Wirnik dyskowy obracający się w polu magnetycznym
Organy Hammonda –
elektryczny
instrument muzyczny
. Pierwszy z tej grupy instrumentów, który wszedł do masowej produkcji i użytku. Produkowany i popularny wśród muzyków do dziś.
Historia i budowa
Organy Hammonda zostały skonstruowane przez amerykańskiego
zegarmistrza
Laurensa Hammonda
. Premiera instrumentu nastąpiła w
1935
roku. Instrument był produkowany przez przedsiębiorstwo Hammond Organ Company mieszczące się w Evanston,
Illinois
w
USA
.
Działanie organów Hammonda opiera się na tej samej zasadzie, co o pięćdziesiąt lat wcześniejszego instrumentu
Telharmonium
. Zespół dyskowych
wirników
, na których powierzchni nacięte były różnego rodzaju żłobki obracał się w
polu magnetycznym
generując
prąd elektryczny
o charakterystyce zawierającej szereg harmonicznych składowych. Organy produkowały wibrujący, intrygujący, ciepły i przyjemny dla ucha dźwięk. Wczesne instrumenty posiadały oddzielną konsolę i część wykonawczą. W późniejszych wersjach zintegrowano je w jedną całość. Najnowsza wersja instrumentu XE-1 jest wręcz miniaturowa, gdyż generator elektromagnetyczny zastąpiono cyfrowym.
Klasyczna konstrukcja instrumentu posiada dwie 61-klawiszowe klawiatury, oraz 25 (lub w wersji koncertowej 32) pedałów. Efekt wibrującego dźwięku uzyskuje się zwykle dzięki wirującym głośnikom Leslie. Status kultowego Hammonda zyskał model B3.
Zastosowanie
Organy Hammonda znalazły szerokie zastosowanie w muzyce
rockowej
lat 60.
- pierwszymi muzykami, którzy zaczęli posługiwać się tym instrumentem w swoich zespołach byli Georgie Fame i
Graham Bond
. Później były zwłaszcza używane przez zespoły nurtu
brytyjskiej inwazji
(m.in.
The Nice
i
Procol Harum
), a następnie w
rocku psychodelicznym
i w
latach 70.
w
rocku progresywnym
(m.in.
Pink Floyd
). W późniejszych okresach popularność tego instrumentu w muzyce rockowej praktycznie zanikła.
Organy Hammonda znalazły także pewne zastosowanie w muzyce poważnej. Między innymi
Karlheinz Stockhausen
wykorzystał je w swej kompozycji Mikrophonie II. W muzyce rozrywkowej jednak królowały one przez całe lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte. Znaczenie ich zmalało po wprowadzeniu
syntezatorów
, lecz nawet potem były i ciągle są cenionym instrumentem.
Ciekawostką jest fakt, że sam konstruktor uważał, że jego organy powinny być wykorzystywane jedynie w muzyce sakralnej. Denerwował go fakt, że używali ich muzycy jazzowi - Hammond nie lubił
jazzu
.
Bibliografia
- Mała encyklopedia muzyki, Stefan Śledziński (red. naczelny), PWN, Warszawa 1981, , hasło: Hammonda Organy
Zobacz też
