Polskie Radio (PR) –
radiofonia
publiczna w
Polsce
.
Obecnie jest to 18 jednoosobowych spółek
skarbu państwa
:
spółka akcyjna
"Polskie Radio S.A.", której zadaniem jest nadawanie
audycji radiowych
o zasięgu ogólnokrajowym i międzynarodowym oraz 17 spółek akcyjnych obsługujących regionalne rozgłośnie Polskiego Radia.
W zarządzie spółki krajowej obecnie zasiadają: p.o. prezes Zarządu Jarosław Hasiński, członek Zarządu Piotr Jagiełło.
Historia Polskiego Radia
Okres międzywojenny
Zasięg rozgłośni Polskiego Radia 31 sierpnia 1939 roku
Pierwszy
program radiowy
został wyemitowany
1 lutego
1925
ze stacji nadawczej
Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego
na fali 385 metrów w
Warszawie
. Był to próbny
program
i zarazem
eksperyment
techniczny, który poprzedził
powstanie
18 sierpnia
1925
r. "Polskiego Radia" Spółki z Ograniczoną Odpowiedzialnością. Jej założycielami byli Zygmunt Chamiec i Tadeusz Sułowski.
Spółka
posiadała monopolistyczną
koncesję
na nadawanie programu na obszarze całego kraju.
Halo, halo Polskie Radio Warszawa, fale 480 – takimi słowami "Polskie Radio" rozpoczęło regularną emisję
18 kwietnia
1926
. W
1927
roku Polskie Radio pierwsze w świecie zainaugurowało międzynarodową wymianę programów. W
1929
r. przyznano Polskiemu Radiu nową koncesję. W maju
1931
powstała silna jak na tamte czasy stacja nadawcza w
Raszynie
(o mocy 120 kW).
Polskie stacje radiowe – stan na 31 sierpnia 1939Zasięg przy odbiorze na
odbiorniku kryształkowym
w dzień.Wóz transmisyjny używany w PR od roku 1939
W okresie międzywojennym odbywała się intensywna radiofonizacja kraju, rozpoczęła się produkcja polskich odbiorników radiowych. Program radiowy reprezentował nowoczesny i bardzo wysoki poziom artystyczny. Radio przyciągało wielkie umysły i wielkie talenty: pisarzy, dyrygentów, aktorów. Jego pracownikami i współpracownikami byli
Jan Parandowski
,
Zenon Kosidowski
,
Jerzy Szaniawski
,
Jarosław Iwaszkiewicz
,
Maria Dąbrowska
,
Maria Kuncewiczowa
,
Grzegorz Fitelberg
,
Zdzisław Górzyński
,
Władysław Szpilman
,
Stefan Jaracz
,
Aleksander Zelwerowicz
.
II wojna światowa
W pierwszych dniach września
1939
została zniszczona radiostacja w Raszynie, ale
7 września
odezwała się
Warszawa II
, uruchomiona na rozkaz dowódcy obrony Warszawy gen.
Waleriana Czumy
i cywilnego komendanta stolicy prezydenta
Stefana Starzyńskiego
. Kierował nią dyrektor muzyczny PR Edmund Rudnicki. Warszawa II nadawała słynne przemówienia Stefana Starzyńskiego, przekazywała wiadomości ze świata, informacje o tym, co dzieje się w stolicy, ogłaszała alarmy lotnicze.
30 września
władze niemieckie przejęły rozgłośnię, nakazały konfiskatę odbiorników i pod groźbą śmierci zakazały Polakom słuchania radia.
1 października
1939
Polskie Radio przeszło do konspiracji.
Okres powojenny
Magnetofony wykorzystywane w PR od roku 1949
Wóz transmisyjny PR w latach 60
Powojenne dzieje Polskiego Radia rozpoczęła działalność prowizorycznej rozgłośni tzw. "Pszczółki", nadającej najpierw z bocznicy kolejowej w Lublinie, potem przewiezionej do Parku Praskiego w Warszawie.
20 listopada
1944
na mocy dekretu
PKWN
Polskie Radio przekształcone zostało w
przedsiębiorstwo państwowe
. Pierwsze powojenne miesiące i lata to okres odbudowy zniszczonych rozgłośni i uruchamianie nowych na
Ziemiach Zachodnich
.
W
1946
r. zapadła decyzja o odbudowie radiostacji
Warszawa II
(moc 10 kW).
W
1948
r. Polskie Radio zostało przekształcone w Centralny Urząd Radiofonii, a następnie Komitet ds. Radiofonii "Polskie Radio"; jako centralny organ administracji państwowej podlegało prezesowi Rady Ministrów.
Od
3 października
1949
na antenie nadawane były dwa programy ogólnopolskie.
W
latach 50.
