Owca i konie (avis akvāsas ka, łac. ovis equusque) – tytuł krótkiego opowiadania w zrekonstruowanym języku praindoeuropejskim .

Oryginalnym autorem tego opowiadania był August Schleicher , który napisał je i opublikował w 1868 . Schleicher był pierwszym uczonym, który napisał jakikolwiek tekst w języku praindoeuropejskim.

Wersje opowiadania

Wersja Schleichera (1868)

Avis akvāsas ka

Avis, jasmin varnā na ā ast, dadarka akvams, tam, vāgham garum vaghantam, tam, bhāram magham, tam, manum āku bharantam. Avis akvabhjams ā vavakat: kard aghnutai mai vidanti manum akvams agantam. Akvāsas ā vavakant: krudhi avai, kard aghnutai vividvant-svas: manus patis varnām avisāms karnauti svabhjam gharmam vastram avibhjams ka varnā na asti. Tat kukruvants avis agram ā bhugat.

Wersja Hirta (1939)

Owis ek’wōses-kʷe

Owis, jesmin wьlənā ne ēst, dedork’e ek’wons, tom, woghom gʷьrum weghontm̥, tom, bhorom megam, tom, gh’ьmonm̥ ōk’u bherontm̥. Owis ek’womos ewьwekʷet: k’ērd aghnutai moi widontei gh’ьmonm̥ ek’wons ag’ontm̥. Ek’wōses ewьwekʷont: kl’udhi, owei!, k’ērd aghnutai vidontmos: gh’ьmo, potis, wьlənām owjôm kʷr̥neuti sebhoi ghʷermom westrom; owimos-kʷe wьlənā ne esti. Tod k’ek’ruwos owis ag’rom ebhuget.

Wersja Lehmanna i Zgusty (1979)

Owis eḱwōskʷe

Gʷərēi owis, kʷesjo wl̥hnā ne ēst, eḱwōns espeḱet, oinom ghe gʷr̥um woǵhom weǵhontm̥, oinomkʷe meǵam bhorom, oinomkʷe ǵhm̥enm̥ ōḱu bherontm̥. Owis nu eḱwobh(j)os (eḱwomos) ewewkʷet: "Ḱēr aghnutoi moi eḱwōns aǵontm̥ nerm̥ widn̥tei". Eḱwōs tu ewewkʷont: "Ḱludhi, owei, ḱēr ghe aghnutoi n̥smei widn̥tbh(j)os (widn̥tmos): nēr, potis, owiōm r̥ wl̥hnām sebhi gʷhermom westrom kʷrn̥euti. Neǵhi owiōm wl̥hnā esti". Tod ḱeḱluwōs owis aǵrom ebhuget.

Wersja Adamsa (1997)

H₂óu̯is h₁ék̂u̯ōs-kʷe

[Gʷr̥h_xḗi] h₂óu̯is, kʷési̯o u̯lh₂néh₄ ne (h₁é) est, h₁ék̂u̯ons spék̂et, h₁oinom ghe gʷr̥h_xúm u̯óĝhom u̯éĝhontm̥ h₁oinom-kʷe ĝ méĝh_am bhórom, h₁oinom-kʷe ĝhménm̥ h_xṓk̂u bhérontm̥. h₂óu̯is tu h₁ek̂u̯oibh(i̯)os u̯eukʷét: 'k̂ḗr h_aeghnutór moi h₁ék̂u̯ons h_aéĝontm̥ h_anérm̥ u̯idn̥téi. h₁ék̂u̯ōs tu u̯eukʷónt: 'k̂ludhí, h₂óu̯ei, k̂ḗr ghe h_aeghnutór n̥sméi u̯idn̥tbh(i̯)ós. h_anḗr, pótis, h₂éu̯i̯om r̥ u̯l̥h₂néh_am sebhi kʷr̥néuti nu gʷhérmom u̯éstrom néĝhi h₂éu̯i̯om u̯l̥h₂néh_a h₁ésti.' Tód k̂ek̂luu̯ṓs h₂óu̯is h_aéĝrom bhugét.

Wersja Kortlandta (2007)

ʕʷeuis ʔkeuskʷe

ʕʷeuis iosmi ʕuelʔn neʔst ʔekuns ʔe 'dērkt, tom 'gʷrʕeum uogom ugentm, tom m'geʕm borom, tom dgmenm ʔoʔku brentm. ʔe uēukʷt ʕʷeuis ʔkumus: kʷntske ʔmoi kērt ʕnerm ui'denti ʔekuns ʕ'gentm. ʔe ueukʷnt ʔkeus: kludi ʕʷuei, kʷntske nsmi kērt ui'dntsu: ʕnēr potis ʕʷuiom ʕulʔenm subi gʷormom uestrom kʷrneuti, ʕʷuimus kʷe ʕuelʔn neʔsti. To'd kekluus ʕʷeuis ʕe'grom ʔe bēu'gd.

Wersja Lühra (2008)

h₂ówis h₁ék’wōsk^we

h₂ówis, (H)jésmin h₂wlh₂néh₂ ne éh₁est, dedork’e (h₁)ék’wons, tóm, wóg’^hom g^wérh₂um wég’^hontm, tóm, b^hórom még’oh₂m, tóm, d^hg’^hémonm h₂oHk’ú b^hérontm. h₂ówis (h₁)ék’wob^hos ewewk^we(t): k’ḗrd h₂g^hnutoj moj widntéj d^hg’^hmónm (h₁)ék’wons h₂ég’ontm. (h₁)ék’wōs ewewk^w: k’lud^hí, h₂ówi! k’ḗrd h₂g^hnutoj widntb^hós: d^hg’^hémō(n), pótis, h₂wlnéh₂m h₂ówjom k^wnewti séb^hoj g^whérmom wéstrom; h₂éwib^hosk^we h₂wlh₂néh₂ né h₁esti. Tód k’ek’luwṓs h₂ówis h₂ég’rom eb^huge(t).

Tłumaczenie na polski

Owca i konie

Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie; jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: „Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom”. Konie odpowiedziały: „Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny”. Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę.

Zobacz też

• Król i bóg