Prezydent Stanów Zjednoczonych
Pieczęć prezydenta USA
Obecny Prezydent
Pieczęć prezydenta USA Barack Obama
Stanowisko
Data utworzenia	1789
Pierwszy Prezydent	George Washington
Miejsce w linii sukcesji prezydenckiej	Pierwsze

Stany Zjednoczone Godło USA

Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i politykaStanów Zjednoczonych Ustrój polityczny Konstytucja Prezydent Barack Obama Kolegium Elektorów Wiceprezydent Joe Biden Gabinet Kongres Senat Przewodniczący : Joe Biden Pro tempore : Daniel Inouye Izba Reprezentantów Spiker : Nancy Pelosi Partie polityczne Sąd Najwyższy Prezes : John G. Roberts Podział terytorialny Wikiprojekt Polityka

Prezydent Stanów Zjednoczonych – głowa państwa, szef administracji federalnej, naczelny dowódca sił zbrojnych, szef rządu, a także lider swojej partii. Konstytucja nadała mu wiele prerogatyw, co sprawia, iż zajmuje on kluczowe miejsce w systemie politycznym Stanów Zjednoczonych .

Kadencja

Prezydent jest wybierany na cztery lata; wybory zawsze odbywają się w pierwszy wtorek po pierwszym poniedziałku listopada roku podzielnego przez cztery. Od 1937 zaprzysiężenie odbywa się 20 stycznia następnego roku, o godzinie 12 czasu waszyngtońskiego (18.00 czasu polskiego), do 1933 r. miało to miejsce 4 marca . Liczba kadencji jest konstytucyjnie ograniczona do dwóch. Jeżeli jednak wiceprezydent obejmuje opróżniony urząd w trakcie trwania kadencji dotychczasowego prezydenta przez okres dłuższy niż dwa lata, wtedy może być wybrany tylko jeden raz. Poprawkę regulującą ten problem wprowadzono w roku 1951 , przedtem istniało niepisane prawo ograniczające liczbę kadencji do dwóch, który to zwyczaj złamał jedynie Franklin Delano Roosevelt (wybrany w 1940 na trzecią i w 1944 na czwartą kadencję). W przypadku śmierci, zrzeczenia się lub usunięcia z urzędu dotychczasowej głowy państwa, prezydentem zostaje wiceprezydent, który jest wybierany wspólnie z prezydentem. Dotychczas w historii USA działo się tak dziewięć razy; po raz pierwszy w 1841 r. kiedy wiceprezydent John Tyler został prezydentem po śmierci Williama Henry'ego Harrisona , a po raz ostatni w 1974 roku, kiedy Gerald Ford wstąpił do Białego Domu po rezygnacji Richarda Nixona . Wiceprezydent "dokańcza" wtedy kadencję swego poprzednika.

Sposób wyboru

Prezydent USA jest wybierany w wyborach pośrednich^[1]. W dniu głosowania wybiera się teoretycznie, elektorów , tworzących Kolegium Elektorów . Ciało to nigdy nie konstytuuje się, a jego członkowie są - dla większości wyborców - anonimowi; elektorzy z każdego stanu zbierają się w pierwszy poniedziałek po drugiej środzie grudnia w siedzibie władz stanowych i tam oddają głosy. Zgodnie z art. II Konstytucji Stanów Zjednoczonych o sposobie doboru elektorów decyduje stanowa legislatura (a zatem wcale nie musieliby oni być wybierani w głosowaniu powszechnym, zresztą w XIX wieku wiele stanów praktykowało wybór elektorów przez stanowe legislatywy). System ten (liczba miejsc w kolegium zależy od liczby reprezentantów + 2 senatorów danego stanu) zakłada, że kandydat, który uzyskał choćby jeden głos przewagi w danym stanie uzyskuje cały pakiet jego głosów; system ten (który nie obowiązuje w Nebrasce i Maine, które umożliwiają wybór elektorów z różnych partii) ma swoje wady. Zdarza się bowiem, że kandydat, który uzyskał mniejszość w głosowaniu powszechnym, uzyskuje przewagę w kolegium elektorskim i zostaje prezydentem. Taka sytuacja miała miejsce w latach: 1824 , 1876 , 1888 i niedawno w 2000 .

