicza wspomagają wiceprezydenci Jerzy Szmit i Halina Zaborowska-Boruch.

Gospodarka

Fabryka opon Michelin

Do XIX wieku Olsztyn był miastem niewyróżniającym się pod względem rozwoju gospodarczego spośród innych miast Warmii []. Sytuacja zmieniła się w 2. połowie XIX w. W ciągu 30 lat liczba mieszkańców powiększyła się ponad czterokrotnie. Zlokalizowano tu liczny[] garnizon wojskowy, Olsztyn stał się węzłem kolejowym i drogowym, utworzono rejencję oraz przyznano mu status miasta wydzielonego na prawach powiatu.

W końcu grudnia 2009 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Olsztynie obejmowała ok. 6,1 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 7,1% do aktywnych zawodowo[29].

Przemysł

W końcu XIX w. miasto wyróżniało się dzięki dwóm fabrykom maszyn: Karla Roenscha (przy dzisiejszej ul. Partyzantów ) oraz spółki Beyer i Thiel (przy dzisiejszej al. Niepodległości ), a także fabryce zapałek Juliusza Landedorfa (przy obecnej al. Piłsudskiego ). W 1914 r. funkcjonowało już ok. 60 zakładów przemysłowych, m.in.: 2 zakłady mleczarskie, 2 młyny, 3 drukarnie, fabryka musztardy , 4 browary, 7 tartaków, 9 fabryczek mebli, 7 cegielni, 2 kaflarnie, 3 fabryki wozów, wytwórnia batów , fabryka rękawiczek, fabryka koszów, 2 fabryki grzebieni, 7 pralni chemicznych i farbiarni.

Szybki wzrost gospodarczy Olsztyn przeżył również po II wojnie światowej , kiedy miasto stało się ważnym ośrodkiem administracyjnym Warmii i Mazur. Zlokalizowano tu przemysł dotąd nieistniejący na Warmii jak Olsztyńskie Zakłady Opon Samochodowych (otwarte 1967 ), znacznie rozbudowano zakłady oparte na przetwórstwie płodów rolnych oraz przemysł drzewny.

Obecnie Olsztyn, obok Dębicy , jest głównym ośrodkiem przemysłu oponiarskiego (fabryka opon Michelin ), drzewnego i meblarskiego – MM International, Mazur Comfort, Mebelplast, spożywczego (mięsny, mleczarski, młynarski, browar) – Grupa Indykpol, Grupa Polmlek, Browar Kormoran , Browar Jurand, Chłodnia Olsztyn, odzieżowego Wardom, Yakan, środków transportu, materiałów budowlanych, poligraficznego – Olsztyńskie Zakłady Graficzne), Olsztyńskie Kopalnie Surowców Mineralnych.

Transport i komunikacja

Komunikacja miejska

Śródmieście – aleja Piłsudskiego
Osiedle Kościuszki – aleja Niepodległości

System komunikacji miejskiej w Olsztynie istnieje od 1907 roku. W latach 1907 - 1965 w jego skład wchodziły linie tramwajowe , a w latach 1939 - 1971 również trolejbusowe . Obecnie jedynym środkiem komunikacji miejskiej są autobusy . W Strategii Rozwoju Miasta Olsztyn pojawiły się plany przywrócenia trakcji tramwajowej do 2020 r. Jako pierwsza miałaby powstać linia łącząca Dworzec Główny z Jarotami .

Podstawowym organizatorem i przewoźnikiem w miejskim transporcie zbiorowym jest Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Olsztynie. Przewozy pasażerskie realizowane są na 34 liniach komunikacyjnych (w tym dwie linie nocne, 5 miejsko-podmiejskich i jedna sezonowa). Na stanie MPK znajduje się 170 autobusów (stan na kwiecień 2009 rok).

W Olsztynie funkcjonują także przewoźnicy prywatni, którzy zapewniają komunikację w granicach miasta (m.in. Olsztyńska Korporacja – 4 linie miejskie, "Prywatna Komunikacja Miejska"), jak również z okolicznymi miejscowościami.

Transport drogowy

Według stanu na 31 grudnia 2006, w Olsztynie jest 13 km powiatowych dróg publicznych o twardej nawierzchni ulepszonej i 170 km dróg publicznych o twardej nawierzchni, w tym 164 km posiadają nawierzchnie ulepszoną[30].

Drogi przechodzące przez Olsztyn
DrogaTrasa
Droga krajowa 16 Grudziądz - Olsztyn - Ogrodniki
Droga krajowa 51 Olsztynek - Olsztyn - Bezledy
Droga krajowa 53 Olsztyn - Szczytno - Ostrołęka
Droga wojewódzka 527 Olsztyn - Pasłęk - Dzierzgoń
Droga wojewódzka 598 Olsztyn - Zgniłocha

Olsztyn nie posiada obwodnicy , a większość ruchu tranzytowego odbywa się ulicami miasta. Obecnie trwają uzgodnienia oraz prace projektowe związane z ustaleniem jej trasy. Według założeń obwodnica Olsztyna powinna powstać do 2013.

