Sokół 1000
Sokół 1000
Producent	Państwowe Zakłady Inżynierii
Okres produkcji	1934-1939
Miejsce produkcji	Warszawa   Polska
Klasa	motocykl
Silnik	995 cm³ dwucylindrowy czterosuwowy chłodzony powietrzem, 22 KM
Skrzynia biegów	3-biegowa
Długość	2270 mm
Szerokość	780 mm
Rozstaw kół	1145 mm
Wysokość siodła	720 mm
Masa własna	270 kg

Sokół - nazwa polskich motocykli produkowanych w latach 1934 - 1939 w Państwowych Zakładach Inżynierii (PZInż) w Warszawie , oraz w latach 1947 - 1950 w Państwowych Zakładach Samochodowych nr 2 w Warszawie – tylko Sokół 125. Nazwa ta pojawiła się po raz pierwszy dla oznaczenia motocykla turystycznego Sokół 600 RT, następnie w 1936 nazwano tak produkowany już ciężki motocykl CWS M111. Motocykle Sokół 1000 i 600 były najbardziej znanymi polskimi motocyklami przed wojną , stanowiły etatowe wyposażenie wojska . Tuż przed wojną wprowadzono jeszcze model Sokół 200, wyprodukowany w nielicznej serii.

Modele

Sokół 1000 M111 (CWS M111)

Sokół 1000 – motocykl polskiej konstrukcji produkowany w CWS .

Silnik:

• typ: czterosuw chłodzony powietrzem
• liczba cylindrów: 2
• układ: widlasty
• pojemność skokowa : 995 cm³, średnica x skok tłoka: 83 x 92
• stopień sprężania : 5:1
• moc maksymalna przy obr/min: 22 KM przy 4000 obr/min
• zasilanie: gaźnik Zenith MC 22
• smarowanie : pompą mechaniczną z ręcznym wspomaganiem lub obiegową.
• prądnica : Bosch RD lub Era RD 6V 45W
• akumulator : ZAT Tudor 6V 20 Ah
• zapłon bateryjny: rozdzielacz Bosch lub przerywacz Magnet z dwuiskrową cewką

Sokół 1000 w Muzeum Historii Ursusa

Sokół 1000 w Muzeum Historii Ursusa

Przeniesienie napędu

• Silnik – sprzęgło: skośne koła zębate
• sprzęgło : wielotarczowe, mokre, sterowanie nożnie
• skrzynia biegów : trzystopniowa z ręczną zmianą
• napęd tylnego koła: łańcuch

Podwozie

• rama: podwójna, rurowa, zamknięta
• zawieszenie przednie: widelec trapezowy typu HD
• zawieszenie tylne: sztywne
• hamulce: bębnowe, mechaniczne także na kole wózka

Wymiary

• długość z wózkiem: 2270 mm
• szerokość z wózkiem: 800 mm
• wysokość z wózkiem: 1135 mm
• rozstaw osi: 1464 mm

Masy

• masa bez wózka: 270 kg
• masa z wózkiem: 375 kg
• dopuszczalna masa całkowita: 655 kg

Pojemności

• zbiornik paliwa: 20 l
• zbiornik oleju: 3 l

Dane eksploatacyjne

• prędkość maksymalna: 100 km/h
• zużycie paliwa : 7,5 l/100 km
• zużycie oleju: 0,3 l/100 km

Inne:

• główny konstruktor: inż. Zygmunt Okołów
• konstruktor przyczepy bocznej: inż. Stanisław Panczakiewicz
• wyprodukowano: ok. 3400 sztuk
• cena: 4200 zł w 1935 r.

Link zewnętrzny: Zdjęcia Sokoła 1000

Sokół 600 RT M211

Sokół 600 w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie

Sokół 600 na paradzie wojskowej w Przemyślu

Producent: Państwowe Zakłady Inżynierii , dawny adres: ul. Terespolska 34/36, Warszawa , Tel: 10-46-00

Projekt i konstrukcja: inż. Tadeusz Rudawski

Oznaczenie (SOKÓŁ 600RT M211):

• 600 – od pojemności silnika (579 cm³),
• R – Rudawski Tadeusz ,
• T – turystyczny,
• M – motocykl ,
• 2 – drugi projekt PZInż (M 111 – CWS jako pierwszy),
• 11 – oznaczenia rozwojowe.

Produkowany w latach: 1935 - 1939 . Prototyp opuścił Zakłady w: 1935 roku.

Całkowita liczba wyprodukowanych egzemplarzy: około 1400 sztuk

Stosowane gaźniki: Amal aż do modelu 1938 włącznie. Począwszy od roku 1939 zastosowano gaźnik firmy Graetzin. Po tej modyfikacji moc silnika wzrosła z 15 do 16 KM. Instalacja elektryczna, aż do modelu 1938 włącznie, oparta o system z Magdynem Millera, typ MC Miller Birmingham. Począwszy od nr. silnika 700, w 1939 roku motocykl został wyposażony w prądorozrusznik Bosch. Zmiany te zaznaczono w dołączonej do drugiego wydania instrukcji pt. Opis Motocykla i Wskazówki Obsługi ulotce z pouczeniem, co należy uczynić, aby uruchomić silnik w przypadku gdy model wyposażony został w prądnicę–zapalacz firmy Bosch i akumulator motocykla uległ wyładowaniu.

Cena motocykla, podst.: 2 300,00 zł, cena wózka bocznego: 750,00 zł (czerwiec 1939)

W celu wspierania rozwoju motoryzacji polskiej, władze skarbowe wprowadziły zasady premiowania przy zakupie pojazdów produkcji polskiej w wysokości 20% od ceny zakupu, w formie obniżenia podatku dochodowego.

Dane techniczne motocykla:

Silnik:

• jednocylindrowy, czterosuwowy , bocznozaworowy, chłodzony powietrzem
• Pojemność skokowa :579 cm³
• Średnica cylindra :83 mm
• Skok tłoka :106 mm
• Stopień sprężania :4,75
• Moc max przy 3 800 obr/min:16 KM
• Gaźnik : „Graetzin H26”
• Skrzynka biegów: trzybiegowa, wbudowana w blok
• Sprzęgło:korkowe, 5-tarczowe, mokre
• Napęd: łańcuch
• Rama:kołyskowa z rur stalowych
• Widelec:trapezowy z ciernymi amortyzatorami drgań i skrętu
• Hamulce:bębnowe, przód - ręczny, tył - nożny
• Koła:szprychowe, wymienne, 3 x 19
• Rozmiar ogumienia:4,00 x 19
• Pojemność zbiornika paliwa:15 l.
• Instalacja elektryczna:6 V
  • Prądnica prądu stałego :zespolona Miller MC1 lub prądorozrusznik Bosch typ B142B(od nr.silnika 501) lub B145LS2 (od nr. silnika 1101)
  • akumulator : Z.A.T. 3R3, 6V 12Ah
• Zapłon: iskrownikowy lub bateryjny (od nr. silnika 501)
• Reflektor Ø 170 mm:Firma A.Marciniak SA (d.adres: ul. Wronia 23, Warszawa)
• Zegarowy wskaźnik prędkości z amperomierzem:Firma E. Romer Lwów, POLSKA

Wymiary :

• Rozstaw osi:1430 mm
• Rozstaw kół z bocznym wózkiem:1145 mm
• Całkowita długość:2160 mm
• Całkowita szerokość bez wózka: 780 mm
• Całkowita szerokość z wózkiem:1630 mm
• Prześwit : 145 mm
• Wysokość siodła od ziemi: 720 mm
• Ciężar motocykla: 170 Kg
• Ciężar wózka: 85 Kg

• Zużycie paliwa na 100 km: 4 l.
  • Z wózkiem: 5,6 l.
• Zużycie oleju na 100 km: 0,1 – 1,2 l.
• Prędkość max bez wózka: 110 km/h
• Prędkość max z wózkiem: 90 km/h

Najważniejsze osiągnięcia, nagrody i sukcesy motocykla „SOKÓŁ 600” w konkurencjach z udziałem innych motocykli świata:

1936

• Konkurs piękności w Warszawie ─ I nagroda Grand Prix
• Raid Gwiaździsty w Łodzi – II nagroda w ogólnej klasyfikacji
• Gymkhana w Łazienkach w Warszawie ─ I nagroda
• Raid Szlakiem Marszałka Piłsudskiego. 1 500 km – I nagroda w kategorii solówek, II i III nagroda w kategorii motocykli z wózkiem
• Gymkhana Gordon–Bennett w pierwszym dniu – I i II nagroda, w drugim dniu ─ I, II i III nagroda
• Jazda Terenowa w Nadliwiu – I nagroda w ogólnej klasyfikacji, I i II w swojej kategorii, I i II w kategorii motocykli z wózkami.

1937

• Pogoń za Czołgiem ─ I i II miejsce
• Raid Szlakiem Marszałka Piłsudskiego ─ I i II nagroda w kategorii solówek, I i II nagroda w kategorii motocykli z wózkiem
• Raid Motocyklowy przez Góry Świętokrzyskie – I, II, III i IV miejsca w ogólnej klasyfikacji
• Pierwszy Raid Tatrzański – I, II i III miejsca w ogólnej klasyfikacji
• Wyścig Terenowy w Nadliwiu – II miejsce w kategorii solówek, I i II miejsca w kategorii motocykli z wózkiem

1938

• Pogoń za czołgiem ─ I nagroda
• 9–ty Raid Pierwszy Krok Motocyklowy ─ I nagroda
• Pierwszy Krok Motocyklowy dla niezrzeszonych ─ II nagroda w kategorii solówek, II nagroda w kategorii motocykli z wózkiem
• Motocyklowy Konkurs Piękności w Automobilklubie Polski─ Wieka Nagroda
• Drugi Raid Tatrzański ─ I nagroda w ogólnej klasyfikacji; I, II i III nagroda w swojej kategorii
• Mały Raid Tatrzański ─ II nagroda w kategorii motocykli z wózkiem