Od początku istnienia USA istnieją dwie główne partie polityczne, które praktycznie zmonopolizowały władzę w tym kraju. Najstarszą z nich jest powstała w końcu XVIII wieku Partia Demokratyczna (wcześniej znana jako partia Republikańska i Republikańsko-Demokratyczna), której przeciwnikiem było początkowo stronnictwo Federalistów, potem Partia Wigów a obecnie powstała w latach 50. XIX wieku Partia Republikańska . Obecnie w Białym Domu zasiada demokrata Barack Obama , wybrany na pierwszą kadencję w wyborach 4 listopada 2008 roku.

Nigdy w historii USA nie zdarzyło się (prócz pierwszych wyborów , które wygrał bezpartyjny Washington ), aby wybory wygrał kandydat niezależny lub reprezentujący tzw. "trzecie partie"^[2]. Jednak udawało im się niekiedy uzyskać poważne poparcie, jak w roku 1912 , kiedy kandydat Partii Postępowej i były prezydent Theodore Roosevelt zajął drugie miejsce przed oficjalnym kandydatem republikanów (w tych samych wyborach socjalista Eugene Victor Debs uzyskał około miliona głosów), w roku 1968 kiedy gubernator Alabamy George Wallace uzyskał około 10 milionów głosów i 46 w kolegium elektorskim, co umożliwiło wobec podziału w obozie demokratów zwycięstwo Nixonowi oraz w latach 1992 i 1996 , kiedy kandydat Partii Reform Ross Perot uzyskał kolejno 19 milionów i osiem milionów głosów, co dało zwycięstwo Billowi Clintonowi .

Lista

Urząd prezydenta sprawowały dotąd 43 osoby. Różnica pomiędzy liczbą osób, a numeracją prezydentów (obecnie urząd ten sprawowany jest przez 44 prezydenta) wynika z faktu, że Stephen Grover Cleveland sprawował go dwukrotnie, jako dwudziesty drugi ( 1885 - 1889 ) i dwudziesty czwarty prezydent USA ( 1893 - 1897 ). Jego kadencje zostały rozdzielone prezydenturą dwudziestego trzeciego prezydenta USA Benjamina Harrisona ( 1889 - 1893 ).