Polskie Radio przeżywało okres intensywnego rozwoju programowego i technicznego.
1 listopada
1957
powstało Studio Eksperymentalne – jedna z nielicznych na świecie pracowni dźwięku, muzyki elektronicznej, pracująca dla kompozytorów, radia, telewizji i filmu.
1 marca
1958
pojawił się
Program III
, odbierany początkowo tylko w Warszawie; od 1962 r. stał się programem ogólnopolskim. "Trójka" zaproponowała nieco inny model radia niż dwa dotychczasowe kanały, a jej adresatami stali się przede wszystkim studenci i młoda inteligencja.
W lipcu
1961
nadano pierwszą próbną audycję
stereofoniczną
.
Lata 60.
przyniosły istotne zmiany w sferze programowej – nastąpił rozwój powieści radiowej, nowoczesnych w formie audycji dla młodzieży oraz reportażu literackiego. W styczniu
1966
wprowadzono programy nocne (muzyka, serwis informacyjny itd.), a w
1973
r. programy całodobowe.
W
1974
r. został postawiony 646-metrowy maszt i nadajnik o mocy 2000 kW w
Konstantynowie
koło
Gąbina
, najwyższy na świecie. Dzięki niemu wzrósł znacznie zasięg Programu I. Polskiego Radia można było słuchać nie tylko w całej Europie, lecz także w Afryce Północnej i na Wschodzie oraz na ogromnym obszarze ówczesnego
Związku Radzieckiego
.
W latach 70. pojawiły się audycje nadawane na żywo: "
Lato z Radiem
" (od
1971
r.), "
Sygnały Dnia
" (od 1973 r.), "Cztery Pory Roku". Słuchacze doskonale znali dziennikarzy prowadzących te bloki programowe: Sławomira Szofa,
Tadeusza Sznuka
, Tadeusza Cichomskiego, Lesława Nowaka, Antoniego Mielniczuka i wielu innych.
2 stycznia
1976
rozpoczęto nadawanie
Programu IV
– programu o charakterze edukacyjnym.
W sierpniu
1991
runął maszt w Konstantynowie. Jego funkcje przejęła rozgłośnia w Raszynie (zmodernizowana w 1992 roku).
29 grudnia
1992
Sejm
uchwalił ustawę o radiofonii i telewizji: podział "państwowej jednostki organizacyjnej Polskie Radio i Telewizja" na dziewiętnaście firm: Telewizja Polska S.A., Polskie Radio S.A. oraz 17 spółek regionalnych Polskiego Radia. Powstała
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
.
W roku
1994
rozpoczęła działalność
Informacyjna Agencja Radiowa
(IAR), Centrum Kultury Ludowej przy Programie II PR S.A. oraz (w
październiku
)
Polskie Radio Bis
– spadkobierca Programu IV. W tym samym roku Polskie Radio S.A. stało się członkiem Europejskiej Unii Radiowej (EBU).
4 września
1999
zostało oddane do użytku Radiowe Centrum Nadawcze w
Solcu Kujawskim
(aparatura nadawcza zapewnia moc 1000 kW). W uroczystości otwarcia wzięło udział wielu gości, w tym m.in.
Aleksander Kwaśniewski
–
prezydent RP
oraz kardynał
Józef Glemp
–
prymas Polski
.
26 maja
2008
Polskie Radio Bis przekształcono w
Polskie Radio Euro
by po ponad dwóch latach,
2 sierpnia
2010
powrócić do pierwszej nazwy Polskie Radio Program IV.
30 lipca
2009
roku o godzinie 18:00 wyłączono nadajnik w Raszynie nadający
Radio Parlament
na częstotliwości 198 kHz ze względów finansowych Polskiego Radia.
Pod koniec lipca 2010 uruchomiono z okazji 85-lecia stronę internetową moje.polskieradio.pl[1]. Za jej pośrednictwem można obecnie (stan na 31 lipca 2010) odbierać 20 z 85 planowanych kanałów tematycznych[1].
Radio współpracuje z klasami dziennikarskimi
XXI Liceum Ogólnokształcące im. Hugona Kołłątaja w Warszawie
.
Logo Polskiego Radia
Lata | Opis |
---|
1994
–
31 stycznia
2005
| Trzy czerwone koła a na środku napis POLSKIE RADIO. |
1 lutego
2005
– nadal | Po lewej kwadrat z trzema czerwonymi kołami a po prawej czerwony prostokąt z napisem POLSKIE RADIO. |
Lokalne rozgłośnie Polskiego Radia
Lokalne stacje Polskiego Radia zrzeszone są w sieci
Audytorium 17
.
Ogólnopolskie programy Polskiego Radia
Przypisy
Źródła
Linki zewnętrzne