|
Lew Trocki
Lew Dawidowicz Trocki - wł. Lew Dawidowicz Bronstein (ur. 7 listopada 1879 w Janówce, zm. 21 sierpnia 1940 w Meksyku) - rewolucjonista rosyjski pochodzenia żydowskiego, jeden z twórców i przywódców RFSRR i ZSRR. Przewodniczący Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego w Piotrogrodzie w czasie rewolucji październikowej, członek Biura Politycznego RKP(b) i WKP(b), komisarz ludowy spraw zagranicznych RFSRR, następnie komisarz ludowy wojny i marynarki wojennej w rządzie RFSRR i ZSRR (do 1925). Polityczny oponent Józefa Stalina.
Życiorys
Urodzony w zamożnej chłopskiej, żydowskiej rodzinie jako piąte z ośmiorga dzieci (czworo z nich zmarło już w wieku dziecięcym). W jego domu rodzinnym używano mieszanki języka rosyjskiego i języka ukraińskiego (surżyk). Jego rodzice byli ateistami i nie używali jidysz.
Ukończył z wyróżnieniem szkołę realną im. Św. Pawła w Odessie, planował studiować matematykę, jednak w 1897 zaangażował się w rodzący się w Rosji ruch robotniczy, zakładając razem z kilkoma przyjaciółmi i pierwszą żoną Aleksandrą Sokołowską Południoworosyjski Związek Robotniczy, co uważa się za początek działalności rewolucyjnej Trockiego. W 1898 organizacja została wykryta i rozbita, a on aresztowany wraz z innymi działaczami. W 1900 został skazany na zesłanie na Syberię do miejscowości Ust-Kut w pobliżu jeziora Bajkał.
W 1902 uciekł stamtąd do zachodniej Europy, posługując się fałszywym paszportem na nazwisko Trocki. W Londynie poznał m.in. Włodzimierza Lenina, który już wcześniej dostrzegł w Trockim obiecującego dziennikarza marksistowskiego i planował wciągnąć go do redakcji Iskry, oficjalnego organu Socjaldemokratycznej Partii Rosji. Obaj działacze szybko jednak się ze sobą poróżnili. Trocki nie popierał leninowskiej wizji monolitycznej partii i poparł na II zjeździe frakcję mienszewików.
W 1905 powrócił sekretnie do Rosji, by wziąć aktywny udział w rewolucji (notabene jako jedyny z ważniejszych rosyjskich działaczy socjalistycznych). Był ostatnim przewodniczącym Piotrogrodzkiej Rady Robotniczej, wzywał do obalenia caratu poprzez strajk generalny. Po klęsce rewolucji skazany na dożywotnią katorgę w kolonii karnej w Obdorsku, jednak w 1907 udało mu się uciec do Szwajcarii.
Wkrótce po wybuchu I wojny światowej przeniósł się z Zurychu do Paryża, gdzie podjął pracę w redakcji rosyjskojęzycznego dziennika "Nasze Słowo". Zdecydowanie występował przeciwko wojnie i postawie kierownictwa Drugiej Międzynarodówki i większości socjalistów europejskich, którzy przeszli na pozycje patriotyczne i popierali władze swoich krajów w konflikcie. Podczas konferencji socjalistów w Zimmerwaldzie we wrześniu 1915 r. odegrał istotną rolę, m.in. był autorem tekstu deklaracji końcowej. We wrześniu 1916 r. władze francuskie, na prośbę Rosji, zamknęły redakcję "Naszego Słowa" i postanowiły wydalić Trockiego z kraju. Próbując za wszelką cenę uniknąć wydalenia do Rosji, Trocki trafił do Hiszpanii i stamtąd do Nowego Jorku (styczeń 1917). Po wybuchu rewolucji lutowej, wrócił do Rosji, z krótkim przystankiem w obozie dla jeńców wojennych w Amherst w Kanadzie.
W Piotrogrodzie Trocki natychmiast podjął intensywną działalność polityczną, ostro krytykując kolejne rządy i występując w obronie Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. Należał wówczas do tzw. frakcji międzydzielnicowców (ros. miezrajoncy), odrębnej od frakcji bolszewickiej i mienszewickiej SDPRR. Trocki przystąpił do bolszewików we wrześniu 1917 r., by od razu znaleźć się w Komitecie Centralnym SDPRR(b). W miesiącach poprzedzających Rewolucję Październikową Trocki był jednym z jej "kół napędowych" - zręcznym mówcą, bardzo popularnym wśród robotników i żołnierzy, a także organizatorem politycznym o rosnących wpływach. Po rozruchach lipcowych, 23 lipca trafił do więzienia ze sfabrykowanymi zarzutami o szpiegostwo na rzecz Niemiec. Więzienie opuścił 4 września.
23 września został wybrany na przewodniczącego Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. W październiku odegrał kluczową rolę w przygotowaniu i przeprowadzeniu zbrojnego przewrotu, jako przewodniczący Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego i w zakresie polityczno-agitacyjnym ( w decydującym okresie przemawiał na wielu wiecach i zebraniach). Był wówczas jednym z kilku czołowych przywódców bolszewickich.
Po rewolucji październikowej, jako ludowy komisarz spraw zagranicznych, negocjował brzeski traktat pokojowy, a następnie był komisarzem spraw wojskowych i morskich i głównym organizatorem Armii Czerwonej. 4 września 1918 jako komisarz wojny i marynarki wojennej stanął na czele Rady Wojennej RFSRR.