l.p.	Prezydent		Data objęcia urzędu	Data złożenia urzędu	Partia	Wiceprezydent
1	George Washington		30 kwietnia 1789	4 marca 1797	bezpartyjny	John Adams
2	John Adams		4 marca 1797	4 marca 1801	federalista	Thomas Jefferson
3	Thomas Jefferson		4 marca 1801	4 marca 1809	demokratyczny republikanin	Aaron Burr i George Clinton [3]
4	James Madison		4 marca 1809	4 marca 1817	demokratyczny republikanin	Elbridge Gerry [3]
5	James Monroe		4 marca 1817	4 marca 1825	demokratyczny republikanin	Daniel Tompkins
6	John Quincy Adams		4 marca 1825	4 marca 1829	demokratyczny republikanin	John C. Calhoun
7	Andrew Jackson		4 marca 1829	4 marca 1837	demokrata	John C. Calhoun [4] i Martin Van Buren
8	Martin Van Buren		4 marca 1837	4 marca 1841	demokrata	Richard Johnson
9	William Henry Harrison [5]		4 marca 1841	4 kwietnia 1841	wig	John Tyler
10	John Tyler		4 kwietnia 1841	4 marca 1845	wig [6]	brak
11	James Knox Polk		4 marca 1845	4 marca 1849	demokrata	George Dallas
12	Zachary Taylor [5]		4 marca 1849 [7]	9 lipca 1850	wig	Millard Fillmore
13	Millard Fillmore		9 lipca 1850	4 marca 1853	wig	brak
14	Franklin Pierce		4 marca 1853	4 marca 1857	demokrata	William R. King [8]
15	James Buchanan		4 marca 1857	4 marca 1861	demokrata	John Breckinridge
16	Abraham Lincoln [9]		4 marca 1861	15 kwietnia 1865	republikanin	Hannibal Hamlin i Andrew Johnson
17	Andrew Johnson		15 kwietnia 1865	4 marca 1869	demokrata [10]	brak
18	Ulysses Simpson Grant		4 marca 1869	4 marca 1877	republikanin	Schuyler Colfax i Henry Wilson [8]
19	Rutherford Birchard Hayes		4 marca 1877	4 marca 1881	republikanin	William Wheeler
20	James Abram Garfield [9]		4 marca 1881	19 września 1881	republikanin	Chester Arthur
21	Chester Alan Arthur		19 września 1881	4 marca 1885	republikanin	brak
22	Stephen Grover Cleveland		4 marca 1885	4 marca 1889	demokrata	Thomas A. Hendricks[8]
23	Benjamin Harrison		4 marca 1889	4 marca 1893	republikanin	Levi Parsons Morton
24	Stephen Grover Cleveland		4 marca 1893	4 marca 1897	demokrata	Adlai Ewing Stevenson I
25	William McKinley [9]		4 marca 1897	14 września 1901	republikanin	Garret Hobart [8] i Theodore Roosevelt
26	Theodore Roosevelt, Jr.		14 września 1901	4 marca 1909	republikanin	brak, potem Charles W. Fairbanks
27	William Howard Taft		4 marca 1909	4 marca 1913	republikanin	James Sherman [8]
28	Thomas Woodrow Wilson		4 marca 1913	4 marca 1921	demokrata	Thomas Marshall
29	Warren Gamaliel Harding [5]		4 marca 1921	2 sierpnia 1923	republikanin	Calvin Coolidge
30	John Calvin Coolidge, Jr.		2 sierpnia 1923	4 marca 1929	republikanin	brak, potem Charles Dawes
31	Herbert Clark Hoover		4 marca 1929	4 marca 1933	republikanin	Charles Curtis
32	Franklin Delano Roosevelt [5]		4 marca 1933	12 kwietnia 1945	demokrata	John Nance Garner , Henry Wallace i Harry Truman
33	Harry Truman		12 kwietnia 1945	20 stycznia 1953	demokrata	brak, potem Alben Barkley
34	Dwight David Eisenhower		20 stycznia 1953	20 stycznia 1961	republikanin	Richard Nixon
35	John Fitzgerald Kennedy [9]		20 stycznia 1961	† 22 listopada 1963	demokrata	Lyndon B. Johnson
36	Lyndon Baines Johnson		22 listopada 1963	20 stycznia 1969	demokrata	brak, potem Hubert Humphrey
37	Richard Milhous Nixon [11]		20 stycznia 1969	9 sierpnia 1974	republikanin	Spiro T. Agnew [4], brak, potem Gerald Ford
38	Gerald Rudolph Ford, Jr.		9 sierpnia 1974	20 stycznia 1977	republikanin	brak, potem Nelson Rockefeller
39	James Earl "Jimmy" Carter, Jr.		20 stycznia 1977	20 stycznia 1981	demokrata	Walter Mondale
40	Ronald Wilson Reagan		20 stycznia 1981	20 stycznia 1989	republikanin	George H. W. Bush
41	George Herbert Walker Bush		20 stycznia 1989	20 stycznia 1993	republikanin	James Danforth Quayle III
42	William Jefferson "Bill" Clinton		20 stycznia 1993	20 stycznia 2001	demokrata	Albert Arnold Gore, Jr.
43	George Walker Bush, Jr.		20 stycznia 2001	20 stycznia 2009	republikanin	Richard B. Cheney
44	Barack Hussein Obama, Jr.		20 stycznia 2009	obecnie sprawuje urząd	demokrata	Joe Biden

Byli prezydenci

Zgodnie z prawem ustalonym we wczesnych latach 60. XX wieku byłym prezydentom USA (jak i wiceprezydentom) przysługuje, po odejściu z urzędu, dożywotnie uposażenie w wysokości pensji sekretarza gabinetu, dodatki na fundusze reprezentacyjne i prowadzenie biura, oraz ochrona osobista Secret Service . Każdy były prezydent zakłada też bibliotekę własnego imienia, gdzie gromadzi dane związane ze swoją prezydenturą. Niektórzy też własne fundacje. Przywileje te są niezbywalne, chyba że prezydent zostanie usunięty z urzędu i ich pozbawiony. Można się też ich zrzec. Tak uczynił w latach 80. Richard Nixon , który zrezygnował z ochrony osobistej.