Jednocześnie trwają prace lobbingowe na rzecz modernizacji dróg krajowych w regionie oraz nt. budowy na ich podłożu dróg ekspresowych . W zamierzeniu podejmowane są tematy budowy drogi ekspresowej S16 , drogi ekspresowej S51 oraz drogi ekspresowej S53.

Plac Pułaskiego jest jednym z niewielu rond w Europie , na środku którego umiejscowiony jest parking, przystanek autobusowy i toaleta miejska, a samo rondo ma kształt prostokąta.

Transport kolejowy

Pierwsza linia kolejowa przechodząca przez Olsztyn otwarta została w 1872 roku. Wkrótce Olsztyn stał się ważnym węzłem kolejowym regionu. Obecnie miasto posiada trzy funkcjonujące dworce kolejowe :

Transport lotniczy

W granicach administracyjnych Olsztyna funkcjonuje cywilno-sportowy port lotniczy Olsztyn-Dajtki . Lotnisko zlokalizowane zostało na osiedlu Dajtki , w odległości ok. 4,5 km od centrum miasta. Z lotniska korzysta m.in. Aeroklub Warmińsko-Mazurski oraz Lotnicze Pogotowie Ratunkowe .

Edukacja i nauka

Olsztyn jest największym ośrodkiem edukacyjnym województwa warmińsko-mazurskiego oraz jednym z najważniejszych w północnej Polsce. W obszarze miasta obecnie funkcjonują:[31]

  • 43 przedszkola (w tym 14 niepublicznych)
  • 30 szkół podstawowych (w tym 3 niepubliczne)
  • 25 gimnazjów (w tym 1 niepubliczne)
  • 28 liceów ogólnokształcących (w tym 14 niepublicznych)
  • 1 liceum plastyczne
  • 9 liceów profilowanych
  • 11 techników (w tym 1 niepubliczne)
  • 8 zasadniczych szkół zawodowych (w tym 1 niepubliczna)
  • 47 szkoły policealne (w tym 37 niepublicznych)
  • 2 szkoły muzyczne (I i II stopnia)
  • 8 ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego (w tym 7 niepublicznych)
  • 1 niepubliczne kolegium języków obcych
  • 6 ośrodków doskonalenia nauczycieli (w tym 4 niepubliczne)
  • 6 centrów kształcenia ustawicznego (w tym 4 niepubliczne)
  • 18 niepublicznych placówek kształcenia ustawicznego
  • 10 uzupełniających liceów ogólnokształcących (w tym 8 niepublicznych)
  • 9 uzupełniających techników (w tym 2 niepubliczne)
  • 1 szkoła specjalna przysposabiająca do pracy
  • 1 niepubliczny ośrodek rehabilitacyjno-edukacyjno-wychowawczy
  • 3 niepubliczne placówki oświatowo-wychowawcze
  • 2 specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze dla dzieci
  • 5 poradni psychologiczno-pedagogicznych (w tym 1 niepubliczna)
  • 18 zespołów szkół i placówek

Uczelnie wyższe

Przystań na jeziorze Kortowskim

Pierwszą uczelnią wyższą w mieście była utworzona 31 maja 1950 Wyższa Szkoła Rolnicza . 1 października 1969 WSR przemianowana została na Akademię Rolniczo-Techniczną . 1 września 1999 roku w wyniku połączenia Akademii Rolniczo-Technicznej, Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Warmińskiego Instytutu Teologicznego powstał Uniwersytet Warmińsko-Mazurski , który kształci ponad 35 tys. studentów na 16 wydziałach i 49 kierunkach oraz jest największą szkołą wyższą w regionie.

W Olsztynie jest 6 szkół wyższych :

W Olsztynie funkcjonuje również Warmińsko-Mazurski Uniwersytet Trzeciego Wieku .

Jednostki naukowo-badawcze

Oprócz szkół wyższych, działalność badawczo-naukową w Olsztynie prowadzą instytuty :

W przeszłości w mieście funkcjonowały również:

Kultura i sztuka

Muzea

Za czasów Prus Wschodnich muzealnictwo w Olsztynie nie miało warunków rozwoju. Pierwsze muzeum państwowe w Olsztynie powstało w 1921 w salach olsztyńskiego zamku, a zawarte w nim eksponaty głosiły zwycięstwa niemieckiego w plebiscycie z 1920 [32].