1939

• 17 sierpnia 1939, ekipa w składzie: Inżynier Tadeusz Rudawski na motocyklu „Sokół 200”, pracownicy P.Z.Inż. , Tadeusz Heryng i Józef Jakóbowski na dwóch motocyklach „Sokół 600”, zawodnik motocyklowy Józef Docha z pasażerem Jerzym Brendlerem na motocyklu „Sokół 600”, Nr silnika 1146 oraz piąty uczestnik Mieczysław Kubiak, na motocyklu „Sokół 600”, ścieżką dla pieszych, poprzez Kuźnice i Myślenickie Turnie, osiągnęli szczyt Kasprowego Wierchu (1988 metrów nad poziom morza).

Źródła:

• Folder reklamowy Państwowych Zakładów Inżynierii w Warszawie, wydanie czerwiec 1939,
• Opis motocykla i wskazówki obsługi motocykla Sokół 600, wydanie II, 1938 z poprawkami w 1939,
• Katalog części zamiennych Sokół 600, wydanie 1938

Sokół 500 M311

Rok produkcji 1938, Państwowe Zakłady Inżynieryjne, Warszawa, Polska. Silnik górnozaworowy, dwuzaworowy, popychaczowy rozrząd, o pojemności 496 cm³ i mocy 18 lub 22 KM (w wersji RS), z pełnym obciążeniem rozwijał prędkość 125 km/h. Motocykl ten nie zdążył jednak wejść do produkcji seryjnej.

Sokół 200 M411

Dane techniczne

• Rama podwójna, zamknięta, z kształtowników stalowych o przekroju C,
• Zawieszenie przednie: widelec trapezowy z cierną amortyzacją,
• Zawieszenie tylne sztywne,
• Silnik jednocylindrowy, dwusuwowy o pojemności 199,2 cm³,
• Stopień sprężania: 6,5:1
• Moc: 7 KM przy 4000 obr./min.,
• Sprzęgło wielotarczowe, mokre,
• Skrzynka biegów o trzech przełożeniach, sterowana nogą,
• Wymiary (dł. / szer. / wys. / rozstaw osi): 2025 / 680 / 965 / 1315 mm,
• Masa własna: 101 kg,
• Prędkość maksymalna: 85 km / h ,
• Zużycie paliwa: 3 l / 100 km.

Sokół 125

Sokół 125 w Muzeum Techniki w Warszawie

Sokół 125 był pierwszym motocyklem skonstruowanym w Polsce po wojnie , a jego produkcję uruchomiono w 1947 w Państwowych Zakładach Samochodowych nr 2 w Warszawie. Nazwa Sokół nawiązywała do przedwojennych konstrukcji Państwowych Zakładach Inżynierii (PZInż) . Opracowanie projektu rozpoczęło Centralne Biuro Techniczne, gdzie w warszawskim Wydziale Motocyklowym pod kierunkiem inż. Stefana Porazińskiego opracowano podwozie oparte na ramie z ciągnionych rur stalowych wzorowanej na motocyklu DKW RT125, ze sztywnym zawieszeniem tylnego koła i widelcem trapezowym w zawieszeniu przednim. W oddziale CBT w Bielsku zespół inż. Fryderyka Bluemke zaprojektował silnik S01 pojemności 125cm³, wzorowany również na silniku DKW. Podwozia dla prototypowych motocykli wykonano w Czechowicach-Dziedzicach a silniki w Ustroniu . Początkowo zamierzano także produkcję Sokoła 125 zlokalizować na Górnym Śląsku, ostatecznie jednak ulokowano ją w PZS w Warszawie, zaś silniki S01 jako produkcję rozruchową wytwarzano przez kilka lat w Zakładach Metalowych we Wrocławiu-Zakrzowie .

W 1950 zapadła decyzja o zakończeniu produkcji na rzecz rozwoju ilościowego i jakościowego modelu SHL M04.

Bibliografia

• Zbigniew Otoczyński, Sokół 600 i 1000, WKiŁ, Warszawa 1999,
• Jan Tarczyński, Polskie motocykle 1918-1945, The Polish motorcycle industry 1918-1945, Wyd. 3 rozsz., WKiŁ, Warszawa 2005, ss. 268+12.
• Adam Jońca, Rajmund Szubański, Jan Tarczyński, Wrzesień 39 - Pojazdy Wojska Polskiego - barwa i broń, WKiŁ, Warszawa 1990, ss. 272.
• Adam Jońca, Jan Tarczyński, Krzysztof Barbarski, Pojazdy w Wojsku Polskim 1918-1939, Polish Army Vehicles - 1918-1939, Wyd. AJaKS, Komisja Historyczna byłego Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych, Pruszków, Londyn 1995, ss. 403.

Zobacz też

• CWS
• PZInż.

Linki zewnętrzne

• Strefa Użytkowników polskich motocykli Sokół
• Zdjęcia zachowanych egzemplarzy motocykli Sokół