Postkolonializm – zbiorczy termin szeregu teorii filozoficznych i literaturoznawczych obejmujących zagadnienia związane z dziedzictwem europejskich potęg kolonialnych i dekolonizacją w drugiej połowie XX wieku .

W rozumieniu literaturoznawczym postkolonializm to krytyczna analiza literatury tworzonej w krajach, które były lub są koloniami innych krajów, literatury pisanej przez mieszkańców państw kolonizujących lub byłych kolonii. Postkolonialna literatura zajmuje się problematyką rozwijania tożsamości narodowej w skolonizowanych społeczeństwach , różnicami i wzajemnymi wpływami kulturowymi między światami kolonizatorów i narodów podbitych, wreszcie, stosunkami byłych kolonii i byłych potęg kolonialnych.

Postkolonializm jako badania nad literaturą postkolonialną rozwinął się w latach 70. XX wieku ; za jego twórcę uważa się Edwarda Saida (praca Orientalizm). Inne ważne teoretyczne pozycje to:

• Benita Parry: Delusions and Discoveries
• Kwame Nkrumah : Consciencism
• Frantz Fanon : Black Skin, White Masks
• Frantz Fanon: The Wretched of the Earth (Wyklęty lud ziemi, Warszawa 1985)
• Albert Memmi : Portrait du colonisé, précédé du portrait du colonisateur ( ang. The Colonizer and the Colonized)
• Homi Bhabha: The Location of Culture
• Aimé Césaire : Discourse on Colonialism
• Gayatri Chakravorty Spivak : The Post-Colonial Critic
• Leela Gandhi: Teoria postkolonialna Adam Pisarek: POSTKOLONIALIZM. KRYTYCZNA INSTRUKCJA OBSŁUGI, "Art Papier", sierpień 15-16 (159-160)/2010

Ewa Thompson opisuje współczesną Polskę i inne kraje post-sowieckie używając pojęcia postkolonializmu. Narzędzi tych dla opisu Polski używa także Maria Janion , np. w Niesamowitej Słowiańszczyżnie.

Zobacz też

• kolonializm
• dekolonizacja