W 1994 roku Kongres zdecydował, że każdemu prezydentowi, który obejmie urząd po 1 Stycznia 1997 roku będzie przysługiwała ochrona przez okres 10 lat po odejściu z urzędu, do 1997 roku wszyscy byli prezydenci i ich rodziny byli pod ochroną Secret Service do momentu śmierci prezydenta. Ostatnim prezydentem który będzie miał dożywotnią ochronę jest Bill Clinton . Po zamachach terrorystycznych z 11 Września 2001 w Kongresie toczy się debata nad przywróceniem byłym prezydentom dożywotniej ochrony. Pierwszym byłym prezydentem z maksymalnie 10 letnią ochroną był George W. Bush

Często prezydenci prowadzą na emeryturze aktywne życie, jak np. Jimmy Carter , będący autorem wielu bestsellerowych książek, międzynarodowym działaczem humanitarnym i na rzecz praw człowieka, za co wyróżniono go Pokojową Nagrodą Nobla w roku 2002 . William H. Taft został zaś Prezesem Sądu Najwyższego z nominacji Warrena Hardinga .

Obecnie żyje czterech byłych prezydentów:

• Jimmy Carter (ur. 1924 , prezydent 1977 - 1981 )
• George H. W. Bush (ur. 1924 , prezydent 1989 - 1993 )
• Bill Clinton (ur. 1946 , prezydent 1993 - 2001 )
• George W. Bush (ur. 1946 , prezydent 2001 - 2009 )
  • (zobacz też: Precedencja w USA )

Najdłużej żyjącym prezydentem na emeryturze był Herbert Hoover ( 1933 - 1964 ), zaraz po nim Gerald Ford ( 1977 - 2006 ). Najkrócej, bo zaledwie kilka miesięcy, James Knox Polk .

Nietypowe sytuacje

Na mapie zaznaczono stany, w których urodzili się prezydenci USA

• Czterej prezydenci zostali zamordowani w czasie pełnienia urzędu:
  • Abraham Lincoln ( 1861 - 1865 )
  • James Garfield ( 1881 )
  • William McKinley ( 1897 - 1901 )
  • John Fitzgerald Kennedy ( 1961 - 1963 )

Oznacza to, że ponad 9% urzędujących prezydentów zostało zamordowanych. Obecnie każdy prezydent USA, także po zakończeniu kadencji, jest chroniony przez Secret Service .

• Czterej prezydenci zmarli z przyczyn naturalnych w trakcie pełnienia urzędu:
  • William Henry Harrison ( 1841 )
  • Zachary Taylor ( 1849 - 1850 )
  • Warren Harding ( 1921 - 1923 )
  • Franklin Delano Roosevelt ( 1933 - 1945 )

• Jeden prezydent ustąpił ze stanowiska:
  • Richard Nixon ( 1969 - 1974 )

• Dwaj prezydenci byli poddani procedurze usunięcia z urzędu, ale zostali uniewinnieni przez Senat USA :
  • Andrew Johnson ( 1865 - 1869 , sądzony w roku 1868 )
  • Bill Clinton ( 1993 - 2001 , sądzony w roku 1998 )

• Czterech prezydentów objęło urząd, mimo że przegrali w głosowaniu powszechnym (w wypadku Adamsa należy zauważyć, że w XIX wieku wiele stanów, np. Delaware , Karolina Południowa nie przeprowadzały powszechnych wyborów elektorów, których wybierała stanowa legislatywa, zatem nie wiadomo, jakie faktycznie poparcie mieli kandydaci w całym kraju):
  • John Quincy Adams ( 1825 - 1829 ) (pokonany w głosowaniu powszechnym przez Andrew Jacksona )
  • Rutherford Birchard Hayes ( 1877 - 1881 ) (pokonany przez Samuela Tildena)
  • Benjamin Harrison ( 1889 - 1893 ) (pokonany przez Grovera Clevelanda )
  • George W. Bush ( 2001 - 2009 ) (pokonany przez Ala Gore'a )

• Dwaj prezydenci zostali ostatecznie wybrani przez Izbę Reprezentantów :
  • Thomas Jefferson ( 1801 - 1809 )
  • John Quincy Adams ( 1825 - 1829 )