Przeszłość miasta oraz przeszłość i współczesność otaczających go wsi były zbyt polskie, by mogły budzić zainteresowanie niemieckich kulurträgerów. Nie mógł tu zaś powstać społeczny, polski ruch muzealniczy, tego typu co w Łowickiem czy na Kurpiach, bo brakło indywidualności, które rozbudziły go i pokierowały nim, i brakowało funduszy.
Andrzej Wakar : Olsztyn : dzieje miasta. Olsztyn: „Radio Wa-Ma”, 1997, ss. 168-169. .  ( pol. )

Największą obecnie olsztyńską placówką muzealną jest Muzeum Warmii i Mazur , którego siedziba mieści się w Zamku Kapituły Warmińskiej . W jego zbiorach znajdują się m.in. pamiątki, dokumenty, ikonografie, obrazy i rzeźby rodem z tutejszego regionu. W Muzeum zlokalizowana jest stała wystawa kopernikowska, której najważniejszym eksponatem jest astronomiczna tablica doświadczalna wykonana własnoręcznie przez Mikołaja Kopernika w 1517 roku.

Do muzeów w Olsztynie zalicza się także Dom Gazety Olsztyńskiej , którego siedzibą jest budynek, będący w czasach dwudziestolecia międzywojennego redakcją Gazety Olsztyńskiej , jedynej polskiej gazety na Warmii , ukazującej się od 1886 roku. W stolicy województwa warmińsko-mazurskiego mieszczą się także muzea przyrody przy ul. Metalowej w secesyjnym pałacyku oraz muzeum przyrody im. Janiny Wengris w dzielnicy akademickiej Kortowo , w hali widowiskowo-sportowej Urania znajduje się Muzeum Sportu im. Mariana Rapackiego .

Galerie

Olsztyn nocą

W Olsztynie funkcjonuje ok. 10 galerii sztuki. Jedną z nich jest Biuro Wystaw Artystycznych z siedzibą w olsztyńskim planetarium . Jest to największa, państwowa galeria sztuki w mieście. Powstała w roku 1958 , początkowo jej siedzibą był olsztyński zamek , w roku 1973 przeniesiono ją w obecne miejsce. Wśród innych olsztyńskich galerii znajdują się m.in. Galeria Rynek, Galeria Spichlerz MOK czy Art Deco.

Kina

Pierwszym kinem wędrownym, które zawitało do miasta było najprawdopodobniej Welt – Biographie ( niem. ), inż. Heinrich Schnellhase. Anons reklamowy umieszczony 26 listopada 1909 w Allensteiner Volksblatt, przytacza dwunastoletnią tradycję pokazów kinowych w mieście. Na jego podstawie przyjąć można, że pierwsza projekcja kinowa w Olsztynie odbyła się najprawdopodobniej w 1897.[33] 30 września i 1 października 1909, w sali hotelu Deutsches Haus gościł Edison-Welt-Theater Windorfa z Berlina-Weißensee[33].

Pierwsze kina stacjonarne w Olsztynie powstawały jeszcze przed I wojną światową :[33][34]

  • Teatr obrazów świetlnych ( niem. Lichtbild-Theater) – pierwszy stały teatr kinematografii w Olsztynie, utworzony w 1909, co upamietnia anons w Allensteiner Volksblatt z dnia 16 listopada 1909;
  • Kino Luizy ( niem. Luisen-Theater) przy Rynku nr 23 – obecnie w jego miejscu funkcjonuje kino „ Awangarda ”;
  • Metropol Theater ( niem. ) przy ul. Podgórnej (obecna ul. Staromiejska ) – kino zniszczone podczas działań wojennych w 1945 ;
  • Lichtspielpalast ( niem. ) przy ul. Pieniężnego nr 12 – kino przemianowane w 1918 na Central-Theater ( niem. ), zlikwidowane po II wojnie światowej .

Kolejne obiekty kinowe w mieście powstały w okresie międzywojennym:[34]

  • kino Capitol przy ul. Klebarskiej (obecna al. Piłsudskiego ) – kino utworzone w 1929, po zakończeniu II wojny światowej kino zastąpione nieistniejącym już kinem Odrodzenie;
  • kino utworzone w 1936 nakładem inwestycyjnym berlińskiej firmy UT-Lichtspiele przy ul. Pieniężnego 16 – działające do 2005 jako kino Polonia.

W połowie lat 90. XX wieku zamknięto kino Grunwald przy al. Wojska Polskiego . Kolejne zamknięcia placówek kinowych w Olsztynie odbyły się w 2005 i dotyczyły kina Kopernik przy ul. 1 maja oraz kina Polonia przy ul. Pieniężnego . Oba kina zamknięto w związku z budowanym multipleksem centrum filmowego „Helios” w „Alfa Centrum” przy al. Piłsudskiego[35].

Obecnie w mieście funkcjonują dwa kina: Helios oraz Awangarda. Ponadto istnieje również Dyskusyjny Klub Filmowy „ZA”, działajacy przy przy Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych [36].

