Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Prawo morza

Prawo morza

Prawo morza – dział prawa międzynarodowego publicznego , określający status prawny obszarów morskich oraz statków morskich. Prawo morza opiera się na zwyczaju międzynarodowym oraz umowach międzynarodowych , spośród których najpowszechniej stosowaną[1] jest Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza sporządzona 10 grudnia 1982 w Montego Bay (tzw. Konwencja jamajska)[2]. W odniesieniu do Polski ważnym aktem prawnym jest również Ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej[3].

Spis treści

Międzynarodowe konferencje prawa morza

Pierwsza konferencja

Pierwsza konferencja prawa morza zorganizowana przez Organizację Narodów Zjednoczonych odbyła się w Genewie w dniach 24 lutego – 27 kwietnia 1958 [4]. Podstawę prac stanowił projekt konwencji opracowany przez funkcjonującą od 1949 [4] Komisję Prawa Międzynarodowego [5]. Rezultatem działań konferencji były cztery konwencje[5]:

  • w sprawie morza terytorialnego i strefy przyległej;
  • w sprawie morza otwartego;
  • w sprawie rybołówstwa i konserwacji zasobów żywych morza otwartego;
  • w sprawie szelfu kontynentalnego.

Druga konferencja

Brak ustaleń w kwestii szerokości morza terytorialnego stał się główną przyczyną zorganizowania kolejnej konferencji, również obradującej w Genewie, w 1960 roku[5]. Delegatom państw ponownie nie udało się wypracować wspólnego stanowiska w tej sprawie, co doprowadziło do fiaska obrad[5]. Wraz z upływem czasu coraz więcej państw zgłaszało roszczenia sięgające dalej niż 12 MM , co określano jako pełzanie jurysdykcji państwowej po morzu otwartym[5].

Trzecia konferencja

Trzecia konferencja prawa morza ONZ rozpoczęła się 3 grudnia 1975 w Nowym Jorku i zakończyła 10 grudnia 1982 w Montego Bay [5]. W jej pracach wzięło udział 157 uczestników, którzy obradowali podczas jedenastu sesji[5]. W wyniku jej działań opracowano i przyjęto Konwencję o prawie morza, która oprócz kodyfikacji dotychczasowych zwyczajów, wprowadziła nowe regulacje obejmujące sposoby eksploatacji, badania i ochrony poszczególnych obszarów morskich[5]. Powyższe względy spowodowały uznanie III konferencji prawa morza ONZ ją za jedną z największych i najbardziej znaczących konferencji w historii stosunków międzynarodowych[5].

Konwencja jamajska

Projekt Konwencji o prawie morza uchwalono 30 kwietnia 1982 , zaś złożenie podpisów na dokumencie nastąpiło 10 grudnia tego samego roku[5]. W 1993 ratyfikowało ją 60 państw, a weszła w życie w 1994 [5]. Składa się na nią 320 artykułów i 9 załączników (aneksów)[2]. Na mocy konwencji utworzono Międzynarodową Organizację Dna Morskiego, Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza oraz Komisję Granic Szelfu Kontynentalnego[6]. Ponadto konwencja stanowi podstawę działania Zgromadzenia Państw Stron Konwencji o Prawie Morza, Komisji koncyliacyjnej zgodnie z Aneksem V, Trybunału arbitrażowego zgodnie z Aneksem VII i Specjalnego trybunału arbitrażowego na podstawie Aneksu VIII[7].

Klasyfikacja obszarów morskich

Obszary wchodzące w skład terytorium państwowego :

Obszary podlegające ograniczonej jurysdykcji lub suwerenności państw:

Obszary poza granicami jurysdykcji państw:

Regulacje dotyczące międzynarodowych cieśnin i kanałów

Cieśniny

Mianem cieśnin międzynarodowych określa się naturalne drogi wodne łączące morza i oceany, nad brzegami których znajdują się terytoria więcej niż jednego państwa[8]. Od czasu określenia szerokości morza terytorialnego na 12 MM nastąpiło przekształcenie 116 cieśnin w tzw. cieśniny terytorialne[9] – Konwencja jamajska objęła je prawem przejścia tranzytowego [10]. Jednocześnie Konwencja zaakceptowała utrzymanie statusu prawnego cieśnin uregulowanych wcześniej osobnymi umowami międzynarodowymi[9].

CieśninaPaństwaSąsiednie akwenyAkt prawnyRegulacje
Cieśniny bałtyckie   Dania   Szwecja Morze Północne i Morze Bałtyckie Traktat kopenhaski z 14 marca 1857, ustawodawstwo duńskie , ustawodawstwo szwedzkie Statki: rezygnacja przez Danię z pobierania opłat od statków i ładunków, zobowiązanie do niezatrzymywania statków pod żadnym pozorem – swoboda żeglugi statków handlowych; okręty wojenne – Dania[11]: limit ilości przepływających okrętów oraz określony czas przejścia; Szwecja[12]: całkowita swoboda przejścia okrętów wojennych
Cieśniny czarnomorskie   Turcja Morze Czarne i Morze Śródziemne Konwencja z Montreux z 20 lipca 1936 Statki: swoboda przepływu i żeglugi na czas neutralności Turcji , w razie stanu wojny zakaz dla statków nieprzyjaciela; okręty wojenne: swobodny przepływ dla lekkich okrętów nawodnych i okrętów pomocniczych[13], ograniczenia dla większych jednostek państw nieczarnomorskich, w razie przystąpienia Turcji do wojny – przepływ floty wojennej uzależniony od uznania władz tureckich
Cieśnina Magellana   Argentyna   Chile Ocean Atlantycki i Ocean Spokojny Traktat chilijsko-argentyński z 23 lipca 1881, Porozumienie z 10 grudnia 1941, ustawodawstwo chilijskie Początkowo neutralizacja brzegów cieśniny oraz całkowita swoboda przepływu statków i okrętów niezależnie od bandery; od 1941 uchylenie zakazu fortyfikowania cieśniny, zakaz żeglugi w nocy, kontrola przepływających statków[14]; od zakończenia II wojny światowej powrót do poprzednich regulacji

