Orogeneza kaledońska - ruchy górotwórcze trwające od kambru po wczesny dewon . Największe nasilenie w Ameryce Północnej osiągnęły u schyłku ordowiku i na początku syluru (faza takońska), a w Europie na przełomie kambru i ordowiku oraz pod koniec syluru. W wyniku fałdowania kaledońskiego powstały góry zwane kaledonidami . Zaliczamy do nich:

• Góry Kaledońskie , Grampiany i góry Skandynawskie
• północno-wschodnią część Appalachów (Ameryka Północna)
• góry zachodniego Kazachstanu
• północny Tienszan (Azja)
• Sajany (Azja)
• Ałtaj (Azja)
• Wielkie Góry Wododziałowe (Australia)

Według teorii tektoniki płyt orogen kaledoński powstał w wyniku zamknięcia hipotetycznego oceanu Japetus . W sylurze doszło do kolizji kontynentu Bałtyki z Laurencją w wyniku czego powstał superkontynent Laurusja (Eurameryka), wchodzący obecnie w skład Ameryki Północnej , Europy i Grenlandii .

Nazwa orogenezy pochodzi od słowa Caledonia, oznaczającego po łacinie Szkocję .

Na terenie dzisiejszej Polski podczas orogenezy kaledońskiej dość intensywne ruchy działały na terenie dzisiejszych Gór Świętokrzyskich , gdzie doszło do częściowych fałdowań i wypiętrzania niektórych rejonów. W znacznie mniejszym stopniu ruchy kaledońskie wpłynęły na warunki sedymentacji w obszarze dzisiejszych Sudetów , choć również tu obserwuje się zmiany facjalne, bardzo ograniczony przestrzennie metamorfizm i fałdowania związane z niewielkimi ruchami tektonicznymi. Obszary dzisiejszych Gór Świętokrzyskich, a zwłaszcza Sudetów zostały geologicznie ukształtowane przede wszystkim w wyniku działania orogenezy hercyńskiej .