Teatry

Największym olsztyńskim teatrem jest dramatyczny Teatr im. Stefana Jaracza , założony w 1925 roku jako Treudank, symbol wdzięczności mieszkańcom za głosowanie za pozostaniem w granicach Niemiec podczas plebiscytu w 1920 roku. Placówka posiada obecnie trzy sceny, w tym jedną dużą na 480 miejsc. W Teatrze im. Stefana Jaracza odbywają się Olsztyńskie Spotkania Teatralne oraz Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Demoludy" . Aktualnie teatr posiada status narodowej instytucji kultury[37]. Od 1998 roku działa w nim publiczne Studium Aktorskie. W Olsztynie mieści się także Olsztyński Teatr Lalek . Za datę jego powstania uznaje się rok 1953 . Trzecim olsztyńskim teatrem jest założona w 1957 przez Tadeusza Ostaszkiewicza Pantomima Olsztyńska – teatr głuchych, zaliczany w latach 1971-1990 do grona renomowanych scen w kraju i Europie (od 1959 do 1989 prowadził ją Bohdan Głuszczak). W latach 90. Pantomima Olsztyńska straciła na znaczeniu, zaś od początku XXI wieku jej status ogranicza się do roli teatralnego koła zainteresowań przy Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych (d. WDK) w Olsztynie.

Muzyka

Edukacja muzyczna w Olsztynie odbywa sie na bazie Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. Fryderyka Chopina, a także prywatnej Szkoły Muzycznej Yamaha.

W Olsztynie mieści się Warmińsko-Mazurska Filharmonia im. Feliksa Nowowiejskiego . Początki działalności Filharmonii związane są z małą orkiestrą symfoniczną, powstałą w połowie lat 40. XX w. W 1972 r. zespół Orkiestry Symfonicznej otrzymał stałą siedzibę w Państwowej Szkole Muzycznej im. F. Chopina, wtedy też nadano jej status Państwowej Filharmonii im. F. Nowowiejskiego.

Olsztyn utożsamiany jest również jako ważny ośrodek chóralistyki w północno-wschodniej Polsce.

Z Olsztyna wywodzi się kilka znanych zespołów muzycznych i wykonawców różnych nurtów i gatunków, m.in: Afromental , Vader , Big Day , Czerwony Tulipan , Pro Musica Antiqua , Pro Musica , PRO FORMA , Olsztyński Chór Kameralny COLLEGIUM MUSICUM , Norbi , Kuśka Brothers , Kangaros , Mietek Folk , Christ Agony , Harlem , Kaczki z Nowej Paczki , Shannon , Horpyna , Tuhaj Bej, Dies Irae , Berkut, Enej , Transsexdisco Los Vaticaneros, Medium, LIDO, Kookaburra, Skyscream, Wierni,Akademicki Chór Bel Canto WSIiE TWP czy Chór Lekarzy:"Medici Pro Musica".

Imprezy i festiwale

Amfiteatr im. Czesława Niemena

Do najważniejszych olsztyńskich cyklicznych imprez i festiwali należą m.in. Olsztyńskie Lato Artystyczne , Olsztyńskie Noce Bluesowe oraz Ogólnopolskie Spotkania Zamkowe "Śpiewajmy Poezję" . Spotkania Zamkowe odbywają się w mieście od 1974 roku. Głównym punktem festiwalu jest konkurs młodych artystów poezji śpiewanej. Olsztyńskie Lato Artystyczne to z kolei trzymiesięczny cykl imprez odbywających się w trakcie wakacji. Główną ich sceną jest olsztyński amfiteatr. Wśród imprez organizowanych w ramach Olsztyńskiego Lata Artystycznego są m.in. Dni Olsztyna, Olsztyńskie Koncerty Organowe, Staromiejskie Spotkania z Szantą, Olsztyński Festiwal Jazzowy. W Olsztynie corocznie odbywa się też Olsztyński Festiwal Dalekowschodnich Sztuk Walki.

Planetarium i obserwatorium

Olsztyńskie Planetarium Astronomiczne otwarto 19 lutego 1973 – w pięćsetną rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika – przy dzisiejszej Alei Piłsudskiego. Jest to drugie co do wielkości planetarium w Polsce. Planetarium jest siedzibą Federacji Miast Kopernikowskich .

Obserwatorium Astronomiczne w Olsztynie otwarto 13 października 1979 . Zlokalizowane zostało w zaadaptowanej wieży ciśnień, zbudowanej w 1897 roku na wzgórzu św. Andrzeja , najwyższym (143 m n.p.m.) wzniesieniu dawnego Olsztyna[38][39].

Przy bezchmurnej pogodzie obserwatorium prowadzi pokazy astronomiczne. Ponadto z tarasu budynku widoczna jest panorama miasta.

Inne organizacje i placówki kulturalne

  • Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych – samorządowa instytucja kultury, zajmująca się animowaniem, inspirowaniem i wspieraniem społecznej aktywności kulturalnej w województwie warmińsko-mazurskim
  • Miejski Ośrodek Kultury w Olsztynie – organizator wielu imprez i festiwali
  • Pałac Młodzieży w Olsztynie – placówka oświatowo-wychowawcza dla dzieci i młodzieży
  • Centrum Francusko-Polskie Cotes-d'Armor

Kościoły i związki wyznaniowe

Katolicyzm

Prawosławie

Protestantyzm

Buddyzm

Inne

Turystyka

Szlaki turystyczne

Targ Rybny

Olsztyn jest ważnym ośrodkiem turystycznym głównie ze względu na swoje położenie wśród jezior i lasów. Miasto położone jest Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego [42], polskiej części Drogi św. Jakuba , Szlaku Zamków Gotyckich , Szlaku Grunwaldzkim , czy Szlaku Kopernikowskim [43][44][45]

Turystyka kajakowa

W sezonie letnim po Łynie odbywają się spływy kajakowe "Łyną przez Olsztyn". Spływy rozpoczynają się pod zamkiem olsztyńskim . Trzykilometrowa trasa wiedzie przez malowniczy przełom Łyny w olsztyńskim Lesie Miejskim. Celem spływu jest rozlewisko, gdzie łączą się dwie rzeki – Łyna i Wadąg .

Zabytki

Budynek Rejencji ,
obecnie Urząd Marszałkowski oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny

Oprócz dogodnego położenia i malowniczego krajobrazu, do walorów rekreacyjno-turystycznych należy zaliczyć zabytki architektoniczne miasta:[46][47]

Do 10 listopada 1938 roku w mieście znajdowała się mauretańska synagoga z 1877 roku. Była jednym z najbardziej charakterystycznych budynków w mieście ze względu na swoją unikalną, orientalną architekturę.

Inne atrakcje turystyczne

Budynek Poczty Głównej

Hotele

  • Hotel Na Skarpie w Olsztynie
  • Hotel Warmiński w Olsztynie
  • Hotel Park w Olsztynie
  • Hotel Orbis Olsztyn
  • Hotel Kur w Olsztynie
  • Hotel Wysoka Brama w Olsztynie
  • Hotel Gromada w Olsztynie
  • Hotel Manor w Olsztynie
  • Hotel Wileński w Olsztynie
  • Hotel Pod Zamkiem w Olsztynie

Sport

Oprócz typowych walorów rekreacyjno-turystycznych, miasto jest prężnie działającym ośrodkiem sportowym. W mieście działa kilkadziesiąt klubów sportowych. Najbardziej utytułowanymi i powszechnie rozpoznawanymi klubami na arenie ogólnokrajowej są OKS 1945 Olsztyn (dawny Stomil Olsztyn), AZS UWM Olsztyn (siatkówka), OKPR Traveland-Społem Olsztyn oraz i KKS Warmia Olsztyn .

Olsztyn był również etapowym miastem kolarskiego wyścigu Tour de Pologne .

Dzięki posiadanej infrastrukturze sportowej, unikalnej lokalizacji wśród lasów i jezior oraz rozwiniętej bazie hotelowej, Olsztyn jest miejscem zgrupowań wielu kadr i reprezentacji sportowych.

Osoby związane z Olsztynem

Lista nazwisk znanych osób urodzonych lub mieszkająch w Olsztynie

Olga Desmond na rosyjskiej karcie pocztowej
Dom przedpogrzebowy 'Bet Tahara' zbudowany w 1913 roku wg projektu Ericha Mendelsohna .

Honorowi obywatele miasta

Honorowe Obywatelstwo Olsztyna nadawane jest na podstawie uchwały osobom szczególnie zasłużonym dla Olsztyna, a także wybitnym osobistościom, jako wyraz najwyższego wyróżnienia i uznania Rady Miasta Olsztyn. Osoba wyróżniona otrzymuje Akt Nadania i Odznakę Honorowego Obywatelstwa Olsztyna.

Miasta partnerskie

Miasta partnerskie
MiastoKrajData podpisania umowy
 
Bielsko-Biała
  Polska 2005 [48]
 
Calpe
  Hiszpania marzec 1989 [49]
 
Chateauroux
  Francja 23 lutego 1991
 
Gelsenkirchen
  Niemcy grudzień 1992 [50]
 
Kaliningrad
  Rosja 5 marca 1993 [51]
 
Łuck
  Ukraina 19 grudnia 1997 [52]
  Offenburg   Niemcy 19 marca 1999 [53]
 
Osnabrück
  Niemcy 2009
  Richmond   Stany Zjednoczone 1995 [54]
 
Rovaniemi
  Finlandia 1976 [55]

Miasta współpracujące

Miasta partnerskie
MiastoKrajData podpisania umowy
  Sønderborg   Dania 1994 [56]
  Halmstad   Szwecja listopad 2003 [57]
  Perugia   Włochy grudzień 2004 [58]

Media

Radio i telewizja

W 1969 , uruchomiono Olsztyński Radiowo-Telewizyjny Ośrodek Nadawczy w Pieczewie . Wybudowano tam maszt radiowo-telewizyjny 53°45'13″N 20°30'57″E / 53.75361, 20.51583 o wysokość 360 m (po podwyższaniach ok. 380 m), który jest najwyższym istniejącym obiektem budowlanym w Polsce.

Stacje radiowe funkcjonujące na obszarze miasta:

Ośrodki telewizyjne nadające z Olsztyna:

Prasa

Siedziba redakcji dzisiejszej „ Gazety Olsztyńskiej

Internet

  • Olsztyn.com.pl - najstarszy portal internetowy Olsztyna, założony w 1999 roku, prywatna inicjatywa nie związana z żadnym podmiotem
  • Gazeta On-Line Olsztyn24 – portal internetowy założony w 2007 roku, poruszający sprawy związane z Olsztynem i regionem
  • Portal Warmii i Mazur WM.PL – portal internetowy założony w 2002 roku, związany z Gazetą Olsztyńską
  • Polska Olsztyn – regionalny serwis internetowy, powstały 26 lutego 2009 roku, będący częścią Polskatimes.pl – internetowego serwisu dziennika Polska

Zobacz też



Przypisy

  1. 1,0 1,1 Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2009. GUS
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2009 r.) , GUS , 11 czerwca 2010
  3. 3,0 3,1 Rozporządzenia Nr 43 Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia 22 września 2006 r. w sprawie wyznaczenia aglomeracji Olsztyn (Dz. Urz. Województwa Warmińsko-Mazurskiego Nr 147, poz. 2157).
  4. Jan Długosz : Banderia Prutenorum : Stanislaus Durink imaginibus Banderia Prutenorum exornavit . 1448, ss. 29v. 
  5. Google Maps, Olsztyn-Obwód Kaliningradzki .
  6. Google Maps, Olsztyn-Kalinigrad .
  7. Google Maps, Olsztyn-Wilno .
  8. Google Maps, Olsztyn-Białystok .
  9. Google Maps, Olsztyn-Gdańsk .
  10. Google Maps, Olsztyn-Bydgoszcz .
  11. Google Maps, Olsztyn-Toruń .
  12. Google Maps, Olsztyn-Warszawa .
  13. Uchwała Nr XII/128/07 Rady Miasta Olsztyn z dnia 26 czerwca 2007 r. zmieniająca uchwałę w sprawie uchwalenia Statutu Miasta Olsztyn (Dz. Urz. Województwa Warmińsko-Mazurskiego Nr 111, poz. 1563).
  14. 14,0 14,1 14,2 Położenie, układ miasta i warunki naturalne ( pol. ). Urząd Miasta Olsztyn, 2007-11-06. [dostęp 27 maja 2008].
  15. Zasoby wodne ( pol. ). Urząd Miasta Olsztyn, 2007-10-03. [dostęp 24 maja 2008].
  16. 16,0 16,1 OLSZTYŃSKA ZIELEŃ ( pol. ). Urząd Miasta Olsztyn, 2007-10-03. [dostęp 24 maja 2008].
  17. Drzewo za drzewo ( pol. ). Urząd Miasta Olsztyn, 2008-03-18. [dostęp 27 maja 2008].
  18. Jerzy Sikorski : Galopem przez stulecia : Olsztyn 1353-2003. red. i wybór il. Tomasz Śrutkowski. Olsztyn: Edytor „Wers”, 2003, s. 210. . 
  19. Urząd Miasta Olsztyn, RAPORT O STANIE MIASTA . Olsztyn 2005, s.17. pdf (pl) [dostęp 11 maja 2008].
  20. GUS. Powierzchnia i ludność w 2006 r. (stan na 31 grudnia 2006). Statystyka regionalna – województwo warmińsko-mazurskie. Ludność – dane powiatowe. [dostęp: 11 maja 2008] ( pol. ).
  21. GUS. Ruch naturalny ludności w 2006 r. (stan na 31 grudnia 2006). Statystyka regionalna – województwo warmińsko-mazurskie. Ludność – dane powiatowe. [dostęp: 11 maja 2008] ( pol. ).
  22. GUS. Migracje wewnętrzne ludności na pobyt stały w 2006 r. (stan na 31 grudnia 2006). Statystyka regionalna – województwo warmińsko-mazurskie. Ludność – dane powiatowe. [dostęp: 11 maja 2008] ( pol. ).
  23. GUS. Podstawowe informacje o bezrobotnych zarejestrowanych w 2006 r. (stan na 31 grudnia 2006). Statystyka regionalna – województwo warmińsko-mazurskie. Praca, dochody ludności – dane powiatowe. [dostęp: 11 maja 2008] ( pol. ).
  24. Publiczna Służba Zatrudnienia. Liczba bezrobotnych oraz stopa bezrobocia. (stan na koniec marca 2008), Statystyki strukturalne . marzec 2008 rozmiar: 561 kB.. [dostęp: 11 maja 2008] ( pol. ).
  25. Bank Danych Regionalnych – Strona główna ( pol. ). GUS . [dostęp 2010-09-14].
  26. Aleksander Czechowski Opis ziem zamieszkanych przez Polaków Warszawa 1904
  27. Mamy nowego prezydenta . [dostęp 9 marca 2009].
  28. I stało się... . [dostęp 20 listopada 2008].