Po śmierci Lenina (1924) pozostawał w ostrym konflikcie ze Stalinem na tle walki o sukcesję po Leninie i walki z rozrastającą się w ZSRR biurokracją. Dostrzegał degenerację ideową, do jakiej dochodziło w partii bolszewickiej, upadek wewnątrzpartyjnej dyskusji i rosnącą rozbieżność między ideałami socjalistycznymi a dążeniami wielu nowo wstępujących członków. W licznych artykułach prasowych i książce Platforma Lewicowej Opozycji domagał się walki z tymi problemami, których uosobieniem dla niego był Józef Stalin. Wokół haseł Trockiego uformowała się nieformalna frakcja w WKP(b) określana jako Lewicowa Opozycja. Poniósł jednak klęskę. W 1925 musiał odejść z komisariatu wojny, (zastąpiony na krótko przez Michaiła Frunzego, a po jego śmierci przez stalinowca Klimenta Woroszyłowa), w 1926 usunięto go z Biura Politycznego , a w listopadzie 1927, po próbie zorganizowania bloku wraz Zinowiewem i Kamieniewem i demonstracjach zwolenników w dniu 7 listopada 1927 został usunięty z WKP(b). Kilka miesięcy później znalazł się na wygnaniu w Ałma-Acie. Jego zwolennicy i sprzymierzeńcy zostali wydaleni z WKP(b) i poddani przez OGPU policyjnym prześladowaniom .
W styczniu 1929 został deportowany ze ZSRR na podstawie uchwały Biura Politycznego WKP(b),za "działalność kontrrewolucyjną" a w 1932 pozbawiony obywatelstwa ZSRR. Przebywał na emigracji w Turcji ( na wyspie Prinkipo (Büyükada)), Norwegii , Francji, i w Meksyku. Z zagranicy toczył walkę ze Stalinem. Stworzył Biuletyn Opozycji, jako stałe wydawnictwo periodyczne relacjonujące i komentujące wydarzenia w ZSRR. Krytykował dyktaturę Stalina jako zdradę ideałów rewolucji i wynaturzenie istoty państwa radzieckiego. Komentował również bieżące wydarzenia w polityce międzynarodowej, analizując m.in. przebieg rewolucji hiszpańskiej, rozwój faszyzmu i nazizmu i upadek demokracji w Europie Środkowej.
Przez cały okres emigracyjny był tropiony przez radzieckich tajnych agentów, którzy starali się śledzić każdy jego krok i donosić o nim Stalinowi. Trocki za życia nie zdawał sobie sprawy, ilu z jego sekretarzy, pomocników itp. miało związki z NKWD. Co najmniej trzykrotnie radzieckie służby bezpieczeństwa usiłowały pozbawić go życia - pozorując pożar jego willi na wyspie Prinkipo (Büyükada), a następnie domu pod Paryżem oraz organizując zmasowany atak z użyciem broni maszynowej na jego dom w Meksyku w kwietniu 1940.
14 lutego 1938 w niejasnych okolicznościach w szpitalu w Paryżu zmarł syn Trockiego - Lew Siedow, prawdopodobnie skrytobójczo zamordowany przez agenta INO NKWD. W podobny sposób zginęła właściwie cała rodzina Trockiego, oprócz jego drugiej żony Natalii Siedowej.
W 1938 utworzył IV Międzynarodówkę.
20 sierpnia 1940 został zamordowany na rozkaz Stalina w Meksyku przez agenta NKWD Ramóna Mercadera . Mercader uderzył z zaskoczenia czekanem w tył głowy Trockiego, który pracował wówczas nad biurkiem nad biografią Stalina. Zamachowca aresztowano. Trocki, ciężko ranny w głowę zmarł w szpitalu w 26 godzin po zamachu. Jego pogrzeb w Meksyku zgromadził 300 tysięcy osób.
Miał czworo dzieci: z pierwszą żoną dwie córki - Zinaidę (w 1933 popełniła samobójstwo w Berlinie) i Ninę (w 1928 zmarła na gruźlicę w ZSRR), a z drugiego małżeństwa z N. I. Siedową dwóch synów - Lwa Siedowa i Siergieja Siedowa (w 1937 stracony w ZSRR).
Trocki nie został nigdy oficjalnie zrehabilitowany w ZSRR, jak wielu innych działaczy zamordowanych z rozkazu Stalina. Niemniej w latach 80. wydano pamiątkowy znaczek z jego postacią, a w 1987 zniesiono zakaz publikacji lub posiadania jego książek.
Inne hasła zawierające informacje o "Lew Trocki":
I wiek
...
Dwudziestolecie międzywojenne na świecie
czele. Na czele kraju stanęła Rada Komisarzy Ludowych, której przewodniczył
Włodzimierz Lenin
,
Lew Trocki
został komisarzem do spraw zagranicznych, natomiast za sprawy narodowościowe odpowiedzialny ...
Ewangeliści
...
Nowa Polityka Ekonomiczna
wewnętrznej
państwa radzieckiego
i realizacje przynajmniej niektórych obietnic. Już od 1920 roku
Lew Trocki
domagał się zniesienia kontyngentów w rolnictwie. Ostatecznie w 1921 roku, ...
Maciej Słomczyński
...
1225
...
1908
...
Armia Czerwona
...
Kilimandżaro
...
Stepan Bandera
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Lew Trocki":
011. Cesarstwo Bizantyjskie (plansza 6)
...
114 b Europa Środkowowschodnia w XVI w. (plansza 12)
...
Komizm w Zemście (plansza 10)
...
|
