Partia Baas (
arab.
اﻟﺒﻌﺚ) czyli 'Odrodzenie' (skrót od Hizb al-Baas al-Arabi al-Isztiraki = 'Partia Socjalistycznego Odrodzenia Arabskiego') –
partia polityczna
oficjalnie założona
7 kwietnia
1947
w
Damaszku
w
Syrii
na skutek zjednoczenia dwóch
partii
Partia Odrodzenia Arabskiego (arab.Hizb al-Baas al-Arabi) założonej przez
Michela Aflaqa
i Salah al-Din al-Bitara oraz Arabskiej Partii Socjalistycznej (arab.Al-Hizb al-Arabi al-Isztiraki) założonej przez Akram Al-Horaniego i od tego czasu nosi obecną nazwę.
Partia o zasięgu
panarabskim
, jednak od
1966
pozbawiona jest ogólnoarabskiego kierownictwa. Swoje odłamy posiada w wielu
krajach arabskich
, m.in. w
Syrii
,
Iraku
,
Libanie
czy
Jordanii
. Od samego początku zwolennicy Baas nawoływali do fuzji krajów arabskich (m.in. istniejąca 3 lata, od 1 lutego 1958 do 28 września 1961,
Zjednoczona Republika Arabska
złożona z Egiptu i Syrii). Największą rolę odgrywa w Syrii, poprzednio także w Iraku. W Syrii zdobyła władzę
8 marca
1963
, w wyniku przewrotu. Pomimo wcześniejszych zapowiedzi nie doprowadziła jednak do zjednoczenia obu tych krajów, głównie z racji radykalizmu politycznego irackiego przywódcy Baas -
Saddama Husajna
, który opierając się o rodzinę przekształcił iracki odłam tej partii w swój własny aparat bezwzględnych i dyktatorskich rządów autorytarnych.
Pod koniec lat 60. w Syrii na czele partii stał m.in.
Hafiz al-Assad
, który został prezydentem w 1971. Po jego śmierci w czerwcu
2000
władzę przejął syn,
Baszar al-Assad
.
W
1968
Partia Baas zdobyła także władzę w Iraku, również w wyniku
zamachu stanu
. Przywódcą kraju został Ahmad Hasan al-Bakr, a od
1979
Saddam Husajn
. Doprowadziło to, zwłaszcza po wybuchu
wojny iracko-irańskiej
(1980-88), do zaostrzenia stosunków pomiędzy obu frakcjami, tym bardziej, że Syria opowiedziała się za Iranem. Podobnie stało się w czasie
konfliktu w Zatoce Perskiej (1990-91)
. Rządy Partii Baas w Iraku przerwała amerykańska interwencja w
2003
.
Podstawą ideologiczną Partii Baas jest tzw. baasizm, który jest mieszanką
nacjonalizmu
,
socjalizmu
w wydaniu
marksistowskim
. Propaguje
rewolucję
, mającą na celu radykalną przebudowę struktur społecznych. W ramach tej ideologii istnieją dwa, częściowo przeciwstawne odłamy: regionalny, odwołujący się do nacjonalizmu lokalnego (syryjskiego i irackiego) oraz odłam narodowy, panarabski, który odwołuje się do ogólnoarabskiej wspólnoty narodowej.
Najważniejszymi ideologami baasizmu są:
Michel Aflak
(ur. 1910, zm. 1989) i Salah ad-Din al-Bitar.
Źródła
Patrick Seale – The Struggle for Syria
Linki zewnętrzne
(W drodze odnowienia) arab. Fi sabil el-baas Pełne opisy polityczne – Michel Aflaq