Piechota powstania styczniowego
Pułk Stopnicki – pułk piechoty polskiej okresu
powstania styczniowego
. Wchodził w skład
Dywizji Krakowskiej
.
Oddział został sformowany na terenie dawnych województw
sandomierskiego
i
krakowskiego
. Jego dowódcą był ppłk
Karol Kalita-Rębajło
.
Skład
- 5 i 6 batalion piechoty (8 kompanii i 2 plutony rakietników),
- batalion kosynierów stopnickich (4 kompanie),
- batalion rezerwowy stopnicki (4 kompanie i pluton rakietników).
Działania zbrojne
Kalita-Rębajło stoczył kilka zwycięskich bitew z Rosjanami, m.in. pod
Mierzwinem
(
5 grudnia
1863
) oraz pod
Lubienią
.
17 stycznia
1864
stoczył bitwę w rejonie wiosek:
Lubienia
,
Brody
i
Bór Kunowski
. Rosjanie zaatakowali oddział podczas jego postoju w Borze Kunowskim.
Rozpoczęła się walka, podczas której Rosjanie zaczęli wycofywać się na Kaplicę. Tutaj czekał na nich kapitan Bezdzieda. Zaskoczony nieprzyjaciel zaczął uciekać do
Iłży
. Wówczas wszystkie oddziały (z wyjątkiem oddziału w Lubieni, który zbłądził), ruszyły w
pościg
. Żołnierzy złapanych w lesie wieszano na miejscu.
Po zakończeniu bitwy pod Iłżą Rębajło awansował na pułkownika.
Po wyjściu z lasu powstańcy zajęli wieś
Błaziny
. Następnie zaatakowali
Iłżę
, gdzie schroniliły się żołnierze rosyjscy, rozpoczęła się walka, którą powstańcy wygrali. Po nastaniu zmroku powstańcy wycofali się do pobliskiej wioski. Po ściągnięciu wszystkich oddziałów pułk wyruszył do Jasieńca Iłżeckiego, a po chwilowym postoju zapuścił się w lasy iłżeckie.
Wg Leona Ratajczyka straty powstańców wynosiły: 9 zabitych, 5 rannych i 8 zaginionych.
Grób Karola Kality na cmentarzu Łyczakowskim
Spodziewając się pogoni pod
Wąchockiem
, powstańcy przekroczyli Kamienną i udali się do osady Kaczka znajdującej się w głębi niedostępnych lasów siekierzyńskich. Po krótkim postoju skierowali się w stronę
Wierzbnika
, by dotrzeć o zmierchu do Krzyżowej Woli.
Rozwiązanie
Po krótkim pobycie w pobliżu Michałowa wyruszyli w lasy cisowskie przez
Rzepin
, Śniadkę i
Bodzentyn
. Po zatargu z nowym dowódcą Toporem, chory Kalita-Rębajło wyjechał z Cisowa do Brodów Iłżeckich, gdzie ukrywał się w domu urzędnika huty.
Następnie po odzyskaniu zdrowia przedostał się za granicę
zaboru rosyjskiego
, skąd trafił na emigrację do
Turcji
. W
1871
wrócił do
Lwowa
.
Bibliografia
- Eligiusz Kozłowski, Od Węgrowa do Opatowa 3.02.1863 - 21.02.1864 Wybrane bitwy z Powstania Styczniowego, Wydawnictwo MON, Warszawa 1962 r.
- S. Kotarski, Opatów w latach 1861-1864, Opatów 1935 r.
-
Tadeusz Manteuffel
(red.), Historia Polski, t.II, cz.III, Warszawa 1959 r.
Zobacz też
