Oswald Marian Balzer (ur.
23 stycznia
1858
w
Chodorowie
, zm.
11 stycznia
1933
we
Lwowie
) – polski historyk ustroju i prawa polskiego.
Życie i działalność
Urodził się w rodzinie
austriackiego
urzędnika Franciszka Balzera. Po uzyskaniu doktoratu z prawa na
Uniwersytecie Jagiellońskim
w
Krakowie
przeniósł się do
Lwowa
. W
1887
został mianowany profesorem zwyczajnym na
Uniwersytecie Lwowskim
, gdzie pracował w latach
1887
–
1933
.
W
1891
roku został dyrektorem
Archiwum Krajowego Aktów Grodzkich i Ziemskich we Lwowie
.
W
1902
roku reprezentował rząd
Galicji
w słynnym sporze pomiędzy Galicją a
Węgrami
o
Morskie Oko
w
Tatrach
. Rozprawa ta miała miejsce przed
sądem
polubownym w
Grazu
. Wspierany przez wiele wybitnych osobistości tego okresu, w tym
hr.
Władysława Zamoyskiego
właściciela między innymi dóbr
zakopiańskich
, wygrał ten proces i doprowadził do ustanowienia granicy w Tatrach pomiędzy Galicją a Węgrami zgodnej z oczekiwaniami społeczeństwa polskiego. Granica w ustanowionym wtedy przebiegu obowiązuje do dzisiaj.
Po odzyskaniu przez
Polskę
niepodległości zabierał głos między innymi w sprawie
godła
Polski, nazwy dla polskiej waluty (był zwolennikiem złotego) oraz bronił określenia Rzeczpospolita Polska.
Nie należał do stronnictw politycznych. W krytycznym sierpniu
1920
Rada Obrony Państwa zaproponowała mu funkcję prezesa Trybunału Obrony Państwa. W
1921
jako pierwszy przedstawiciel nauki odznaczony został
Orderem Orła Białego
.
Został pochowany na
cmentarzu Łyczakowskim
.
W uznaniu jego zasług
jego imieniem nazwano drogę
z Zakopanego do Morskiego Oka. Jest również patronem I Liceum Ogólnokształcącego w Zakopanem. Uczniem profesora był m.in. późniejszy prof.
Przemysław Dąbkowski
.
Dorobek naukowy
- Kancelarye i akta grodzkie w wieku XVIII (1882) (w bibliotece cyfrowej:
[1]
)
- Geneza Trybunału Koronnego (1886) (w bibliotece cyfrowej:
[2]
)
- Regestr złoczyńców grodu sanockiego: 1554-1638 (1891)
- Walka o Tron krakowski w latach 1202-1210/11 (1894) (w bibliotece cyfrowej:
[3]
)
-
Genealogia Piastów
(1895) (w bibliotece cyfrowej:
[4]
)
- O następstwie tronu w Polsce (1897) (w bibliotece cyfrowej:
[5]
)
- Historia ustroju Austrii w zarysie (1899) (w bibliotece cyfrowej:
[6]
)
- O zadrudze słowiańskiej (1899)
- Z powodu nowego zarysu historii ustroju Polski (1906)
- O Morskie Oko. Wywód praw polskich przed sądem polubownym w Gradcu (Grazu)] (1906) (w bibliotece cyfrowej:
[7]
)
- O kilku kwestiach spornych z historii ustroju Polski (1907)
- Państwo polskie w pierwszym siedemdziesięcioleciu XIV i XVI wieku (1907)
- Skartabelat w ustroju szlachectwa polskiego (1911)
- Stolice Polski 963-1138 (1916) (w bibliotece cyfrowej:
[8]
)
- Skarbiec i Archiwum koronne w dobie przedjagiellońskiej] (1917) (w bibliotece cyfrowej:
[9]
)
- Królestwo Polskie 1295-1370, t. I-III (1919-1920) (w bibliotece cyfrowej:
[10]
)
- Narzaz w systemie danin książęcych pierwotnej Polski (1928)
- Corpus iuris Polonici 1506-1522, t. III oraz cz. I tomu IV obejmująca lata 1523-1534 (1906; 1910)
- Porządek sądów i spraw prawa ormiańskiego z r. 1604 (1912) (w bibliotece cyfrowej:
[11]
)
- Przegląd palatynów polskich w czasie panowania Piastów, w: Pisma pośmiertne, t. III (1937)
Uznanie świata naukowego
Był założycielem (
1901
) i długoletnim prezesem
Towarzystwa Naukowego we Lwowie
, członkiem kilkudziesięciu polskich i zagranicznych instytucji naukowych, m.in.
Polskiej Akademii Umiejętności
w
Krakowie
, Akademii Umiejętności w
Pradze
,
Petersburgu
,
Sofii
,
Zagrzebiu
, Towarzystwa Naukowego w
Warszawie
, Towarzystwa Przyjaciół Nauk w
Poznaniu
,
Wilnie
,
Przemyślu
.
Pięć uniwersytetów nadało mu
doktorat honorowy
:
- Uniwersytet Lwowski w 1903
- Uniwersytet Karola w Pradze w 1909
- Uniwersytet Warszawski w 1921
- Uniwersytet Poznański w 1926
-
Uniwersytet Stefana Batorego
w Wilnie w 1928.
Linki zewnętrzne