Estado Libre Asociado de Puerto Rico Commonwealth of Puerto Rico Wspólnota Portoryka Wolne Stowarzyszone Państwo Portoryko
Flaga Portoryka Herb Portoryka Flaga Portoryka Herb Portoryka
Dewiza : ( łac. ) Joannes Est Nomen Eius ( pol. Jan to jego imię)
Hymn : La Borinqueña
Położenie Portoryka
Konstytucja	25 lipca 1952
Język urzędowy	hiszpański , angielski
Stolica	San Juan
Ustrój polityczny	demokratyczny
Status terytorium	Samorządne terytorium stowarzyszone
Zależne od	Stanów Zjednoczonych
Głowa terytorium	prezydent Barack Obama
Szef rządu	gubernator Luis Fortuño
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	9 104 km² 1,6%
Liczba ludności  ( 2007 )  • całkowita   •  gęstość zaludnienia	128. na świecie 3 944 259▲ 433,2 osób/km²
Jednostka monetarna	dolar amerykański ( USD )
Rok utworzenia	przejęcie od Hiszpanii 1898
Strefa czasowa	UTC -4
Kod ISO 3166	PR/PRI/630
Domena internetowa	.pr
Kod samochodowy	PRI
Kod telefoniczny	+1 787,+1 939
Mapa Portoryka

Portoryko ( hiszp. Puerto Rico – "bogaty port") – państwo stowarzyszone z USA , leżące na wyspie w Ameryce Środkowej , nad Oceanem Atlantyckim i Morzem Karaibskim .

Historia

Wyspa odkryta została przez Krzysztofa Kolumba 19 listopada 1493 roku^[1], gdy ten płynął z hiszpańską flotyllą w poszukiwaniu złota. Nazwał ją San Juan Bautista (Wyspa Świętego Jana Chrzciciela). Przebywał tam tylko kilka dni by uzupełnić zapasy żywności i wody i popłynął dalej. W rejsie brał udział Hiszpan Juan Ponce de León , który po usłyszeniu od miejscowych Indian opowieści o bogactwie postanowił na wyspę wrócić. Zrobił to w roku 1508 w celu poszukiwania złota. W roku 1521 na północnym wybrzeżu Hiszpanie założyli swoją główną osadę, którą nazwali Puerto Rico ( pol. bogaty port).

Złoża złota na wyspie szybko zostały wyeksploatowane, a León udał się na poszukiwania kolejnych ziem. W XVI wieku stolica została przekształcona w bastion będący schronieniem dla galeonów przewożących złoto do Europy.

Przez 405 lat wyspa była częścią zamorskiego imperium Hiszpanii . 28 lipca 1898 podczas wojny amerykańsko-hiszpańskiej na wyspie wylądowały siły amerykańskie. Hiszpania przegrała wojnę i była zmuszona oddać Amerykanom Portoryko ( traktat paryski podpisany w 1898 ).

W 1917 amerykański Kongres nadał wszystkim mieszkańcom Portoryko obywatelstwo amerykańskie. W 1948 Portoryko otrzymało prawo do wybierania gubernatora w demokratycznych wyborach . 25 lipca 1952 przyjęto konstytucję , która precyzuje stosunki ze Stanami Zjednoczonymi.

Ustrój polityczny

Portoryko pozostaje pod zwierzchnictwem USA, ale ma duży zakres autonomii . Mieszkańcy Portoryko, pomimo że są obywatelami USA, nie głosują w wyborach do Kongresu i w wyborach prezydenckich , chociaż biorą udział w prawyborach prezydenckich. Nie płacą też federalnych podatków od dochodów wytworzonych na wyspie. Posiadają paszport USA jak i prawo do swobodnego osiedlania się na terytorium Stanów, a ci którzy z tego prawa skorzystają automatycznie nabierają prawa do głosowania w wyborach prezydenckich, stanowych i lokalnych.

Przyszłość polityczna wyspy jest jeszcze otwarta, gdyż obecna sytuacja jest dalej do pewnego stopnia prowizoryczna. Niektórzy mieszkańcy wyspy domagają się pełnej niepodległości , inni z kolei chcą pełnej integracji ze Stanami Zjednoczonymi i przekształcenia wyspy w kolejny amerykański stan.

Ochrona środowiska

Zróżnicowany klimat i ukształtowanie terenu czynią z wyspy znakomite miejsce dla różnych ekosystemów. W kraju jest Park Narodowy El Yunque oraz Rezerwat Biosfery Guánica do którego należą namorzyny i rafy koralowe .

Gospodarka

PKB na jednego mieszkańca Portoryko w 2003 roku wynosiło 17 069 $. A struktura PKB kształtowała się następująco:

• Rolnictwo: 1%
• Przemysł: 45%
• Usługi: 54%

Eksportuje się głównie: farmaceutyki, żywność, sprzęt elektroniczny.

Religia

• Katolicyzm : 63,8%
• Protestantyzm : 29,5%
  • Gł. adwentyzm , pentekostalizm i baptyzm
• Świadkowie Jehowy : 1,56%
• Spirytyzm : 0,7%
• Mormoni : 0,59%
• Islam :0,13%

^[2]

Przypisy

Bibliografia