Kanały

Określenie międzynarodowy kanał morski stosuje się wobec sztucznych dróg wodnych, które łączą dwa akweny otwarte dla żeglugi międzynarodowej[15]. Umiędzynarodowienie kanału stanowiącego wody wewnętrzne państwa odnosi się do wolności żeglugi i pozostaje bez wpływu na strefę kanału, stanowiącą terytorium państwa[15].

KanałPaństwoSąsiednie akwenyAkt prawnyRegulacje
Kanał Sueski   Egipt Morze Śródziemne i Morze Czerwone ustawodawstwo egipskie Otwarty dla żeglugi; wielkość statku, procedury związane z przepływem oraz wysokość opłat określone są przez administrację państwową
Kanał Panamski   Panama Ocean Atlantycki i Ocean Spokojny Traktaty Torrijos-Carter z 1977Otwarty dla żeglugi, od 1999 kontrolowany przez władze Panamy
Kanał Kiloński   Niemcy Morze Bałtyckie i Morze Północne Traktat wersalski z 28 czerwca 1919 , wyrok STSM z 1923 w sprawie statku "Wimbledon"Swoboda żeglugi dla flot handlowych i wojskowych państw pozostających w pokoju z Niemcami [16]
Kanał Koryncki   Grecja Morze Jońskie i Morze Egejskie ustawodawstwo greckie , porozumienia bilateralneSwoboda żeglugi dla flot handlowych i wojskowych[17]

Zobacz też

Przypisy

  1. W 2009 roku była wiążąca dla 158 państw i Wspólnoty Europejskiej.
  2. 2,0 2,1 Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza, sporządzona w Montego Bay dnia 10 grudnia 1982 r. . lex.com.pl, 1982-12-10. [dostęp 22 maja 2009].
  3. Ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej ( Dz. U. z 1991 r. Nr 32, poz. 131 )
  4. 4,0 4,1 Remigiusz Bierzanek , Janusz Symonides : Prawo międzynarodowe publiczne. Wyd. 8. Warszawa: LexisNexis, 2008, s. 219. . 
  5. 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 Remigiusz Bierzanek , Janusz Symonides : Prawo międzynarodowe publiczne. Wyd. 8. Warszawa: LexisNexis, 2008, s. 220. . 
  6. /index.php?document=66 Prawo Morza . poznajmyonz.pl. [dostęp 22 maja 2009].
  7. D.R. Bugajski, Międzynarodowe organizacje morskie, Gdynia 2009, s. 98, .
  8. Remigiusz Bierzanek , Janusz Symonides : Prawo międzynarodowe publiczne. Wyd. 8. Warszawa: LexisNexis, 2008, s. 236. . 
  9. 9,0 9,1 Remigiusz Bierzanek , Janusz Symonides : Prawo międzynarodowe publiczne. Wyd. 8. Warszawa: LexisNexis, 2008, s. 237. . 
  10. Art. 38 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza
  11. W odniesieniu do Bełtów.
  12. W odniesieniu do Sundu .
  13. Pod warunkiem uprzedzenia na 8 do 15 dni przed przepływem.
  14. Poza sojuszniczymi.
  15. 15,0 15,1 Remigiusz Bierzanek , Janusz Symonides : Prawo międzynarodowe publiczne. Wyd. 8. Warszawa: LexisNexis, 2008, s. 240. . 
  16. W 1936 III Rzesza jednostronnie wypowiedziała obowiązujące przepisy odnoszące się do Kanału Kilońskiego, przywróciły je dopiero brytyjskie władze okupacyjne.
  17. Kanał Koryncki nie jest kanałem międzynarodowym. Zob. D.R. Bugajski, Prawa żeglugowe okrętu w świetle prawa międzynarodowego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009, s. 295-297, .

Źródło

Bibliografia

D.R. Bugajski, Prawa żeglugowe okrętu w świetle prawa międzynarodowego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009, ss. 380, .

.

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Prawo morza":

Ren ...

Biskup ...

Mieszko II Lambert ...

Adwentyzm ...

Odense ...

Linz ...

Uniwersytet Witolda Wielkiego ...

Cena ...

Stanisław Narutowicz ...

Jonas Basanavičius ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Prawo morza":

Zasady zgodnego z prawem wykorzystywania komputera (plansza 4) ...

02c Pojęcia podstawowe - część 3 (plansza 14) ...

15 Holowanie (plansza 6) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie