Kwas selenowy(VI)
Ogólne informacje
Nomenklatura systematyczna ( IUPAC ):
kwas selenowy(VI)
Inne nazwy	kwas selenowy
Wzór sumaryczny	H2SeO4
Masa molowa	144,97 g / mol
Wygląd	bezbarwna ciecz o charakterystycznym zapachu
Identyfikacja
Numer CAS	7783-08-6
Właściwości Gęstość i stan skupienia ciekły - 2,605 g/cm³; stały - 2,951 g/cm3 (obie wartości w 15 °C); ciecz (przechłodzona) Rozpuszczalność w wodzie 1 300 g/100 g (30 °C; w 60 °C nieograniczona[1]) Rozp. w innych rozpuszczalnikach H2SO4 Temperatura topnienia 58 °C Temperatura wrzenia 260 °C
Niebezpieczeństwa
MSDS	Zewnętrzne dane MSDS
Zagrożenia
Żrący Toksyczny Groźny dla środowiska Żrący (C) Toksyczny (T) Groźny dla środowiska (N)
NFPA 704	0 3 2
Zwroty ryzyka	R23/25, R33, R34, R50/53
Zwroty bezpieczeństwa	S20/21, S28, S45, S60, S61
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków standardowych (25 °C, 1000 hPa)

Kwas selenowy(VI) (nazwa zwyczajowa: kwas selenowy), H₂SeO₄ - związek nieorganiczny , silny kwas zawierający selen sześciowartościowy .

Właściwości

Kwas selenowy krystalizuje w temperaturze 58 °C, łatwo ulega przechłodzeniu i występuje jako lepka, higroskopijna ciecz. Tworzy krystaliczne mono- i di hydraty (tt. odpowiednio 26 i -51,7 °C). Jest dobrze rozpuszczalny w wodzie . Silnie żrący. Jest silniejszym utleniaczem niż kwas siarkowy (na gorąco rozpuszcza złoto ), ma też nieco większą moc . Podczas ogrzewania rozkłada się z wydzieleniem tlenu ^[2]:

2H₂SeO₄ → 2H₂SeO₃ + O₂↑

Otrzymywanie

Ze względu na nietrwałość trójtlenku selenu SeO₃, otrzymywanie kwasu selenowego przez rozpuszczenie SeO₃ w wodzie nie ma zastosowania praktycznego. Możliwe metody otrzymywania to

• Reakcja dwutlenku selenu z nadtlenkiem wodoru :

SeO₂ + H₂O₂ → H₂SeO₄

• Utlenienie kwasu selenawego chlorem lub bromem , np.:

H₂SeO₃ + Cl₂ + H₂O ⇌ H₂SeO₄ + 2HCl

Reakcja jest egzotermiczna , jednak aby zapobiec jej cofaniu w stronę substratów, powstałego halogenowodoru (np. HCl) nie można usuwać przez ogrzanie, lecz wytrąca się go dodatkiem Ag2CO3^[3].

Proces można przeprowadzić wychodząc z soli srebrowej kwasu selenawego^[2]:

Ag₂SeO₃ + Br₂ + H₂O → H₂SeO₄ + 2AgBr↓

• Możliwe jest też utlenianie chlorem selenu pierwiastkowego w postaci zawiesiny w wodzie:

Se + 4H₂O + 3Cl₂ → H₂SeO₄ + 6HCl

Zastosowanie

Kwas selenowy(VI) jest stosowany jako utleniacz w jubilerstwie oraz do otrzymywania związków selenoorganicznych.

Toksyczność

Kwas selenowy(VI) może kumulować się w organizmie. Powoduje wypadanie włosów i paznokci , zmiany na skórze oraz anemię .

Pierwsza pomoc

Przy kontakcie kwasu ze skórą lub oczami należy zmyć go dużą ilością wody.

Przy połknięciu należy podać choremu dużą ilość wody i spowodować wymioty .

Należy też niezwłocznie skontaktować się z lekarzem .

Działanie na organizmy wodne

Substancja jest silnie toksyczna dla organizmów wodnych.

Przypisy