Partia Demokratyczna (
ang.
Democratic Party) – jedna z dwóch głównych sił politycznych w
Stanach Zjednoczonych
, obok
Partii Republikańskiej
. Jest to partia łącząca amerykańskie środowiska centrowe i centro-lewicowe. W wyborach prezydenckich popierają jej kandydatów małe ugrupowania lewicowe. Jest najstarszą partią amerykańską i drugą najstarszą na świecie.
Obecnie jest wyrazicielką myśli umiarkowanie
liberalnej
, czyli, w znaczeniu amerykańskim, lewicowej, choć początkowo to raczej właśnie ona była bardziej konserwatywna od konkurencyjnej Partii Republikańskiej, cały czas pewne wpływy mają (głównie na
Południu
) konserwatyści (jak i u republikanów liberałowie). Z niej wywodzą się tacy liberalni politycy, jak prezydenci
Franklin D. Roosevelt
,
John F. Kennedy
,
Lyndon B. Johnson
czy
Bill Clinton
, choć także tacy konserwatyści jak
Andrew Johnson
czy
Grover Cleveland
, a także do pewnego stopnia
Woodrow Wilson
. Konkurencyjni republikanie są programowo i jeżeli idzie o większość ich przedstawicieli na szczeblu władzy konserwatywni. Wedle najprostszej definicji demokraci to amerykańska centrolewica, zaś republikanie centroprawica.
Początki partii sięgają do
1793
, choć obecna nazwa używana jest od około
1833
[].
Stosunek do praw obywatelskich
Przed uchwaleniem XIII poprawki do Konstytucji Partia Demokratyczna (w opozycji do Partii Republikańskiej) zdecydowanie sprzeciwiała się zniesieniu niewolnictwa. Po zakończeniu
wojny secesyjnej
Demokraci sprzeciwiali się wszelkim dążeniom Republikanów do równouprawnienia Murzynów. Skutkiem tego (a także z powodu głębokiej niechęci do republikanów na Południu, których jednoznacznie kojarzono z wojskami Północy) po zakończeniu
rekonstrukcji
w 1877 roku demokraci całkowicie przejęli władzę na
Głębokim Południu
, które stało się obszarem ich niepodzielnych wpływów przez najbliższe sto lat. Niedługo potem władze stanowe zaczęły wprowadzać różnorakie przepisy (tzw. Jim Crow laws) ustanawiające ścisłą segregację rasową. Z kolei demokratyczny Prezydent
Woodrow Wilson
wprowadził w czasie swojej prezydentury segregację rasową na szczeblu rządu federalnego.
Dopiero seria wyroków Sądu Najwyższego w latach 50. i 60. uznających nielegalność tych praktyk, zmiana nastawienia części południowych demokratów (kluczowe znaczenie miała tu postawa prezydenta Lyndona Johnsona), a także zawiązanie koalicji pomiędzy republikanami, a umiarkowanymi demokratami w celu uchwalenia w Kongresie Ustawy o Prawach Obywatelskich (Civil Rights Act) i Ustawy o Prawach Wyborczych (Voting Rights Act) doprowadziły do zmiany tych praktyk. Należy jednak wskazać, że jeszcze w 1956 roku 19 Senatorów i 77 członków Izby Reprezentantów (wszyscy prócz dwóch kongresmenów z Wirginii pochodzili z Partii Demokratycznej) podpisało tzw. "Southern Manifesto", w którym sprzeciwili się dążeniom do zniesienia segregacji rasowej.
W okresie od 1880 do 1964 roku praktycznie wszyscy urzędnicy tak stanowi jak i federalni pochodzili na Głębokim Południu z ramienia Partii Demokratycznej (dominacja demokratów była zresztą też widoczna w stanach nie zaliczających się sensu stricto do Głębokiego Południa, takich jak
Wirginia
czy
Teksas
) zaś republikanie nie wystawiali zazwyczaj nawet kontrkandydatów. Podobnie nie zdarzyło się w tym okresie nigdy, aby demokrata nie wygrał wyborów prezydenckich w którymkolwiek ze stanów Południa (często zdarzało się, że kandydat republikanów na prezydenta nie był nawet w niektórych stanach Południa zarejestrowany). Wraz z odejściem kierownictwa Partii Demokratycznej od popierania segregacji rasowej, część południowych demokratów (takich jak np.
William Fulbright
czy
Robert Byrd
) zmieniła swoje poglądy w kwestii praw obywatelskich, część (np. wieloletni komisji sprawiedliwości Senatu
James Eastland
) mimo pozostania przy poglądach pozostała w partii, zaś niektórzy (jak
Strom Thurmond
) przeszli do stającej się bardziej konserwatywną Partii Republikańskiej.
Program polityczny
Demokraci są główna siłą lewicowa w Stanach Zjednoczonych.
Partia
dzieli się na dwie grupy: liberałów i konserwatystów. Demokraci popierają
Demokraci sprzeciwiają się
- legalizacji broni palnej
- wpływowi kościoła na państwo
Obecne kierownictwo partyjne
Prezydenci z ramienia Partii Demokratyczno-Republikańskiej i Demokratycznej
Kandydaci prezydenccy z ramienia Partii Demokratyczno-Republikańskiej i Demokratycznej
-
Andrew Jackson
(pokonany:
1824
, zwycięzca:
1828
,
1832
)
-
Martin Van Buren
(zwycięzca:
1836
, pokonany:
1840
)
-
James Polk
(zwycięzca:
1844
)
- Lewis Cass (pokonany:
1848
)
-
Franklin Pierce
(zwycięzca:
1852
)
-
James Buchanan
(zwycięzca:
1856
)
- Kandydat północnych demokratów
Stephen Douglas
(pokonany:
1860
)
- Kandydat południowych demokratów
John Breckinridge
(pokonany:
1860
)
-
George McClellan
(pokonany:
1864
)
- Horatio Seymour (pokonany:
1868
)
- Brak kandydata: demokraci poparli Horace'a Greeleya, liberalnego republikanina (pokonany:
1872
)
- Samuel Tilden (pokonany:
1876
)
- Winfield Hancock (pokonany:
1880
)
-
Grover Cleveland
(zwycięzca:
1884
,
1892
, pokonany:
1888
)
-
William Jennings Bryan
(pokonany:
1896
,
1900
,
1908
)
-
Alton Parker
(pokonany:
1904
)
-
Woodrow Wilson
(zwycięzca:
1912
,
1916
)
- James Cox (pokonany:
1920
)
- John W. Davis (pokonany:
1924
)
-
Al Smith
(pokonany:
1928
)
-
Franklin Delano Roosevelt
(zwycięzca:
1932
,
1936
,
1940
,
1944
)
-
Harry Truman
(zwycięzca:
1948
)
- Kandydat frakcji "praw stanowych"
Strom Thurmond
(przegrany:
1948
)
-
Adlai Stevenson
(pokonany:
1952
,
1956
)
-
John Kennedy
(zwycięzca:
1960
)
-
Lyndon Johnson
(zwycięzca:
1964
)
-
Hubert Humphrey
(pokonany:
1968
)
-
George McGovern
(pokonany:
1972
)
-
Jimmy Carter
(zwycięzca:
1976
, pokonany:
1980
)
-
Walter Mondale
(pokonany:
1984
)
-
Michael Dukakis
(pokonany:
1988
)
-
Bill Clinton
(zwycięzca:
1992
,
1996
)
-
Al Gore
(pokonany:
2000
)
-
John Kerry
(pokonany:
2004
)
-
Barack Obama
(zwycięzca:
2008
)
Zobacz też
Linki zewnętrzne
Strona oficjalna
