Bitwa nad Kagułem miała miejsce 1 sierpnia 1770 podczas wojny rosyjsko-tureckiej 1768-1774 .

Bitwa nad rzeką Kaguł (lewy dopływ Dunaju) koło miejscowości Wulkaneszty (obecnie Mołdawia) była najważniejszą bitwą w tej wojnie i jedną z największych bitew XVIII wieku . Rosyjski wódz Piotr Rumiancew dowodząc 1 armią odniósł znakomite zwycięstwo nad znacznie silniejszą liczebnie armią turecką .

Armia turecka dowodzona przez wielkiego wezyra Halil-beja (50 000 piechoty , 100 000 jazdy , 180^[1] dział ) zajmowała mocną pozycję na wschodnim brzegu rzeki Kaguł. Ponadto w odległości 20 km stała armia Tatarów krymskich w sile do 80 000 zołnierzy^[2], która zagrażała tyłom armii rosyjskiej. Wódz turecki zamierzał zaatakować armię rosyjską Rumiancewa (33 000^[3] piechoty, 5000 jazdy, 118 dział), mając nadzieję na łatwe zwycięstwo nad znacznie mniej licznym przeciwnikiem. Rumiancew wydzielił dla przykrycia tyłów swej armii 11 tysięczny oddział, a z pozostałymi siłami 27 tys. żołnierzy i 118 dział, ubiegł Turków i w nocy na 1 sierpnia ruszył w stronę ich pozycji. Armię swą uszykował w 5 czworoboków piechoty, między którymi znajdowała się jazda. Czworobokami atakował armię turecką z z frontu, skrzydeł i tyłu. Wódz turecki widząc zbliżających się Rosjan około 5 rano rzucił do natarcia swą jazdę. Po trzech godzinach walk jazda turecka została odparta, głównie za sprawą ognia dział i piechoty. Doszło do wymiany ognia artyleryjskiego, po którym Rosjanie ruszyli do natarcia na obóz turecki. Turcy po odparciu Rosjan wykonali kontruderzenie, wdzierając się w rosyjski czworobok prawego skrzydła. Trudną sytuację uratowała szarża jazdy rosyjskiej. Janczarzy zostali odrzuceni z powrotem do własnego obozu. Rosjanie natychmiast ruszyli do generalnego natarcia, przełamując turecką obronę. Armia turecka rzuciła się do ucieczki. Turcy stracili około 20 000 zabitych i rannych oraz 140 dział, Rosjanie natomiast 1500 zabitych i rannych. Dnia 3 sierpnia Rumiancew dopadł uciekających Turków na przeprawie przez Dunaj , zadając im dalsze poważne straty i powodując ich bezwładna ucieczkę. Wojska Rumiancewa zdobyły nad Dunajem 30 armat i obozy.

Na skutek zwycięstwa nad Kagułem Rosjanie opanowali wszystkie pobliskie fortece - Izmaił , Kilię , Białogród , Braiłę , Isacceę oraz Bendery . Później zdobyli Jassy i Bukareszt .

Bitwa nad Kagułem jest jednym z przykładów rozbicia przeważających sił przeciwnika. Rumiancew zastosował w niej, nowoczesną na owe czasy, taktykę manewru i natarcia samodzielnymi współdziałajacymi oddziałami. Dla upamiętnienia tego znakomitego zwycięstwa Katarzyna II rozkazała zbudować w Carskim Siole obelisk. Król Prus Fryderyk II wysłał list gratulacyjny, w którym porównał rosyjskie zwycięstwo do czynów starożytnych Rzymian.

Zobacz też

• słynne bitwy

Przypisy

Literatura

• Mała Encyklopedia Wojskowa, 1967, Wydanie I
• Bolszaja Sowietskaja Encykłopedia t. 11 Moskwa 1973.