• Pięciu prezydentów, którzy zostali wybrani lub mianowani na stanowisko wiceprezydenta i objęli najwyższy urząd w wyniku sukcesji, nigdy nie zostało wybranych na prezydenta:
  • John Tyler ( 1841 - 1845 )
  • Millard Fillmore ( 1850 - 1853 )
  • Andrew Johnson ( 1865 - 1869 )
  • Chester Arthur ( 1881 - 1885 )
  • Gerald Ford ( 1974 - 1977 )

• Jeden prezydent był jedynym w historii wiceprezydentem i prezydentem nie z wyboru, a z nominacji (w wyniku zastosowania 25. Poprawki do Konstytucji):
  • Gerald Ford ( 1974 - 1977 )

• Czterej wiceprezydenci, którzy objęli rządy w wyniku sukcesji, zostali potem wybrani na kolejną kadencję:
  • Theodore Roosevelt ( 1901 - 1909 , wybrany w 1904 r.)
  • Calvin Coolidge ( 1923 - 1929 , wybrany w 1924 r.)
  • Harry Truman ( 1945 - 1953 , wybrany w 1948 r.)
  • Lyndon Johnson ( 1963 - 1969 , wybrany w 1964 r.)

Pierwszy lotniskowiec USN nazwany imieniem Prezydenta Unii, to CV 42 "Franklin D Roosevelt" Pierwszy Prezydent Unii, który żywy doczekał wodowania lotniskowca swego imienia - to Ronald W Reagan (1911-2004). Okręt nazwany imieniem Reagana to CVN-76.

Rycina ukazująca zamach na Abrahama Lincolna

W historii Stanów Zjednoczonych ośmiu prezydentów zmarło podczas sprawowania urzędu^[12]. Spośród nich czterech zostało zamordowanych, zaś pozostali zginęli z przyczyn naturalnych^[13] We wszystkich ośmiu przypadkach wiceprezydent Stanów Zjednoczonych przejmował stanowisko prezydenta, na skutek linii sukcesji prezydenckiej w USA ^[14]. Pierwszym prezydentem, który zmarł w czasie pełnienia kadencji był William Henry Harrison , który jest także najkrócej urzędującym prezydentem USA (31 dni)^[15]. Franklin Delano Roosevelt sprawował funkcję głowy państwa najdłużej spośród wszystkich prezydentów USA, łącznie trzy pełne kadencje oraz 82 dni czwartej, w sumie 4422 dni^[16].

William Henry Harrison zmarł 4 kwietnia 1841 r. na zapalenie płuc ^[15]. Niecałe dziesięć lat później, 9 lipca 1850 , na zapalenie żołądka zmarł Zachary Taylor ^[17]. 15 kwietnia 1865 w Teatrze Forda aktor John Wilkes Booth , oddał strzały w kierunku Abrahama Lincolna . Prezydent zmarł następnego dnia, o godzinie 7:22^[18]. Szesnaście lat później, 19 września 1881 r., James Garfield został zastrzelony przez Charlesa Guiteau ^[19] . Dwadzieścia lat po morderstwie Garfielda, na skutek ran odniesionych po strzale Leona Czolgosza , zmarł prezydent William McKinley ^[20]. 2 sierpnia 1923 na zawał serca umarł Warren Harding ^[21]. Franklin Delano Roosevelt w wieku 39 lat uległ wypadkowi podczas wakacji w Kanadzie , wskutek czego do końca życia poruszał się na wózku inwalidzkim. 12 kwietnia 1945 zmarł z powodu krwotoku mózgowego^[16]. Ostatnim prezydentem, który umarł podczas sprawowania swojej funkcji jest John F. Kennedy . 22 listopada 1963 podczas kampanii wyborczej w Dallas został zastrzelony przez Lee Harveya Oswalda ^[22].

Prezydenci Stanów Zjednoczonych, którzy zmarli podczas pełnienia kadencji

Kadencje prezydentów USA

Prezydenci amerykańscy wobec spraw polskich

Związki polsko-amerykańskie sięgają czasów wojny o niepodległość ( 1776 - 1783 ), w której uczestniczyli również Polacy, z których najważniejsi to Tadeusz Kościuszko i Kazimierz Pułaski. Pierwszy prezydent USA, Jerzy Waszyngton, spotykał się z Polakami jeszcze przed objęciem prezydentury. Kościuszko uratował mu życie.

William Henry Harrison (prezydent 1841 r.) jeszcze jako kongresman wygłosił w 1818 r. przemówienie w Kongresie w związku ze śmiercią Kościuszki. Powstanie listopadowe w latach 1830 - 31 przypada na okres prezydentury Andrew Jacksona. Do Stanów Zjednoczonych przybyła wtedy znacząca grupa uchodźców politycznych, będących uczestnikami tego powstania. Wtedy też z jego reperkusjami spotkał się James Buchanan, poseł amerykański w Petersburgu w latach 1832 - 33 i prezydent w latach 1857 - 1861 .

Następca Buchanana, Abraham Lincoln ( 1861 - 1865 ) zasiadał w Białym Domu w czasie, gdy w USA trwała wojna secesyjna, a w Królestwie Polskim powstanie styczniowe. Prezydent zachował w nim neutralność, gdyż w wojnie secesyjnej carska Rosja popierała Unię, a Lincoln nie chciał zrażać do siebie ważnego sojusznika, aczkolwiek sekretarz stanu William Henry Seward nie wierzył w możliwość sukcesu powstania.

Dziesięciu prezydentów urzędujących w latach 1865 - 1913 nie łączy praktycznie nic ze sprawami polskimi. Pewne ślady polskie da się zauważyć w przypadku Grovera Clevelanda ( 1885 - 1889 , 1893 - 1897 ). i Williama McKinleya ( 1897 - 1901 ). Grover Cleveland był jednym z niewielu polityków amerykańskich tego okresu, którzy nie służyli w wojsku w czasie wojny secesyjnej. Dwaj jego bracia uczestniczyli w niej. Cleveland nie chciał zaciągnąć się do armii, wolał więc znaleźć kogoś, kto odbyłby służbę za niego. Znalazł analfabetę, polskiego imigranta, któremu zapłacił 150 dolarów za to, że poszedł za niego na front. Zaciągnął za to pożyczkę, którą spłacał przez kilka następnych lat.

William McKinley został zastrzelony przez syna polskich imigrantów, Leona Czolgosza 6 września 1901 r. i zmarł 8 dni później, 14 września . Zabójcę schwytano natychmiast i skazano na śmierć; wyrok wykonano 29 października 1901 r. poprzez śmierć na krześle elektrycznym w więzieniu stanowym w Auburn w stanie Nowy Jork.

Pierwszym prezydentem, który osobiście zaangażował się w sprawy polskie, był Woodrow Wilson ( 1913 - 1921 ). Wniósł on wkład w dzieło niepodległości Polski, choć jako autor książki Historia narodu amerykańskiego nie wyrażał się pochlebnie o Polakach. To właśnie w czasie jego prezydentury Polska nawiązała w 1919 r. stosunki dyplomatyczne ze Stanami Zjednoczonymi i utrzymuje je nieprzerwanie do dziś. Warren Harding (prezydent 1921- 23 ), podobnie jak Wilson, też wyrażał się negatywnie o Polakach, określając ich pogardliwie Polacks. 20 maja 1921 r. wręczył on noblistce Marii Curie-Skłodowskiej kapsułkę z zawartością radu o wartości 100 000 dolarów.

W okresie prezydentury Calvina Coolidge'a ( 1923 - 29 ) główny nacisk w stosunkach polsko-amerykańskich położony był na sprawy gospodarcze. Jesienią 1924 r. amerykańskie towarzystwo Ulen zaproponowało Polsce kredyt w wysokości 10 mln dolarów na zaprojektowanie i wykonanie instalacji wodociągowo-kanalizacyjnych. Co prawda warunki kredytu nie były dogodne, jednak władzom polskim zależało na tej transakcji, by przyciągnąć kapitał zagraniczny. W 1925 r. jeden z największych banków amerykańskich, Dillon Read and Co, zaproponował Polsce pożyczkę w wysokości 20 mln dolarów. Rozmowy w sprawie tej pożyczki były bardzo trudne. Amerykanie stawiali warunki, których nie akceptowała strona polska. Początkowo Polska ubiegała się o pożyczkę w wysokości 50 mln dolarów, jednak przedstawiciele banku nie byli tym zainteresowani i w efekcie podpisano porozumienie na ok. 21 mln dolarów.