  29. Bezrobotni oraz stopa bezrobocia wg województw, podregionów i powiatów (stan w końcu grudnia 2009 r.) ( pol. ). Główny Urząd Statystyczny, 2010-02-01. [dostęp 2010-02-13].
  30. GUS. Drogi publiczne w 2006 r. (stan na 31 grudnia 2006). Statystyka regionalna – województwo warmińsko-mazurskie. Inwestycje, środki trwałe, transport – dane powiatowe. [dostęp: 11 maja 2008] ( pol. ).
  31. Kuratorium Oświaty w Olsztynie , Adresy szkół . (pl). [dostęp 11 maja 2008].
  32. Andrzej Wakar : Olsztyn : dzieje miasta. Olsztyn: „Radio Wa-Ma”, 1997, ss. 168-169. .  ( pol. )
  33. 33,0 33,1 33,2 Rafał Bętkowski. Dziesiąta Muza w Olsztynie (cz. 1) : Przegląd historii kin olsztyńskich . „ Debata ”. 9 (24), ss. 38–44 (wrzesień 2009). Olsztyn: Bogdan Bachmura, Wydawnictwo BAFF. [dostęp 6 października 2009]. 
  34. 34,0 34,1 Andrzej Wakar : Olsztyn : dzieje miasta. Olsztyn: „Radio Wa-Ma”, 1997, s. 169. .  ( pol. )
  35. KS: Jaka przyszłość kin w Olsztynie? ( pol. ). Stopklatka.pl, 6 maja 2005. [dostęp 7 czerwca 2008].
  36. Historia DKF "Za" . www.ceik.eu. [dostęp 6 października 2009].
  37. PAP : Olsztyn. Umowa ministra z Jaraczem podpisana . e-teatr.pl, 09-09-2005. [dostęp 24 maja 2008].
  38. Obserwatorium ( pol. ). Olsztyńskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne, aktualizacja 5 maja 2008. [dostęp 7 czerwca 2008].
  39. Olsztyńskie Obserwatorium ( pol. ). Kultura i rozrywka w Olsztynie – Serwis Urzędu Miasta Olsztyn, 4 września 2007, modyfikowany 6 maja 2008. [dostęp 7 czerwca 2008].
  40. "Golgota" w Olsztynie
  41. Centrum Chrześcijańskie "Droga"
  42. Miasta i kraje Szlak Kopernikowski cz. 3 ( pol. ). European Route of Brick Gothic. [dostęp 28 maja 2008].
  43. Marian Jurak: Szlak Kopernikowski cz. 1 ( pol. ). jezioro.com.pl. [dostęp 28 maja 2008].
  44. PTTK Elbląg : Szlak Kopernikowski cz. 2 ( pol. ). jezioro.com.pl. [dostęp 28 maja 2008].
  45. PTTK Elbląg : Szlak Kopernikowski cz. 3 ( pol. ). jezioro.com.pl. [dostęp 28 maja 2008].
  46. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie ( pol. ). Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków , stan na dzień 30 kwietnia 2008 . [dostęp 28 maja 2008].
  47. Rejestr zabytków nieruchomych województwa warmińsko-mazurskiego ( pol. ). Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Olsztynie, sstan na dzień 15 listopada 2006 . [dostęp 28 maja 2008].
  48. Miasta i regiony partnerskie : Olsztyn, Polska . Serwis internetowy Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej. [dostęp 8 listopada 2009].
  49. W praktyce współpraca nie została podjęta.
  50. Współpraca wspierana przez Stowarzyszeniem Byłych Mieszkańców Olsztyna „Allenstein”.
  51. Jako przedłużenie umowy podpisanej jeszcze w latach 70. Umowa podpisywana na piec lat, przedłużana kolejno w latach 1998 i 2003 na okres bezterminowy.
  52. Współpraca wspierana przez Stowarzyszenie Kultury Polskiej na Wołyniu, Towarzystwo Miłośników Wołynia i Polesia oraz Związek Ukraińców w Polsce .
  53. Początki współpracy sięgają 1981 – od akcji Polenhilfe. W ramach akcji Rada Miejska Offenburga przy współpracy m.in. Georga Dietricha przygotowała pomoc humanitarną dla Olsztyna. Kolejna pomoc Olsztynowi i Kaliningradowi udzialana była w ramach tzw. Mostów Bożonarodzeniowych organizowanych przez Niemiecko-Polsko-Rosyjskie Koło Przyjaciół oraz Fundację Marii i Georga Dietrichów.
  54. Od kilku lat nie ma wymiernej współpracy pomiędzy miastami.
  55. Współpraca odnowiona w 1994.
  56. Umowa w zakresie ochrony środowiska.
  57. Umowa podpisana na trzy lata.
  58. Współpraca nawiązana z inicjatywy olsztyńskiego starostwa i Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich w 2000.

