Piotr Łazarewicz Wojkow (
ros.
Пëтр Лазаревич Войков, ur.
13 sierpnia
1888
w
Kerczu
, zm.
7 czerwca
1927
w
Warszawie
) − rosyjski rewolucjonista, bolszewik, dyplomata radziecki.
Był synem inżyniera górniczego. Już od
1903
roku był zaangażowany w działalność rewolucyjną, należał do
mienszewików
. Zmuszony do emigracji do
Szwajcarii
, ukończył Uniwersytet Genewski.
Powrócił do kraju w sierpniu
1917
roku i został komisarzem ludowym na Uralu, tam też zwalczał fabrykantów i egzekwował odbiór kontyngentów żywności od chłopów, co wywołało klęskę głodu w okolicy
Jekaterynburga
[1]. Brał udział w zamordowaniu w nocy z
16
na
17 lipca
1918
roku w
Jekaterynburgu
cara
Mikołaja II
i jego rodziny, odpowiedzialny za poćwiartowanie i zniszczenie przy użyciu
kwasu siarkowego
ciał zamordowanych[1]. Następnie
ambasador ZSRR w Polsce
[1] od października
1924
roku i przedstawiciel
ZSRR
w negocjacjach z
Polską
w sprawie zwrotu mienia polskiego, w ramach postanowień
traktatu ryskiego
. Zachowały się dokumenty dotyczące przyjętej przez niego taktyki, mającej na celu utrudnienie zwrotu tego mienia, m.in. tysięcy dzwonów kościelnych wywiezionych przez Rosję w przededniu I wojny światowej, bibliotek i skarbów kultury. Większości tych dóbr Polska nigdy nie odzyskała, poprzestając na powrocie do kraju najważniejszych skarbów kultury narodowej.
7 czerwca
1927
roku Wojkow został zastrzelony na dworcu kolejowym w
Warszawie
[1] przez 19-letniego syna działacza białogwardyjskiego
Borysa Kowerdę
, ucznia gimnazjum rosyjskiego w
Wilnie
. Według przyjętej później wersji wydarzeń, motywem zamachu była zemsta za udział Wojkowa w morderstwie cara i jego rodziny. Wojkow został pochowany przy murze
Kremla
, pośród najbardziej zasłużonych komunistów[1].
Zabójstwo Wojkowa spowodowało pogorszenie się stosunków polsko-radzieckich i zawieszenie rozmów o
pakcie o nieagresji
oraz o zwrocie polskiego mienia przez ZSRR.
W ZSRR uznano jego zabójstwo za
akt wojny
,
Armia Czerwona
została postawiona w stan pogotowia bojowego, śmierć Wojkowa rozpoczęła też poszukiwanie i aresztowania w tysięcy rzekomych "wspólników Kowerdy" i ich prześladowania, głównie na terenach dawnej Rzeczpospolitej. W rok po zamachu majowym,
Józef Piłsudski
musiał przekonać wschodniego sąsiada Polski o swoich pokojowych zamiarach.
Nazwiskiem Wojkowa nazwano stację
metra w Moskwa
na
linii Zamoskworieckiej
(rosyjska nazwa: Войковская - Wojkowskaja). W
2007
roku pojawiły się w
Rosji
pomysły, by ze względu na pamięć o rodzinie carskiej zmienić nazwę tej stacji. W paźdizerniku
2010
poseł putinowskiej partii Jedna Rosja do Dumy, Władimir Miedinski, zwrócił się do nowego mera Moskwy,
Siergieja Sobianina
, o usunięcie imienia Wojkowa ze stolicy[1].
Przypisy