Herbert Hoover (prezydent w latach 1929 - 33 ) nie zapisał się najlepiej w historii USA. Jego prezydentura przypadła na okres wielkiego kryzysu gospodarczego, któremu najpierw nie potrafił w porę zapobiec, a potem wyciągnąć kraju z niego. Jednak jeszcze przed wstąpieniem do Białego Domu zbił fortunę jako inżynier geolog i odkrywca żył złota, znany był też jako działacz humanitarny w skali międzynarodowej. W tej roli dobrze zapisał się w pamięci Polaków. W listopadzie 1915 r. próbował zorganizować dostawy żywności dla głodującej ludności polskiej, ale nie udało mu się to z powodu trudności stawianych przez Niemców i Anglików. W 1922 r. Sejm przyznał mu honorowe obywatelstwo Polski. Hoover trzykrotnie odwiedził Polskę, choć nigdy jako urzędujący prezydent (w 1913 , 1938 i 1946 roku).

Franklin Delano Roosevelt, prezydent w latach 1933- 1945 , do końca lat 30., kiedy w stosunkach polsko-niemieckich wystąpiły poważne napięcia, nie wykazywał szczególnego zainteresowania sprawami polskimi. Bogate są natomiast polonika rooseveltowskie z okresu II wojny światowej. W miesiącach poprzedzających wybuch wojny, gdy Polska była już wyraźnie zagrożona ze strony Niemiec, Stany Zjednoczone odsuwały się od problemów europejskich, z czego Polska nie mogła być zadowolona. Polskie koła rządowe wiązały duże nadzieje ze stanowiskiem Waszyngtonu. Jednak polskie depesze przesyłane do Departamentu Stanu nie były traktowane jako pilne.

O wybuchu wojny Roosevelt dowiedział się telefonicznie od ambasadora USA w Paryżu, Bullitta. Stany Zjednoczone ogłosiły neutralność w tej wojnie. 25 października prezydent zaproponował prezydentowi RP, Ignacemu Mościckiemu, gościnę w USA. Mościcki tę propozycję odrzucił. W okresie 24 marca - 12 maja 1941 r. premier rządu polskiego, gen. Władysław Sikorski przebywał z wizytą w USA i Kanadzie. W Waszyngtonie odbył rozmowy m.in. z prezydentem Rooseveltem. Roosevelt, mimo iż Stany Zjednoczone były krajem neutralnym, przygotowywał amerykańską opinię publiczną do możliwości przystąpienia do wojny.

W połowie lutego 1942 r. Roosevelt przyjął w Waszyngtonie p.o obowiązki ministra spraw zagranicznych, Edwarda Raczyńskiego, który miał przygotować drugą wizytę Sikorskiego w USA (odbyła się ona w dniach 24 - 30 marca 1942 r.). Roosevelt zapewnił go, iż USA i Wielka Brytania koordynują swe posunięcia w polityce zagranicznej i nie wyrażą zgody na zmiany terytorialne i polityczne w czasie trwania wojny. Pod koniec listopada 1942 r. Sikorski złożył trzecią wizytę w USA. Po jego tragicznej śmierci w Gibraltarze 4 lipca 1943 r. Roosevelt w depeszy do Władysława Raczkiewicza podziękował mu za życzenia z okazji święta narodowego USA. W czasie konferencji Wielkiej Trójki w Teheranie (28 listopada - 1 grudnia 1943 r.) prezydent wypowiedział się na temat spraw polskich (sprawa jej terytorium była już przesądzona), ów jednak prosił by nie mówiono o tym, iż liczył na głosy Polonii.

Wizyty urzędujących prezydentów w Polsce

Charakterystyka prezydentów

Najniższym prezydentem XX wieku w USA był William McKinley (170 cm), skończył on jednak urzędować w 1901 roku. Drugim od końca biorąc pod uwagę to kryterium był Harry Truman (173 cm). Poza nim mniej niż 180 cm miał jeszcze Jimmy Carter (175 cm) oraz John Calvin Coolidge, Jr. (178 cm) reszta urzędujących prezydentów po roku 1901 mierzyła 180 cm lub więcej. Również prezydent George W. Bush urzędujący już w XXI wieku mierzy 180 cm wzrostu.

Zobacz też

• wiceprezydenci Stanów Zjednoczonych ,
• pełniący obowiązki prezydenta Stanów Zjednoczonych ,
• Designated survivor .

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Białego Domu
• Więcej szczegółów o prezydentach USA