Bibliografia

  • Olsztyn 1353-2003. praca zbiorowa pod red. Stanisława Achremczyka i Władysława Ogrodzińskiego ; [aut. oprac. Stanisław Achremczyk et al.]. Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych i Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, 2003, s. 651. . 
  • Olsztyn 1945-2005 : kultura i nauka. praca zbiorowa pod red. Stanisława Achremczyka i Władysława Ogrodzińskiego ; [aut. oprac. Stanisław Achremczyk et al.]. Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych i Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, 2006, s. 927. .  ( pol. )
  • Rafał Bętkowski: Olsztyn jakiego nie znacie : obraz miasta na dawnej pocztówce. red. Tomasz Śrutowski. Olsztyn: Edytor „Wers”, 2003, s. 192. . 
  • Jan Chłosta : Ludzie Olsztyna. Olsztyn: „ Posłaniec Warmiński ” i Urząd Miasta Olsztyn, 2003, s. 145. . 
  • Jan Chłosta : Słownik Warmii. Olsztyn: „Littera”, 2002, s. 462. . 
  • Bohdan Łukaszewicz: Olsztyn : 1945-1985 : zapis czterdziestolecia. Olsztyn: „Pojezierze”, 1987, s. 513. . 
  • Bohdan Łukaszewicz: Olsztyn 1945-2005 : raptularz miejski. Olsztyn: Pracownia Wydawnicza „ElSet”, 2006, s. 719. . 
  • Stanisław Piechocki : Czyściec zwany Kortau. Olsztyn: Książnica Polska, 1993, s. 153. . 
  • Stanisław Piechocki : Dzieje olsztyńskich ulic. Wyd. pierwsze. Olsztyn: Agencja Wydawnicza „Remix”, 1994, s. 190. . 
  • Stanisław Piechocki : Dzieje olsztyńskich ulic. Wyd. rozszerzone i wzbogacone nowymi ilustracjami. Olsztyn: Agencja Wydawnicza „Remix”, 2002, s. 295. . 
  • Rzempołuch Andrzej: Architektura i urbanistyka Olsztyna 1353-1953 : od założenia miasta po odbudowę ze zniszczeń wojennych. fot. Grzegorz Kumorowicz. Olsztyn: Urząd Miasta Olsztyn i Agencja Wydawnicz „Remix” s.c., 2004, s. 239. . 
  • Jerzy Sikorski : Galopem przez stulecia : Olsztyn 1353-2003. red. i wybór il. Tomasz Śrutkowski. Olsztyn: Edytor „Wers”, 2003, s. 219. . 
  • Andrzej Wakar : Olsztyn : dzieje miasta. Olsztyn: „Radio Wa-Ma”, 1997, s. 367. .  ( pol. )
  • Andrzej Wakar : Olsztyn. praca zbiorowa, red. Maria Lossman. Wyd. pierwsze. T. 1: Olsztyn 1353-1945. Olsztyn: „Pojezierze”, 1971, s. 432.  ( pol. )
  • Andrzej Wakar : Kronika Olsztyna : 1945-1950. Wyd. pierwsze. Olsztyn: „Pojezierze”, 1972, s. 160.  ( pol. )

Linki zewnętrzne

Na górę strony


Inne hasła zawierające informacje o "Olsztyn":

Dzielnica miasta ją ludności (dzielnice willowe, portowe, handlowe, przemysłowe, bogaczy, slumsy ).Dzielnice miast wojewódzkich Polski: Białystok Bydgoszcz Gdańsk Gorzów Wielkopolski Katowice Kielce Kraków Lublin Olsztyn Opole Rzeszów Szczecin Toruń Warszawa Wrocław Zielona Góra Miasta gdzie funkcjonowały dzielnice: Łódź Poznań Przypisy↑ (Art. 5 i 37) Ustawa z dnia ...

Stanisław Hozjusz ...

Eksperyment kortowski ...

Rekultywacja jezior ...

Dożynki ...

Tałty (jezioro) długości 20 km i powierzchni 18,3 km² (Dane Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie). Do brzegów zbiornika przylegają 4 wsie ( Skorupki , Tałty , Stare Sady , Jora ...

Mazurski Park Krajobrazowy ...

Mikołajki ...

Kanały mazurskie ...

Pojezierza Wschodniobałtyckie ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Olsztyn":

204. Krainy geograficzne Polski. Pojezierza Polskie (plansza 6) ...

238. Charakterystyka regionów geograficznych. Wyżyna Krakowsko-Częstochowska (plansza 3) ...

229. Górnictwo,kopalnictwo i przetwórstwo przemysłowe w Polsce (plansza 20) 9 Stomil - Olsztyn SA Olsztyn ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie